«Αν θέλει ο Θεός, με την Ελλάδα θα επικοινωνούμε όχι μέσω άλλων κρατών, οργανισμών αλλά μέσω του ειδικού απεσταλμένου μου Ιμπραήμ Καλίν και της ειδικής απεσταλμένης του (σ.σ: Μητσοτάκη) κυρίας Ελένης». Η δήλωση του τούρκου προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μετά τη συνάντησή του με τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ, πέρα από την ουσία της για ένα διάλογο χωρίς «παρεμβολές» (βλ. ΕΕ, ΗΠΑ, κ.ά.) τράβηξε την προσοχή και για έναν ακόμα λόγο. Την αναφορά του στη διευθύντρια του διπλωματικού γραφείου του Πρωθυπουργού, Ελένη Σουρανή. Την «κυρία Ελένη», που θα συνομιλεί ως «ειδική απεσταλμένη» του Κυριάκου Μητσοτάκη, με τον δικό του ειδικό απεσταλμένο, Ιμπραχίμ Καλίν, διατηρώντας τον απευθείας δίαυλο επικοινωνίας Μεγάρου Μαξίμου – Ακ Σαράι.
Και αν κάποιος διερωτηθεί γιατί «κυρία Ελένη» (Eleni Hanim αν προτιμάτε) και όχι «κυρία Σουρανή», οι εξηγήσεις είναι πολύ απλές. Στην Τουρκία συνηθίζεται να απευθύνεται κάποιος με το μικρό όνομα και όχι με το επίθετο, ενώ το Ελένη είναι και ένα όνομα οικείο και εύκολο στην προφορά του, περισσότερο από τα ελληνικά επίθετα. Εστω και αν στην Ελλάδα κάτι τέτοιο θα μπορούσε να ερμηνευθεί ως έκφραση οικειότητας.
Πέρα από το πικάντικο του σχολιασμού, ωστόσο σημασία έχει ο ρόλος της διπλωμάτη, Ελένης Σουρανή, που έχει βρεθεί αρκετές φορές στο στόχαστρο διαφόρων σεναρίων. Αλλά και πώς βρέθηκε να είναι σε ρόλο «μεταφραστή» μαζί με τον Καλίν, μέσα στη συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν, που είχε προγραμματιστεί να είναι οι δυο τους. Ανθρωποι με γνώση του τι συνέβη στην αίθουσα όταν έφυγαν οι φωτογράφοι και οι κάμερες, περιγράφουν με γλαφυρότητα τις στιγμές αμηχανίας, όταν ο Ερντογάν που περιστοιχιζόταν από τους υπουργούς του (Αμυνας, Εξωτερικών και άλλα στελέχη), είπε απλά στον Ιμπραήμ Καλίν, «μείνε εσύ». Οι υπόλοιποι αποχώρησαν σε δευτερόλεπτα, ενώ η κίνηση αυτή έκανε και τον Κυριάκο Μητσοτάκη να κρατήσει την Ελένη Σουρανή στη συνάντηση, με την ίδια και τον Καλίν να χρίζονται «διερμηνείς». «Διερμηνείς» των οποίων ο ρόλος δεν άρχισε και κυρίως δεν έληξε στις 14 Ιουνίου.
Κοινός βηματισμός
Ο ρόλος της Σουρανή, ως «καθρέφτης» του Καλίν στο τηλέφωνο, ωστόσο, όπως τονίζουν αρμόδιες πηγές δεν ήταν μία «επιλογή με παρασκήνιο», αλλά αναγκαιότητα, προκειμένου το Μέγαρο Μαξίμου να μπορέσει να βρει κοινό βηματισμό με το Ακ Σαράι. «Ετσι λειτουργεί ο Ερντογάν», σημειώνουν πηγές με γνώση των γεγονότων στα «ΝΕΑ», αφού όπως λένε ο τούρκος πρόεδρος ζήτησε έναν άνθρωπο που θα οριστεί από τον Πρωθυπουργό, να μιλά με τον εκπρόσωπό του, Ιμπραχίμ Καλίν, όταν χρειάζεται να υπάρξει επικοινωνία πέραν των υπουργών Εξωτερικών ή άλλων αξιωματούχων. Η Ελένη Σουρανή ως διευθύντρια του διπλωματικού γραφείου του Πρωθυπουργού, ήταν ο αρμόδιος και κατάλληλος άνθρωπος να αναλάβει αυτό τον ρόλο. Οι ίδιες πηγές υπενθυμίζουν με νόημα, άλλωστε, ότι στην Ελλάδα πάντα ο διευθυντής του διπλωματικού γραφείου του Πρωθυπουργού, όπως και η Ελένη Σουρανή, είναι διπλωμάτης, υπάγεται στο υπουργείο Εξωτερικών και προέρχεται από αυτό.
Και όπως έχει ξεκαθαριστεί από διπλωματικές πηγές το φερόμενο ως «κόκκινο τηλέφωνο» ανάμεσα σε Σουρανή και Καλίν δεν είναι κάτι περισσότερο από τον δίαυλο επικοινωνίας μεταξύ Μεγάρου Μαξίμου και Ακ Σαράι, που λειτουργούσε και κατά τη διάρκεια του εξαιρετικά δύσκολου 2020, ως όφειλε. Με την Ελένη Σουρανή μάλιστα σε ορισμένες περιπτώσεις που οι δηλώσεις ξέφευγαν από τα όρια να σηκώνει το τηλέφωνο σε ιδιαίτερα αυστηρό τόνο.
Το προφίλ
Η ίδια είναι άνθρωπος που δεν αγαπά τη δημοσιότητα και τις επικοινωνιακού τύπου κινήσεις. Επιμένει στην ουσία. Δεν αρέσκεται σε διαρροές και όταν μιλάει, είναι εξαιρετικά προσεκτική. Αρνείται ότι είναι κάτι περισσότερο από αυτό που επιβάλλει η θέση της και όπως λένε συνάδελφοί της, είναι ένας διπλωμάτης – «άσος στο μανίκι» του Κυριάκου Μητσοτάκη, που υπηρετεί τη «γραμμή» και τις εντολές που της δίνονται. Ενας «στρατιώτης», που αποκτά ακόμα μεγαλύτερη ισχύ λόγω του σεβασμού των συναδέλφων της, αλλά και των χαμηλών τόνων που επιλέγει να κρατά η ίδια. Η προϋπηρεσία της άλλωστε σε δύσκολα πόστα, όπως η Α4 διεύθυνση Τουρκίας στο ΥΠΕΞ αλλά και οι επαφές της την καθιστούν έναν άνθρωπο – κλειδί που αποδείχθηκε ως ένα εκ των ισχυρότερων «asset» της ελληνικής διπλωματίας σε κρίσιμες στιγμές.
Η μετακίνηση
Η ανακοίνωση των αποφάσεων του Ανώτατου Υπηρεσιακού Συμβουλίου του ΥΠΕΞ, που «κλείδωσαν» τη μετακίνησή της στην πρεσβεία της Ρώμης, δημιουργούν σειρά ερωτημάτων για το ποιος θα είναι ο διάδοχός της και αν θα μπορέσει να ανταποκριθεί, καθώς η κυρία της διπλωματίας έχει βάλει τον πήχη πολύ ψηλά. Η μετακίνηση όπως αναφέρουν διπλωματικές πηγές ωστόσο δεν προγραμματίζεται άμεσα, αλλά από το 2022, σε ορίζοντα ενός έτους, περίπου, καθώς τα θέματα που χειρίζεται η Σουρανή είναι εξαιρετικά κρίσιμα και πέραν της απευθείας γραμμής Μητσοτάκη – Ερντογάν. Η είδηση της μετακίνησής της στη Ρώμη σημειώθηκε και από τον ιταλικό Τύπο, ως γεγονός με ιδιαίτερη σημασία.
Το επόμενο διάστημα η προσοχή της Αθήνας θα είναι στραμμένη στο Κυπριακό και την επίσκεψη Ερντογάν στα Κατεχόμενα στις 20 Ιουλίου, την ημέρα της επετείου της εισβολής. Μία ακόμα μάχη που η ελληνική διπλωματία χαρακτηρίζει υψίστης σημασίας και στην οποία έχει μπει ήδη και η Σουρανή. Στις αναφορές του Κυριάκου Μητσοτάκη στο Κυπριακό, όπως αναφέρουν οι πληροφορίες ο Ερντογάν δεν απάντησε και αυτό ίσως να μην είναι απόλυτα αρνητικό…