Σε μάστιγα εξελίσσεται για τις επιχειρήσεις του κλάδου αλλά και το δημόσιο ταμείο το λαθρεμπόριο του καφέ, το οποίο μετά την επιβολή του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης δημιούργησε μια νέα δραστηριότητα και για το οργανωμένο έγκλημα, στο οποίο αποφέρει σημαντικά κέρδη. Κάθε χρόνο δεκάδες εκατομμύρια χάνονται από την παράνομη διακίνηση καφέ, απειλώντας τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων του κλάδου.
Το θέμα αυτό ανέδειξαν εκπρόσωποι του κλάδου στο 1ο συνέδριο Coffee Business Forum 2021, σε συζήτηση με θέμα «Η καφεστίαση μετά το άνοιγμα της αγοράς». Στη διάρκειά του αναφέρθηκε ότι το όφελος από το λαθρεμπόριο καφέ έχει πάρει σημαντικές διαστάσεις με απώλειες τουλάχιστον 12 εκατ. ευρώ τον χρόνο μόνο από τον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης. Εγινε μάλιστα λόγος για μια νέα μορφή του οργανωμένου εγκλήματος που αναπτύσσεται στην αγορά του καφέ.
Οι εκπρόσωποι του κλάδου ανέφεραν ότι το τελευταίο διάστημα το πρόβλημα έχει πάρει μεγάλη έκταση ειδικά στη Βόρεια Ελλάδα, ενώ επισήμαναν ότι το μεγαλύτερο μέρος των παράνομων εισαγωγών έχει ως προέλευση χώρες της ΕΕ.
Σύμφωνα με τον Γιάννο Β. Μπενόπουλο, πρόεδρο της Ελληνικής Ενωσης Καφέ (ΕΕΚ), «οι μεγαλύτερες ποσότητες λαθραίων έρχονται από χώρες που είναι στην ΕΕ, γεγονός που δείχνει προβλήματα στους ελέγχους, με τις συγκεκριμένες ποσότητες που εισάγονται λαθραία να πωλούνται χωρίς τιμολόγια αλλά και να διακινούνται από τα καταστήματα εστίασης χωρίς νόμιμες διαδικασίες δημιουργώντας μια αλυσίδα η οποία όσο “βγάζει χρήματα” δυναμώνει εις βάρος των επιχειρήσεων του κλάδου που λειτουργούν σύννομα. Σύμφωνα με τους ανθρώπους της αγοράς η εξέλιξη αυτή μετά την επιβολή του ΕΦΚ ήταν προδιαγεγραμμένη, καθώς υπήρχε ανάλογη εμπειρία σε άλλους κλάδους, όπως τα καύσιμα αλλά και τα αλκοολούχα ποτά, όπου και εκεί ανθεί το λαθρεμπόριο.
Το γεγονός μάλιστα ότι η Ελλάδα κατέχει τη 17η θέση παγκοσμίως στην κατά κεφαλήν κατανάλωση καφέ με 5,4 κιλά ανοίγει ακόμα περισσότερο την όρεξη των επιτηδείων, καθώς η χώρα μας εισάγει ετησίως καφέ και παράγωγα καφέ αξίας άνω των 290 εκατ. ευρώ, με αυξητικές τάσεις.
ΑΥΣΤΗΡΟΙ ΕΛΕΓΧΟΙ. Το μέγεθος του προβλήματος έχει εντοπίσει το κράτος και στο μέτωπο της αντιμετώπισης των παράνομων ποσοτήτων καφέ που εισάγονται στη χώρα η Ελλάδα εξασφάλισε 30 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης για να ενισχύει τον ελεγκτικό της μηχανισμό. Αυτό δήλωσε στη διάρκεια του συνεδρίου και ο γενικός γραμματέας Εμπορίου και Προστασίας του Καταναλωτή Παναγιώτης Σταμπουλίδης. Σύμφωνα με τον ίδιο, τα χρήματα αυτά θα διατεθούν για την τοποθέτηση κατά μήκος της Εγνατίας οδού τεσσάρων hotspots με σκάνερ που θα στελεχωθούν με ελεγκτές, ώστε ό,τι έρχεται από τα βόρεια σύνορα της χώρας να ελέγχεται και να εντοπίζονται οι λαθραίες ποσότητες.
Πάντως, όπως ανέφεραν ο πρόεδρος της Ελληνικής Ενωσης Καφέ (ΕΕΚ), Γιάννος Μπενόπουλος, ο πρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Επεξεργασίας Καφέ (ΣΕΕΚ), Στέφανος Σακάρος, και ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εστιατορικών και Συναφών Επαγγελμάτων (ΠΟΕΣΕ) Γιώργος Καββαθάς, το καθεστώς υψηλών συντελεστών ΦΠΑ αλλά και οι ΕΦΚ δεν έφεραν τα προσδοκώμενα έσοδα στα δημόσια ταμεία ενώ αντίθετα επιβάρυναν τις επιχειρήσεις, μειώνοντας παράλληλα και την κατανάλωση, και εξέθρεψαν παράνομες δραστηριότητες όπως οι λαθραίες εισαγωγές. Μάλιστα; συγκλίνουν στην άποψη ότι είναι αναγκαία η μείωσή τους.
ΚΕΡΔΙΖΕΙ ΜΕΡΙΔΙΟ Ο ESPRESSO. Πάντως, σύμφωνα με στοιχεία της εταιρείας NielsenIQ που παρουσιάστηκαν στο συνέδριο, o ελληνικός καφές ήταν και συνεχίζει να είναι «ο βασιλιάς του καφέ» σε ό,τι αφορά την κατανάλωση στο σπίτι, αν και το μερίδιό του έπεσε κάτω από το 50%.
Συγκεκριμένα το 2020 το μερίδιο του ελληνικού καφέ διαμορφώθηκε στο 49,3% ενώ το πρώτο τετράμηνο του 2021 περιορίστηκε στο 47,2%. Το μερίδιο του espresso είναι στο 11,5%, του στιγμιαίου στο 22,2% και του καφέ φίλτρου στο 19,1%. Ο espresso δείχνει να είναι ο κερδισμένος και της πανδημίας, καθώς διπλασίασε τα μερίδιά του την τελευταία πενταετία και από 6,2% το 2016 σήμερα κατέχει ποσοστό 11,5%, με ανοδικές τάσεις στην κατανάλωση εντός σπιτιού, ενώ και στην κατανάλωση εκτός σπιτιού έχει πλέον τη μερίδα του λέοντος.
