Το καλό, το κακό και το χειρότερο σενάριο για το καλοκαίρι και τον τουρισμό

Κυβερνητικά σχέδια για τα επόμενα βήματα και αναθεωρήσεις εκτιμήσεων, σε συνάρτηση με τρία διαφορετικά σενάρια που θα διαμορφώσουν τελικά το πολιτικοοικονομικό σκηνικό του φθινοπώρου, ξεδιπλώνονται μαζί με τη σημερινή επίσημη πρεμιέρα του ελληνικού τουρισμού. Το καλό, το κακό και το χειρότερο σενάριο για το καλοκαίρι βρίσκονται υπό την επεξεργασία της κυβέρνησης, ενόσω η τουριστική βιομηχανία υποδέχεται άλλη μια σεζόν με υψηλό δείκτη αβεβαιότητας και, κατά γενική ομολογία, με last minute δεδομένα. Οι προσδοκίες είναι υψηλές, αν και μένει να μετατραπεί σε πραγματικές αφίξεις το υψηλό ενδιαφέρον για ταξίδια.

Πάντως το «κατώφλι» τοποθετείται σε σαφώς καλύτερο επίπεδο από εκείνο που παράγοντες της αγοράς έθεταν τέτοιες ημέρες του 2020 για το περσινό, πρωτόγνωρο καλοκαίρι, μετά την ευφορία του 2019 με τους 33 εκατομμύρια επισκέπτες τότε και τα 18,2 δισ. ευρώ έσοδα. Είναι σαφές ότι η πορεία του τουρισμού αποτελεί παράγοντα  κλειδί για την ανάκαμψη της οικονομίας, οδηγώντας τις επόμενες κινήσεις της κυβέρνησης (ανάγκη για νέες ενέσεις ρευστότητας, πακέτα στήριξης, πολιτικές συγκράτησης της ανεργίας κ.λπ.), με τουριστικούς παράγοντες να εκτιμούν ότι ασφαλής εικόνα θα υπάρξει μετά τα μέσα του Ιουλίου.

Για το Μαξίμου ως βασικό ορόσημο – «σημείο αναφοράς» για το πού οδηγείται η κατάσταση – αντιμετωπίζεται η 15η Ιουνίου. Νωρίτερα, περί το τέλος του Μαΐου, αναμένονται σύμφωνα με πληροφορίες αποφάσεις για το πακέτο στήριξης του τουριστικού κλάδου, ενώ μέχρι τότε το Μαξίμου, η πολιτική ηγεσία των υπουργείων Τουρισμού και Εξωτερικών και ο επικεφαλής της επιτροπής εμπειρογνωμόνων Σωτήρης Τσιόδρας θα παραμένουν επί ποδός για διαδοχικές επαφές με ομολόγους τους εκτός συνόρων, ώστε να διασφαλιστεί ένα απρόσκοπτο «πέρασμα στον τουρισμό». Εξού και με στόχο η χώρα να κερδίσει όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μερίδιο της αγοράς (και του μεγάλου ανταγωνισμού), το βλέμμα στρέφεται στην εικόνα των πρώτων αφίξεων. Αυτή τη στιγμή, μία είναι η κυρίαρχη εστία αγωνίας για την οποία συμφωνούν κορυφαίοι κυβερνητικοί παράγοντες: «Να μην επικρατήσει η τάση χωρών να… κλειδώσουν τους πολίτες εντός των συνόρων τους». Η αποστροφή αυτή πιστοποιεί δυσφορία για την εφαρμογή προς το παρόν περιορισμών που δρουν αποτρεπτικά για ταξίδια.

Ενδεικτικά, η θετική για την Αθήνα απόφαση του Βερολίνου να επιστρέφουν στη χώρα τους οι τουρίστες που επισκέπτονται την Ελλάδα χωρίς καραντίνα δεν έχει ληφθεί ακόμα από το Λονδίνο, που κρατά τη χώρα μας στην «πορτοκαλί» λίστα, όσο και αν υπάρχει πεποίθηση για θετική αναθεώρηση εντός Ιουνίου.

Σενάριο 1

«Κατώφλι» στο 40% του 2019

Με βάση αυτά, τις αρχικές εκτιμήσεις κυβέρνησης και τουριστικών φορέων για την τουριστική δραστηριότητα, που κινούνταν στη «γειτονιά» του 30% της κίνησης του 2019, διαδέχθηκαν πιο αισιόδοξες προβλέψεις. Σήμερα η κεντρική πρόβλεψη είναι ότι η χώρα θα ανακτήσει το 40% των αφίξεων και εσόδων του 2019. Αυτό θα ήταν το καλό σενάριο. Ορισμένοι αρχίζουν να μιλούν για ποσοστά 50% και άνω, όμως οι πιο ψύχραιμες κυβερνητικές φωνές μάλλον το αντιμετωπίζουν ως υπεραισιόδοξη εκτίμηση και προς το παρόν δεν την υιοθετούν. «Θα είμαστε καλύτερα από πέρυσι…» επαναλαμβάνουν μονότονα, υπό τον φόβο προφανώς τυχόν δραματικών εξελίξεων στην πανδημία.

Τουριστικοί παράγοντες εξάλλου επισημαίνουν ότι δεν αρκεί μόνο η «πράσινη» επιδημιολογικά εικόνα της Ελλάδας ή η επιτυχημένη εφαρμογή των πρωτοκόλλων (ξενοδοχεία καραντίνας, έλεγχοι κ.λπ.) αλλά θα πρέπει «ταυτόχρονα να διατηρείται ο πανδημικός έλεγχος και να αυξηθούν σημαντικά οι ταχύτητες στους εμβολιασμούς στις κρίσιμες αγορές που τροφοδοτούν τον ελληνικό τουρισμό» (Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία, Ολλανδία, Ιταλία κ.ο.κ.). Επιπλέον, με δεδομένο ότι και φέτος η σεζόν δείχνει να συρρικνώνεται (παρότι το σήμα εκκίνησής της δίνεται νωρίτερα) με σχεδόν χαμένους τον Μάιο και το μισό Ιούνιο, στην κυβέρνηση φιλοδοξούν να πιάσουν το στοίχημα επέκτασης της τουριστικής δραστηριότητας ως «βαθιά μέσα στο φθινόπωρο» (την περίοδο Σεπτεμβρίου – Οκτωβρίου δηλαδή). Το «καλό» σενάριο θέλει ανοιχτές τις 10.000 επιχειρήσεις του κλάδου στον οποίο στηρίζονται πάνω από 700.000 εργαζόμενοι ενώ προϋποθέτει επίσης γρήγορη ευρωπαϊκή συμφωνία για πλήρη εφαρμογή του ψηφιακού πράσινου πιστοποιητικού χωρίς μεμονωμένους περιορισμούς. Γιατί έτσι θα πάψουν οι τουριστικοί δείκτες να εξαρτώνται από διμερείς συμφωνίες, όπως ο Κυριάκος Μητσοτάκης προτάσσει εμφατικά στις διεθνείς επαφές του.

Σενάριο 2

Plan b για έκτακτες καταστάσεις

Οι τοπικές καραντίνες με αποκλεισμένους – «βαθυκόκκινους» – ελληνικούς προορισμούς, οι μονομερείς ενέργειες χωρών με «λίστες» όπως ο «φωτεινός σηματοδότης» της Βρετανίας και ευρωπαϊκές καθυστερήσεις σε ό,τι αφορά το πράσινο πιστοποιητικό συνθέτουν τον τριπλό πονοκέφαλο στην κυβέρνηση. Τα Plan b για έκτακτες καταστάσεις βρίσκονται στο τραπέζι του πρωθυπουργικού επιτελείου, το οποίο προσπαθεί να εντείνει προς τους πολίτες το μήνυμα περί «προσοχής» μετά την απελευθέρωση των σκληρών απαγορεύσεων στην οικονομική και κοινωνική δραστηριότητα. «Να μην έχουμε τοπικές εξάρσεις …», είπε χαρακτηριστικά ο Πρωθυπουργός σε πρόσφατη σύσκεψή του με υπουργούς, περιφερειάρχες και δημάρχους νησιών, μαρτυρώντας την αγωνία της κυβέρνησης για ενδεχόμενη ανάγκη επιστροφής τοπικών περιοριστικών μέτρων.

Αυτά θα έδιναν αυτομάτως αρνητικό πρόσημο στο ελληνικό brand, με βαριά δοκιμασία προφανώς και σε υγειονομικό επίπεδο. Εξού και η κυβέρνηση αντιμετωπίζει ως ισχυρό κρας τεστ την απελευθέρωση (από χθες) των διαπεριφερειακών μετακινήσεων με το βλέμμα στραμμένο στις επισκέψεις από τα αστικά κέντρα προς τα νησιά. Στο ίδιο «ενδιάμεσο» σενάριο περιλαμβάνεται και η πιθανότητα οι μεγάλες αγορές – δεξαμενές της ελληνικής αγοράς – να αργήσουν να ξεκαθαρίσουν την πολιτική τους σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση των προορισμών ή να την αναθεωρούν διαρκώς. Οι διάφορες λίστες, η στάση αναμονής ή η… αμφιθυμία χωρών, όπως καταγράφει η ελληνική πλευρά από τη Ρωσία, προβληματίζουν, με την κυβέρνηση να διεκδικεί σε παρασκηνιακές επαφές συνθήκες που δεν θα αυξάνουν ούτε το κόστος ούτε την ταλαιπωρία ενός ταξιδιού. Κυρίαρχος φόβος, να εγκλωβιστεί ο τουρισμός μόνο στο δίμηνο Ιουλίου – Αυγούστου.

Σενάριο 3

Σύνορα «άνοιξε-κλείσε» και πανδηµικές διακυµάνσεις

Οι διακυμάνσεις στους πανδημικούς δείκτες εντός και εκτός Ελλάδας που συγκρατούν ήδη τις τουριστικές κρατήσεις, καθώς και ο εφιάλτης των υπερτοπικών εστιών κορωνοϊού αποτελούν τις δύο κυρίαρχες παραμέτρους στο τρίτο και χειρότερο (καταστροφικό, για την ακρίβεια) σενάριο. Απέναντι στον κίνδυνο για δυσάρεστες ανατροπές – «αυτός ο ιός μας έχει εκπλήξει πολλές φορές…» λέει συχνά ο Πρωθυπουργός -, η κυβέρνηση επενδύει όλες τις δυνάμεις της στην «έκρηξη» των εμβολιασμών ως το τέλος του Ιουνίου, περιμένοντας γρήγορες διαδικασίες στην υπόλοιπη Ευρώπη.  Στο πλαίσιο αυτό η επανεκκίνηση στηρίζεται στην «Ελευθερία» και στους δύο προκαθορισμένους στόχους του Μαξίμου: στο τέλος του Μαΐου να έχουν ολοκληρωθεί 5,6 εκατ. εμβολιασμοί,  με πλήρως εμβολιασμένο το 20% του πληθυσμού και στο τέλος Ιουνίου να έχει λάβει τουλάχιστον τη μία δόση το 50% του πληθυσμού με πλήρως εμβολισμένο το 35%. Ομως το επόμενο στοίχημα για την περίοδο Ιουλίου – Αυγούστου και έπειτα είναι η συνέχιση σε υψηλούς ρυθμούς της «Ελευθερίας». Αρα, να πειστούν για προσέλευση στα εμβολιαστικά κέντρα και οι επιφυλακτικοί – σήμερα – πολίτες. Στο ίδιο σενάριο εντάσσεται το ενδεχόμενο όχι μόνο να χαθεί τουριστικά όλος ο Ιούνιος αλλά και να επαναληφθούν περσινές εικόνες κλειστών συνόρων  (όπως είχε αναγκαστεί να κάνει η Ισπανία κ.ά.), παρότι οι εμβολιασμοί, σύμφωνα με τους ειδικούς, δεν αφήνουν πλέον πολλές πιθανότητες για τέτοιου είδους εκτροχιασμό.