Η Τουρκία σε πολλές περιπτώσεις δεν ενεργεί ως σύμμαχος του ΝΑΤΟ, διαπιστώνει ο αμερικανός ΥΠΕΞ Αντονι Μπλίνκεν. Μόλις λίγα 24ωρα πριν από τη συνάντηση του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν με τον τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ-Ταγίπ Ερντογάν τη Δευτέρα στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής της Συμμαχίας.
Μια συνάντηση που σύμφωνα με την Ουάσιγκτον θα ανοίξει όλη την ατζέντα των διαφορών ΗΠΑ – Τουρκίας. Και τα ανθρώπινα δικαιώματα και τους S-400 και την Ανατολική Μεσόγειο, και όχι μόνο. Αμερικανικές διπλωματικές πηγές έχουν επανειλημμένα υποστηρίξει, δε, ότι το 2020 κατέστησε σαφές όχι μόνο στις ΗΠΑ αλλά στο σύνολο της διεθνούς κοινότητας, με όσα συνέβησαν στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, ποιος είναι ο «ταραξίας» της περιοχής. Και ποιος σέβεται το διεθνές δίκαιο. Ωστόσο το ερώτημα παραμένει. Οι ΗΠΑ έχουν αποφασίσει να έρθουν σε ρήξη με την Τουρκία; Μάλλον όχι. Ακόμα και αν συγκεκριμένα think tanks έχουν ταχθεί υπέρ του παγώματος της συμμετοχής της Αγκυρας στο ΝΑΤΟ λόγω του «ταραχοποιού» Ερντογάν.
Το ραντεβού Μπάιντεν – Ερντογάν συνδέεται και με το ραντεβού του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον τούρκο πρόεδρο, επίσης τη Δευτέρα. Η σχέση Ουάσιγκτον – Αγκυρας καθώς και αυτή η «συναλλαγή» εκτιμάται ότι θα επηρεάσουν σημαντικά τις κινήσεις της Τουρκίας, η οποία παράλληλα διατηρεί στραμμένο στο βλέμμα και στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ, στις 24 και 25 Ιουνίου, που αποτελεί σημαντικό σταθμό για τις ευρωτουρκικές σχέσεις. Η «επίθεση φιλίας» της Αγκυρας στην Αθήνα των προηγούμενων ημερών ερμηνεύεται από τους διπλωμάτες σε σύνδεση με αυτά τα δύο γεγονότα, ενώ, παρά την κοινή ανάγκη Ελλάδας – Τουρκίας για ένα ήρεμο καλοκαίρι, καμία εγγύηση δεν υπάρχει ότι η ένταση δεν θα επιστρέψει το φθινόπωρο, αλλά ούτε ότι η Τουρκία δεν θα επιχειρήσει να τη μεταφέρει στην Κύπρο και ίσως πιο επιθετικά. Για τους διπλωμάτες άλλωστε ενδεικτικό είναι ότι η Τουρκία βρίσκεται αναμεμειγμένη σε όλες τις εστίες έντασης, και ιδιαίτερα σε περιοχές της πάλαι ποτέ «Οθωμανικής Αυτοκρατορίας».
Ανεξέλεγκτος θα είναι χειρότερος
Ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας άλλωστε ήταν σαφής: είναι προς το συμφέρον των ΗΠΑ η Τουρκία να «παραμείνει αγκυροβολημένη στη Δύση». Και οι λόγοι είναι πολλοί. Πιο συγκεκριμένα για κάθε λόγο «ρήξης» με τον «προβληματικό» Ερντογάν για τη Δύση υπάρχουν 100 λόγοι για τη διατήρηση μιας «δύσκολης σχέσης». Καθώς ανεξέλεγκτος, εκτιμάται ότι θα είναι χειρότερος, ενώ και μια ασταθής επόμενη μέρα στην Τουρκία ίσως να άνοιγε τον ασκό του Αιόλου. Εστω και αν ο Ερντογάν επιμένει σε μια ακραία ρητορική κατά του Μπάιντεν. Εστω και αν δηλώνει αμετακίνητος στις θέσεις του, και δη στους S-400 που οι ΗΠΑ τού ζητούν να «εξαφανίσει», με ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες να δείχνουν την Ουάσιγκτον να τεστάρει την Αγκυρα με προτάσεις που δεν μπορεί να δεχθεί. Ενα από τα «χαρτιά» που ίσως «παίξει» ο Μπάιντεν απέναντι στον Ερντογάν θα είναι και τα F-35. Είτε ως δέλεαρ είτε ως απειλή. Καθώς στην Ουάσιγκτον δείχνουν να κατανοούν ότι για να πετύχουν αλλαγή της Αγκυρας πρέπει να προτείνουν ανταλλάγματα, σε μια συμμαχία «συναλλαγής».
Οι Αμερικανοί χαρακτηρίζονται «πραγματιστές» και ως εκ τούτου το δίλημμα που τίθεται σε αυτή τη Σύνοδο του ΝΑΤΟ και για τον Μπάιντεν, όπως σημειώνουν εύστοχα οι βρετανικοί «Times», είναι: «Ξέρουμε ότι ο Ερντογάν είναι κακοποιός, αλλά μπορούμε να τον μετατρέψουμε σε κακοποιό για λογαριασμό μας;». Και αυτό θα είναι που θα κρίνει και το «αλισβερίσι»…