Απαντήσεις σε σειρά ερωτημάτων γύρω από την πτήση FR 4978 της Ryanair από την Αθήνα προς το Βίλνιους της Λιθουανίας αναζητούν οι αρμόδιες ελληνικές αρχές, η Europol, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Ασφάλειας της Αεροπορίας (EASA), αλλά και η ίδια η αεροπορική εταιρεία. Στο επίκεντρο των ερευνών βρίσκονται οι τρεις επιβάτες που επέλεξαν να κατέβουν από το αεροπλάνο και να παραμείνουν στη Λευκορωσία, παρόλο που ο αρχικός προορισμός τους ήταν το Βίλνιους. Η Ryanair έχει ζητήσει από τις ευρωπαϊκές αρχές, να «ξεσκονίζουν» τις ταυτότητές τους, καθώς η εταιρεία θεωρεί ότι μέσα στο αεροπλάνο πιθανότατα επέβαιναν πράκτορες της λευκορωσικής KGB, οι οποίοι έπαιξαν ρόλο στην «κρατική αεροπειρατεία».
Η ΕΥΠ
Η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών διενεργεί από την πρώτη στιγμή γενικευμένη έρευνα προς κάθε κατεύθυνση για πρόσωπα και κινήσεις κυρίως στο αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος», προκειμένου να δώσει απαντήσεις για όσα διαμείφθηκαν στον χώρο του αεροδρομίου, αλλά και για τον ρόλο των τριών ατόμων που ταξίδεψαν μαζί με τον ακτιβιστή Προτάσεβιτς μέχρι τη στιγμή της σύλληψής του. Στο πλαίσιο αυτό ερευνώνται οι κάμερες ασφαλείας του αεροδρομίου, αλλά και η λίστα των επιβατών την οποία απέστειλε στις ελληνικές αρχές η Ryanair. Μέσα από αυτό το υλικό προσπαθούν να εντοπίσουν την παρουσία του Λευκορώσου και της συντρόφου του, ίσως και τις ύποπτες κινήσεις άλλων ατόμων γύρω του.
Η Πολωνία
Πρόσβαση στα «μαύρα κουτιά» και κυρίως στον καταγραφέα φωνής (Voice Recorder) του αεροσκάφους, ζήτησε να έχει και η Πολωνία, καθώς το αεροπλάνο είναι ιδιοκτησίας του πολωνικού βραχίονα της Ryanair. Η γενική εισαγγελία της Πολωνίας διέταξε έρευνα για την αναγκαστική προσγείωση του αεροσκάφους, προκειμένου να διακριβωθεί τι πραγματικά συνέβη στον αέρα και μέσα στο αεροσκάφος, αλλά και να αποσαφηνιστεί με ποιο τρόπο οι Λευκορώσοι υποχρέωσαν τον κυβερνήτη του αεροπλάνου να αλλάξει πορεία, παρότι είχε φθάσει ήδη στα σύνορα της Λιθουανίας.
Επειτα από τους ελέγχους στο Μίνσκ, το αεροσκάφος της Ryanair συνέχισε το ταξίδι του προς το Βίλνιους, όμως από αυτό έλειπαν πέντε επιβάτες. Εκτός από τον Προτάσεβιτς και τη ρωσίδα φίλη του, Σοφία Σαπέγκα, που συνελήφθησαν επιτόπου, στο Μινσκ αποβιβάστηκαν δύο υπήκοοι Λευκορωσίας και ο έλληνας καθηγητής Ιάσων Ζήσης. Ο τελευταίος υποστήριξε ότι δεν συνέχισε το ταξίδι για τη Λιθουανία, καθώς τελικός προορισμός του ήταν το Μινσκ, όπου βρίσκεται η σύζυγός του.
Οι άλλοι δύο επιβάτες που κατέβηκαν είναι μία γυναίκα που φέρεται να ονομάζεται Αλεξάντρα Σταμπρέντοβα, η οποία ζήτησε επίσης να μείνει στο Μινσκ, καθώς και ο πιλότος, Σεργκέι Κουλακόφ, που φαίνεται ότι έκανε την ίδια επιλογή, καθώς ο τελικός του προορισμός ήταν το Βίτεμπσκ στη Λευκορωσία.
Οι συμβάσεις
Η Λευκορωσία παραβίασε τη Σύμβαση του Σικάγου, καθώς όπως αποδείχτηκε, η απειλή για βόμβα ήταν εικονική και απλά ήθελε να… βάλει στο χέρι τον Προτάσεβιτς.
Με βάση τη Σύμβαση, οι χώρες μπορούν να διατάζουν προσγειώσεις αεροσκαφών, αλλά πρέπει να είναι πλήρως αιτιολογημένες και να μην εξυπηρετούν έναν ακόμη μεγαλύτερο κίνδυνο ασφάλειας, από ό,τι αντιπροσωπεύει η έκτακτη προσγείωση.
Ενα άλλο νομικό εργαλείο είναι η Σύμβαση του Μόντρεαλ για την ευθύνη των αερομεταφορών. Η Λευκορωσία την έχει υπογράψει από το 1971, όμως με την επιφύλαξη ότι δεν δεσμεύεται από το άρθρο 14, που προβλέπει ως αρμόδιο δικαστήριο εκδίκασης διαφορών μεταξύ των συμβαλλομένων κρατών το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Στην περίπτωση αυτή πρόκειται για αεροσκάφος ιρλανδικής αεροπορικής εταιρείας με ευρωπαίους επιβάτες εν πτήσει ανάμεσα σε δύο χώρες της ζώνης Σένγκεν.
