Σε έναν «πυρετό» εύρεσης νέων θεραπειών έναντι των παρενεργειών που προκαλεί η λοίμωξη Covid-19 βρίσκεται η επιστημονική κοινότητα τόσο παγκοσμίως όσο και στη χώρα μας. Μάλιστα, σε δύο εβδομάδες αναμένεται να ξεκινήσει να εφαρμόζεται ελληνική πρωτοποριακή κλινική μελέτη που αφορά στη θεραπεία ασθενών με Τ-λεμφοκύτταρα, ενώ σε εξέλιξη βρίσκεται μία ακόμη μελέτη που αναζητά τους… πλέον επιρρεπείς σε επιπλοκές της νόσου μέσω των γονιδίων.
Το «ζωντανό φάρμακο» που έχει αναπτύξει η επιστημονική ομάδα της Μονάδας Γονιδιακής και Κυτταρικής Θεραπείας του Αιματολογικού Τμήματος του Νοσοκομείου Γ. Παπανικολάου στη Θεσσαλονίκη έχει λάβει (σύμφωνα με πληροφορίες) την απαραίτητη έγκριση από τον ΕΟΦ και εκκρεμεί η απόφαση της Εθνικής Επιτροπής Δεοντολογίας. Σύμφωνα, λοιπόν, με το χρονοδιάγραμμα, αναμένεται να ξεκινήσει τον επόμενο μήνα η χορήγηση της θεραπείας σε ασθενείς του ίδιου νοσοκομείου, ενώ σε δεύτερο χρόνο στην κλινική μελέτη θα ενταχθεί και το Ιπποκράτειο Θεσσαλονίκης.
Πρόκειται για μια δοκιμασμένη μέθοδο που δίνεται σε μεταμοσχευμένους ασθενείς, όταν απειλούνται από βαριές λοιμώξεις από τρεις συγκεκριμένους ιούς. Χρησιμοποιώντας την εμπειρία αυτή ως «βάση», η Ευαγγελία Γιαννάκη, διευθύντρια στη Μονάδα Γονιδιακής και Κυτταρικής Θεραπείας της Αιματολογικής Κλινικής – Μονάδα Μεταμόσχευσης Αιμοποιητικών Κυττάρων του Νοσοκομείου Γ. Παπανικολάου, και η Αναστασία Παπαδοπούλου, βιοχημικός της ίδιας Μονάδας, με επικεφαλής τον διευθυντή τους Αχιλλέα Αναγνωστόπουλο, έκαναν το επόμενο καθοριστικό βήμα στη μάχη έναντι του ιού SARS-CoV-2. Αναλυτικότερα, σε πρώτη φάση διαπίστωσαν ότι οι ασθενείς που αναρρώνουν από τη λοίμωξη Covid-19 παράγουν μεγάλο αριθμό Τ-λεμφοκυττάρων, σε αντίθεση με όσους νοσούν βαριά. Επειτα, έλαβαν αίμα από αναρρώσαντες υγειονομικούς δημιουργώντας στο εργαστήριο το «ζωντανό φάρμακο». Σήμερα, είναι αποθηκευμένες σε υγρό άζωτο ήδη 30 δόσεις λεμφοκυττάρων – με στόχο αυτές να τριπλασιαστούν -, ώστε να χορηγηθούν σε ασθενείς που έχουν «χτυπηθεί» από τον πανδημικό ιό.
Η έγκαιρη διάγνωση
Επιπρόσθετα, οι επιστήμονες της ίδιας Μονάδας – με επικεφαλής την αιματολόγο Ελένη Γαβριηλάκη – τρέχουν παράλληλα και μία ακόμη έρευνα στο κρίσιμο πεδίο της έγκαιρης διάγνωσης. Πιο συγκεκριμένα, βρίσκεται στο μικροσκόπιο μια ομάδα πρωτεϊνών που απαρτίζουν το συμπλήρωμα της άμυνας του οργανισμού και στοχεύουν στην καταστροφή των εισβολέων.
Ομως, όπως έχει διαπιστωθεί κλινικά, όταν ο ανθρώπινος οργανισμός απειλείται από τον ιό SARS-CoV-2, σε κάποιες περιπτώσεις υπερενεργοποιείται το ανοσοποιητικό, με αποτέλεσμα να προκαλούνται βλάβες (όπως είναι για παράδειγμα οι θρομβώσεις). Στο πλαίσιο αυτό, οι ερευνητές παρατήρησαν ότι ο συνδυασμός δύο μεταλλάξεων των γονιδίων της ομάδας πρωτεϊνών φαίνεται να συνδέεται με τη βαρύτητα της νόσου. Σύμφωνα, δε, με τα πρώτα στοιχεία, προκύπτει ότι το 85% των ανδρών στους οποίους παρατηρείται η συνύπαρξη αυτών των δύο μεταλλάξεων οδηγείται στη ΜΕΘ, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στις γυναίκες φτάνει έως το 100%. Ακόμη πιο σημαντικό, όμως, είναι ότι μέσω της παρατήρησης αυτής ανοίγει ο δρόμος προς την εξατομικευμένη θεραπεία, χορηγώντας ένα συγκεκριμένο φάρμακο (γνωστό στους αιματολόγους) που προκαλεί αναστολή της υπερενεργοποίησης του συμπληρώματος.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το περασμένο Σάββατο, κατά την παρουσία του στα εγκαίνια της νέας ΜΕΘ του Νοσοκομείου Γ. Παπανικολάου, που προσέφερε η Επιτροπή 2021, ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης βρήκε τον χρόνο να ενημερώσει τους ερευνητές κατ’ ιδίαν ότι η δημιουργία του Κέντρου Κυτταρικών και Γονιδιακών Θεραπειών και Μεταμοσχεύσεων Αιμοποιητικών Κυττάρων εντάχθηκε στο Πρόγραμμα Ανάπτυξης. Ειδικότερα, στο κτίριο αυτό – συνολικής έκτασης 3.000 τ.μ. – θα αναπτυχθούν εξειδικευμένα εργαστήρια του Αιματολογικού Τμήματος, η Δημόσια Τράπεζα Βλαστοκυττάρων και 11 μονόκλινα δωμάτια για κυτταρικές / γονιδιακές θεραπείες και μεταμοσχεύσεις αιμοποιητικών κυττάρων, με χιλιάδες ασθενείς στη χώρα μας να επωφελούνται από τις λειτουργίες του.
Εν τω μεταξύ, σύντομα αναμένεται να χορηγηθεί σε 100 έλληνες ασθενείς – με το Νοσοκομείο Αττικόν να προκρίνεται για τη συμμετοχή του στην κλινική μελέτη – και το πολλά υποσχόμενο πειραματικό φάρμακο με την κωδική ονομασία EXO-CD24, το οποίο αναπτύχθηκε από ειδικούς του Ιατρικού Κέντρου Σουράσκι στο Νοσοκομείο Ιχίλοφ στο Τελ Αβίβ. Πρόκειται για εισπνεόμενη θεραπεία που βασίζεται στην πρωτεΐνη CD24, η οποία εμπλέκεται σε πολλές κυτταρικές λειτουργίες αλλά και στη ρύθμιση της απόκρισης του ανοσοποιητικού συστήματος.
