Κυριάκος Μητσοτάκης – Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Μια δύσκολη συνάντηση, κεκλεισμένων των θυρών. Στο πλευρό τους – σε ρόλο «μεταφραστών» – η διευθύντρια του διπλωματικού γραφείου του Πρωθυπουργού Ελένη Σουρανή και ο εκπρόσωπος του τούρκου προέδρου Ιμπραήμ Καλίν. Οι άνθρωποι που είχαν αναλάβει τις ελάχιστες συνομιλίες Ελλάδας – Τουρκίας τις πιο τρικυμιώδεις μέρες του 2020 θα είναι αυτοί που θα συνεχίσουν να συνομιλούν στα πιο «ήρεμα νερά» του 2021, παράλληλα με τα ΥΠΕΞ και τους διπλωμάτες, κρατώντας ανοιχτή την απευθείας γραμμή ανάμεσα σε Μέγαρο Μαξίμου και Ακ Σαράι. Ενώ και το ενδεχόμενο μιας νέας συνάντησης ανάμεσα στον Πρωθυπουργό και τον τούρκο πρόεδρο εντός του έτους παραμένει ανοιχτό, εφόσον το «καλό κλίμα» επιβεβαιωθεί και στην πράξη καθώς και η διάθεση Ερντογάν για απευθείας επικοινωνία. Εξάλλου, και ο Κυριάκος Μητσοτάκης προσβλέπει σε πιο πυκνές επαφές σε όλα τα επίπεδα, «συμπεριλαμβανομένου του ανώτατου», σύμφωνα με την κυβερνητική εκπρόσωπο Αριστοτελία Πελώνη.
Η συνάντηση της Δευτέρας ήταν επιβεβλημένο να γίνει με διαφορετικούς όρους από ό,τι εκείνες του 2019. Και αυτό σήμαινε – μεταξύ άλλων – να μείνουν εκτός άνθρωποι, ιδιαίτερα από την πλευρά του τούρκου προέδρου, που έχουν αναλάβει τον ρόλο της διατήρησης της εμπρηστικής ρητορικής απέναντι στην Ελλάδα. Για τον τούρκο πρόεδρο οι τόνοι έπρεπε να πέσουν τόσο ενόψει της συνάντησής του με τον Τζο Μπάιντεν που ακολούθησε όσο και ενόψει της κρίσιμης Συνόδου Κορυφής στις 24 και 25 Ιουνίου, που θα αποφανθεί επί των ευρωτουρκικών σχέσεων και την πολυσυζητημένη «θετική ατζέντα». Γεγονότα που του επιβάλλουν διάλογο με την Ελλάδα ως «δήλωση καλών προθέσεων», ακόμα και άνευ προόδου. Κάτι που αντισταθμίζει ανεβάζοντας τους τόνους στην Κύπρο, που κανείς δεν κοιτά…
Στη συνέντευξη Τύπου ο Ερντογάν εμφανίστηκε συνολικά «μετρημένος», αποφεύγοντας ρητορικούς λεονταρισμούς, χαρακτηρισμούς και απειλές. Εστω και αν, επί της ουσίας, διατήρησε στο ακέραιο τις θέσεις του για όλα τα ζητήματα και δεν εμφανίστηκε να υποχωρεί ούτε στο ελάχιστο.
Χωρίς μεγάλες προσδοκίες
Για την Αθήνα εξαρχής αυτή η συνάντηση δεν προσφερόταν για «μεγάλες προσδοκίες». Στόχος, όπως έλεγαν διπλωματικές πηγές πριν από τη συνάντηση και επαναλαμβάνουν και ύστερα από αυτή, ήταν να «σπάσει ο πάγος». Κάτι που φάνηκε να γίνεται με τους δύο να κάνουν ένα πρώτο βήμα για μια ήσυχη χρονιά. Πληροφορίες ανέφεραν ότι στη συνάντηση τέθηκαν από την ελληνική πλευρά όλα τα ζητήματα, με Ελλάδα και Τουρκία να συμφωνούν για μία ακόμα φορά ότι διαφωνούν. «Αν και παραμένουν οι διαφορές μεταξύ των δύο χωρών μας, η Ελλάδα και η Τουρκία είναι γείτονες και η συνεργασία σε θέματα κοινού ενδιαφέροντος είναι προς όφελος όλων. Συνεπώς, ο διάλογος είναι πάντα σημαντικός», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Κυριάκος Μητσοτάκης στο Twitter για τη συνάντηση.
Και αν η ελληνική πλευρά δηλώνει πιο «αισιόδοξη» μετά τη συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν, αρμόδιες πηγές επισημαίνουν ότι η επιφυλακτικότητα και η καχυποψία που δημιούργησε το 2020 παραμένουν. Οπως έχει τονιστεί επανειλημμένα, για την Αθήνα σημαντικό είναι η αποκλιμάκωση να διατηρηθεί στην πράξη και ακόμα και αν δεν υπάρξει δυνατότητα λύσης των διαφορών άμεσα, τουλάχιστον να είναι δυνατή η διαχείρισή τους χωρίς τις ακρότητες της προηγούμενης χρονιάς, και αυτό εξαρτάται από την Τουρκία. Στο πλαίσιο της ανάκτησης της εμπιστοσύνης που τραυματίστηκε σημαντικά το 2020 είναι και η θετική ατζέντα με τα ασφαλή ζητήματα χαμηλής πολιτικής, για την οποία θα μεταβεί στην Αττάλεια ο υφυπουργός Εξωτερικών Κώστας Φραγκογιάννης, προκειμένου να συζητήσει με τον ομόλογό του Σεντάτ Ονάλ. Πριν από το ταξίδι στην Αττάλεια ο Φραγκογιάννης αναμενόταν να έχει αναλυτική ενημέρωση για τη συνάντηση του Πρωθυπουργού με τον τούρκο πρόεδρο και συνάντηση με τον Κυριάκο Μητσοτάκη για τη χάραξη της γραμμής που θα ακολουθήσει με βάση τα νέα δεδομένα.
Η Αθήνα περιμένει από την Αγκυρα και την πρόσκληση προς την ομάδα του πρέσβη ε.τ. Παύλου Αποστολίδη για τη συνέχιση των διερευνητικών, με το ερώτημα να παραμένει εάν θα υπάρξει διάθεση ελιγμών ώστε να μη διεξάγονται παράλληλοι μονόλογοι.
Επόμενο ορόσημο το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ιουνίου, με το θέμα της Τουρκίας να αναμένεται να συζητηθεί και στο Συμβούλιο των ΥΠΕΞ της Δευτέρας. Δεδομένου δε ότι και η συζήτηση ΗΠΑ – Τουρκίας συνεχίζεται, αναμένεται να φανούν και οι προθέσεις της Ουάσιγκτον, που επίσης θα επηρεάσουν τα ελληνοτουρκικά. Χθες ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας είχε τηλεφωνική επικοινωνία και με τον κύπριο ομόλογό του Νίκο Χριστοδουλίδη, προκειμένου να τον ενημερώσει για τα ραντεβού των Βρυξελλών.
