Μεταναστευτικό: Η «ακτινογραφία» των 5 κλειστών δομών στα νησιά

Την ώρα που η φωτογραφία από τη διάσωση ενός μισοπνιγμένου μωρού μεταναστών στα νερά της Μεσογείου κάνει τον γύρο του κόσμου, υπενθυμίζοντας με τον πιο εφιαλτικό τρόπο ότι η μεταναστευτική κρίση είναι παρούσα και απαιτεί λύσεις, στην Ελλάδα υλοποιείται με γοργούς ρυθμούς η προεκλογική δέσμευση της κυβέρνησης για νέες κλειστές, ελεγχόμενες δομές στα νησιά του Βόρειου και Ανατολικού Αιγαίου. «Με κεντρικό μήνυμα “Οχι άλλη Μόρια” προχωράμε στην υλοποίηση των νέων, κλειστών, ελεγχόμενων δομών στα νησιά και την ενδοχώρα που θα εγγυώνται την προστασία της δημόσιας υγείας και της δημόσιας ασφάλειας και για τους διαμένοντες και για τους κατοίκους» έλεγε ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Νότης Μηταράκης το φθινόπωρο σε συνέντευξή του.

«Από την πρώτη στιγμή αναλάβαμε μία δέσμευση. Να αντιμετωπίσουμε το Προσφυγικό – Μεταναστευτικό στη ρίζα του» δήλωνε ο Κυριάκος Μητσοτάκης τον Μάρτιο σε συνάντηση στο Μέγαρο Μαξίμου με τους δημάρχους Μυτιλήνης Στρατή Κύτελη, Χίου Σταμάτη Κάρμαντζη και Ανατολικής Σάμου Γεώργιο Στάντζο, ενώ σημείωνε ότι «δεν πρόκειται ποτέ να επιστρέψουμε σε μία λογική όπου τα νησιά μας θα επιβαρύνονται με εξαιρετικά αυξημένους αριθμούς προσφύγων και μεταναστών, λαμβάνοντας όμως υπόψη, από την άλλη, ότι πρέπει να έχουμε κάποιες οργανωμένες υποδομές στα νησιά μας για να μπορούμε να υλοποιούμε όχι απλά την εθνική στρατηγική, αλλά και την ευρωπαϊκή στρατηγική, όπως αυτή θα διαμορφωθεί με το Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου».

Εργα κατασκευής

Στις 18 Μαΐου, το υπουργείο ανακοίνωσε και επίσημα τη χορήγηση άδειας χωροθέτησης και κατασκευής της νέας ΚΕΔ Λέσβου. «Με ΚΥΑ των υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Εσωτερικών και Μετανάστευσης και Ασύλου, που δημοσιεύεται σήμερα, χορηγείται η άδεια χωροθέτησης και κατασκευής της νέας Κλειστής Ελεγχόμενης Δομής Λέσβου στη θέση Βάστρια (Πλάτη) Λέσβου σε ωφέλιμη έκταση 245 στρεμμάτων. Σημειώνεται ότι η ωφέλιμη έκταση της εγκατάστασης θα είναι σημαντικά μικρότερη (-18%) του σημερινού προσωρινού ΚΥΤ Μαυροβουνίου (300 στρέμματα)» ανέφερε το δελτίο Τύπου. Τα έργα κατασκευής για τη νέα κλειστή ελεγχόμενη δομή στη Λέσβο αναμένεται να ξεκινήσουν εντός του τρέχοντος έτους και υπόσχονται με την ολοκλήρωσή τους να δώσουν τέλος στη δύσκολη ζωή χιλιάδων προσφύγων και μεταναστών στο Καρά Τεπέ που μέχρι σήμερα διαβιούν σε σκηνές, οι οποίες στήθηκαν μετά την πυρκαγιά στη Μόρια τον Σεπτέμβριο του 2020.

Στην περίπτωση της Κω και της Λέρου, τα υφιστάμενα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης θα κλείσουν και θα μετατραπούν επίσης σε κλειστές ελεγχόμενες δομές. Η νέα δομή που θα προκύψει στην πρώτη, στην περιοχή Μεσοβούνι, σε απόσταση 12 χιλιομέτρων από το κέντρο της πόλης της Κω, θα έχει χωρητικότητα 1.800 ατόμων και αναμένεται να ολοκληρωθεί μέσα στο καλοκαίρι. Το ίδιο και η νέα δομή στη Λέρο, στην περιοχή Λεπίδα, 6,7 χιλιόμετρα από την Αγία Μαρίνα με χωρητικότητα 1.300 ατόμων. Στη Χίο, η καινούρια κλειστή δομή στη θέση Ακρα Παχύ έλαβε άδεια χωροθέτησης και θα αρχίσει να κατασκευάζεται εντός του 2021. Θα έχει χωρητικότητα 1.500 ατόμων και θα απέχει 12 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα του νησιού. Και η υπό κατασκευή κλειστή δομή της Σάμου, στη θέση Ζερβού, με απόσταση από το Βαθύ οκτώ χιλιομέτρων και χωρητικότητας 1.500 ατόμων, όπως όλα δείχνουν, παραδίδεται εντός του Ιουνίου. Με τις νέες κλειστές δομές, η Ελλάδα θα μπορεί πλέον να παρέχει αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης στους διαμένοντες και το αναγκαίο αίσθημα ασφάλειας στις εξουθενωμένες τοπικές κοινωνίες.

Παλιές πληγές. Οι πέντε νέες κλειστές, ελεγχόμενες δομές σε Κω, Λέρο, Χίο, Λέσβο και Σάμο καλούνται να γιατρέψουν παλιές πληγές και να κλείσουν ανοιχτά μέτωπα. Με νωπές τις μνήμες από το πρόσφατο εξώδικο του περιφερειάρχη Βορείου Αιγαίου Κώστα Μουτζούρη προς τον Νότη Μηταράκη και τη συζήτηση περί πολιτικού κόστους από τη μεταναστευτική κρίση, η κατασκευή των ΚΕΔ έξω από τις πόλεις, μακριά από τον αστικό ιστό, φέρει την προσδοκία για μια ανακωχή μεταξύ τοπικών αρχόντων και κεντρικού κράτους, καθώς η ένταση μεταξύ των δύο πλευρών έχει αρκετές φορές μονοπωλήσει τον δημόσιο διάλογο.

Επιπλέον, οι κλειστές δομές υπόσχονται να δώσουν ένα τέλος στη διεθνή κατακραυγή για δομές φιλοξενίας τύπου Μόριας που αμαυρώνουν την εικόνα της χώρας και θέτουν σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές. Εξάλλου, με τις κλειστές δομές γίνεται πιο ορατή η επαναφορά της κανονικότητας στις τοπικές κοινωνίες του Βόρειου και Ανατολικού Αιγαίου που, όπως και όλα τα άλλα ελληνικά νησιά, ζουν και θέλουν να συνεχίσουν να ζουν και από τον τουρισμό.

Κάτω από 10.000 αιτούντες

Σύμφωνα με τα νέα στοιχεία που παρουσίασε το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου, τα νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου έχουν κάθε δικαίωμα να ελπίζουν σε καλύτερες μέρες αφού για πρώτη φορά από το 2015, ύστερα από έξι χρόνια προσφυγικής – μεταναστευτικής κρίσης, οι αιτούντες άσυλο έπεσαν κάτω από τους 10.000. Συνολικά, ο αριθμός των φιλοξενουμένων στην επικράτεια μειώθηκε κατά 40%. «Η μείωση του αριθμού των αιτούντων άσυλο κάτω από τους 10.000 στα νησιά μας είναι άλλη μία απόδειξη πραγματικής μείωσης των βαρών του μεταναστευτικού στις τοπικές κοινωνίες και αναδεικνύει ότι δουλεύουμε στη σωστή κατεύθυνση» σημείωσε ο υπουργός.

Οπως ανέφερε το ενημερωτικό δελτίο του υπουργείου Μετανάστευσης και Αύλου για τον Απρίλιο του 2021, μέχρι και το τέλος του προηγούμενου μήνα στα νησιά φιλοξενούνταν 11.434 αιτούντες άσυλο (Απρίλιος 2020: 38.284), ενώ οι μεταφορές συνεχίστηκαν αμείωτες και το πρώτο 10ήμερο του Μαΐου, με τους διαμένοντες αυτή τη στιγμή στα ΚΥΤ των νησιών να είναι 9.811. Είναι χαρακτηριστικό πως τον Αύγουστο του 2016, οι διαμένοντες ήταν πάνω από 11.000, τον Νοέμβριο του 2017 ήταν 14.797 και τον Νοέμβριο του 2018 ήταν 19.748. Οι αιτούντες άσυλο στα νησιά κατά τον Απρίλιο του 2021 παρουσίασαν μείωση κατά 70% σε σύγκριση με τον Απρίλιο του 2020, ενώ συνολικά ο αριθμός των διαμενόντων σε όλη τη χώρα είναι μειωμένος κατά 40%, σε σχέση με το Απρίλιο του 2020.

Τον Απρίλιο του 2020 συνολικά σε όλες τις δομές διέμεναν 92.909 αιτούντες άσυλο, ενώ πλέον διαμένουν 55.493. Οι ροές στις αφίξεις κατά το πρώτο τετράμηνο του 2021 παρουσιάζονται μειωμένες κατά 73% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2020, ενώ οι εκκρεμότητες της Υπηρεσίας Ασύλου σε ένα χρόνο μειώθηκαν κατά 41%. Οπως σημείωσε πρόσφατα ο αρμόδιος υπουργός, «τα ορατά και μετρήσιμα αποτελέσματα της πολιτικής που ασκούμε εδώ και δεκαπέντε μήνες στο Μεταναστευτικό είναι η απόδειξη ότι δουλεύουμε στη σωστή κατεύθυνση και οφείλουμε να συνεχίσουμε στον ίδιο δρόμο και το ίδιο αποφασιστικά».