«Λύτρωση» για χιλιάδες ασφαλισμένους αποτελούν τα πλασματικά  έτη ασφάλισης ενόψει και των δυσμενών αλλαγών  στα όρια ηλικίας  συνταξιοδότησης από το  2022. Μέχρι το 2022 (και με τη χρήση των πλασματικών ετών) υπάρχουν δυνατότητες για ευνοϊκότερα όρια ηλικίας εφόσον έχουν κατοχυρωθεί κάποια συνταξιοδοτικά και ασφαλιστικά δικαιώματα.

Αυτό σημαίνει ότι όποιος από τους ασφαλισμένους κατοχυρώνει το νέο μεταβατικό όριο ηλικίας που του αντιστοιχεί με βάση το ημερολογιακό έτος κατά το οποίο συμπληρώνει αθροιστικά το παλαιό όριο ηλικίας και τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης, περιλαμβανομένου και του πλασματικού χρόνου που θα αναγνωρίσει έως τότε, μπορεί να πάρει σύνταξη οποτεδήποτε συμπληρώσει το κατοχυρωθέν αυτό μεταβατικό όριο ηλικίας.

Η αναγνώριση και η εξαγορά πλασματικών ετών ασφάλισης που προβλέπεται από τη νομοθεσία αποτελεί μια επιλογή για να μπορέσει κάποιος όχι μόνο να βγει νωρίτερα στη σύνταξη, αλλά και να αυξήσει το ποσό της σύνταξης που θα πάρει. Οι πλασματικοί χρόνοι που αναγνωρίζονται με εξαγορά συνυπολογίζονται για την αύξηση της ανταποδοτικής (επηρεάζουν τα ποσοστά αναπλήρωσης αλλά και το ύψος των συντάξιμων αποδοχών) και για τη διαμόρφωση της εθνικής σύνταξης (σε περίπτωση που αφορούν έτη ασφάλισης μεταξύ 15 και 20 ετών). Οι χρόνοι χωρίς εξαγορά αφορούν μόνο τη συμπλήρωση του απαιτούμενου για τη συνταξιοδότηση χρόνου ασφάλισης.

Οι κατηγορίες

Επισημαίνεται ότι η  υποβολή αιτημάτων για εξαγορά πλασματικών ετών αποβαίνει με ιδιαίτερο όφελος για τις εξής κατηγορίες:

  • Γονείς ανηλίκων στο Δημόσιο που με τη χρήση αυτών θεμελιώνουν αναδρομικά το 2010, το 2011 ή το 2012.
  • Μητέρες ανηλίκων στο ΙΚΑ που συμπληρώνουν με την εξαγορά 5.500 ημέρες αναδρομικά το 2010 ή το 2011 για τη θεμελίωση του δικαιώματος.
  • Μητέρες ανηλίκων σε ΔΕΚΟ – τράπεζες που συμπληρώνουν αναδρομικά 25ετία το 2011 ή το 2012.
  • Ανδρες δημόσιοι υπάλληλοι για τη συμπλήρωση 35ετίας.
  • Ανδρες ασφαλισμένοι σε ΙΚΑ και ΟΑΕΕ που με την εξαγορά συμπληρώνουν 35ετία (10.500 ημέρες ασφάλισης) έως τις 31/12/2012.
  • Ασφαλισμένοι σε ΕΤΑΑ ή ΟΑΕΕ για τη συμπλήρωση 35ετίας αναδρομικά το 2011 ή το 2012.
  • Ασφαλισμένοι όλων των Ταμείων που συμπληρώνουν 40ετία με την εξαγορά.
  • Αγρότες που μπορούν να «μεταφέρουν» χρόνια από τον κλάδο πρόσθετης στον κλάδο κύριας ασφάλισης εξαγοράζοντας τις οφειλές τους και κερδίζοντας έως και 10 χρόνια ασφάλισης.

Η επιλογή των πλασματικών είναι συμφέρουσα κυρίως για όσους συμπληρώνουν με τα πλασματικά πλήρη 40ετία ασφάλισης και με ταυτόχρονη συμπλήρωση του 62ου έτους συνταξιοδοτούνται, όπως επίσης και για γονείς σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα που θεμελιώνουν αναδρομικά με ανήλικο και διατάξεις του 2011 και του 2012, ώστε συμπληρώνοντας τα αντίστοιχα όρια ηλικίας εντός του 2019 να αποχωρήσουν.

Οι προϋποθέσεις

Τα πλασματικά αφορούν κυρίως όσους μπορούν με τα επιπλέον χρόνια να θεμελιώσουν δικαίωμα συνταξιοδότησης αναδρομικά με διατάξεις του 2010, του 2011 και του 2012, ώστε συμπληρώνοντας τα αντίστοιχα όρια ηλικίας να αποχωρήσουν. Προσοχή χρειάζεται για τους ασφαλισμένους του ιδιωτικού τομέα αφού η χρήση των πλασματικών πρέπει να συνδυάζει θεμελίωση και προσαύξηση της σύνταξης. Η αναγνώριση δεν μπορεί να γίνει μόνο για προσαύξηση της σύνταξης και στην περίπτωση αυτή, δηλαδή αν δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για θεμελίωση, τα χρήματα που έχουν καταβληθεί για αναγνώριση πλασματικών χάνονται και δεν επιστρέφονται. Αντίθετα, για τους ασφαλισμένους του Δημοσίου μπορεί η εξαγορά να γίνει μόνο για προσαύξηση της σύνταξης και ειδικά στις περιπτώσεις των τριτέκνων είναι μια επιλογή που θεωρείται ιδιαίτερα συμφέρουσα.

Για τους δημόσιους υπαλλήλους από την 1η Ιανουαρίου 2020 και μετά το κόστος εξαγοράς πλασματικών ετών διαμορφώθηκε με βάση το 20% των συντάξιμων αποδοχών. Αυτό σημαίνει ότι φέτος η απαιτούμενη δαπάνη για πλασματικό χρόνο ασφάλισης είναι προσαυξημένη κατά 3,34 ποσοστιαίες μονάδες ή κατά 19,97% σε σχέση με όσα ίσχυαν έως το τέλος του 2019.

Οι πιο συνηθισμένες περιπτώσεις αναγνώρισης είναι οι εξής:

  • Στρατιωτική θητεία ασφαλισμένου.
  • Γονική άδεια.
  • Εκπαιδευτική άδεια.
  • Χρόνος σπουδών.
  • Αναγνώριση τέκνων.
  • Κενός χρόνος

Υπογραμμίζεται ότι η επιτροπή Πισσαρίδη έθεσε  θέμα για τις πρόωρες  συνταξιοδοτήσεις  δείχνοντας τα πλασματικά  έτη. Αναζητώντας τρόπους περιορισμού της πρόωρης συνταξιοδότησης η επιτροπή εντόπισε ότι γίνεται υπερβολική χρήση της αναγνώρισης πλασματικών χρόνων ασφάλισης προκειμένου ο ασφαλισμένος να βρεθεί νωρίτερα στην έξοδο προς τη σύνταξη και ζήτησε τον «εξορθολογισμό» των κανόνων.

Αυτό σημαίνει, σύμφωνα με τους ειδικούς, είτε περιορισμό της δυνατότητας αναγνώρισης πλασματικών ετών είτε αύξηση του κόστους της αναγνώρισης. Σήμερα ο ασφαλισμένος μπορεί να αναγνωρίσει έως 7 πλασματικά έτη στον ιδιωτικό και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα και έως 12 έτη στον δημόσιο τομέα λόγω σπουδών, παιδιών, στρατού, ασθένειας, ανεργίας κ.λπ. Η πολυπληθέστερη κατηγορία που εξαγοράζει έτη ασφάλισης είναι οι ασφαλισμένοι που θέλουν να συμπληρώσουν 40 έτη ασφάλισης και να αποχωρήσουν στα 62. Ακολουθούν οι ασφαλισμένοι που θέλουν με την εξαγορά ετών να συμπληρώσουν 25ετία τα έτη 2010, 2011 και 2012 προκειμένου να βγουν νωρίτερα στη σύνταξη με τα μεταβατικά όρια ηλικίας. Ωστόσο τα πλασματικά χρόνια κοστίζουν ήδη ακριβά (20% επί των συντάξιμων αποδοχών) για όσους αμείβονται με μεσαίους και υψηλούς μισθούς.