Αναπάντητο παραμένει ακόμη το ερώτημα «Πού βρίσκεται το τρίτο κλεμμένο έργο της Εθνικής Πινακοθήκης;», το οποίο έθεσαν από την πρώτη ημέρα «ΤΑ ΝΕΑ». Οσα ισχυρίστηκε ο δράστης – ότι δηλαδή σκούπισε πάνω στο σχέδιο του Μονκάλβο, του 17ου αιώνα, το αίμα από το πληγωμένο χέρι του κι εν συνεχεία το πέταξε – δεν έγιναν πιστευτά εξαρχής, καθώς ένας φιλότεχνος συλλέγει ακόμη και από τα σκουπίδια σπαράγματα έργων τέχνης και δεν θα αντιμετώπιζε ποτέ ένα σχέδιο σαν ένα κομμάτι χαρτί που θα απέρριπτε μετά τη χρήση του στη λεκάνη της τουαλέτας. Και επιπλέον το συγκεκριμένο έργο, «Ο Αγιος Ντιέγκο ντε Αλκάλα σε έκσταση με την Αγία Τριάδα και τα σύμβολα του πάθους», ήταν το λιγότερο αναγνωρίσιμο και κατά συνέπεια το ευκολότερο να διακινηθεί στην αγορά. Τι συνέβη λοιπόν;
Δημοσιεύματα στον ελληνικό Τύπο το τελευταίο διάστημα υποστηρίζουν πως ένα σχέδιο με το ίδιο θέμα και του ιδίου καλλιτέχνη δημοσιεύτηκε σε διαδικτυακό κατάλογο του ιταλικού οίκου δημοπρασιών Παντολφίνι το φθινόπωρο του 2019. Εντοπίστηκε από ιταλίδα ιστορικό τέχνης και ενημερώθηκε για το ζήτημα το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού, το οποίο και συνεργάστηκε με τη Γιούροπολ και την Ιντερπολ για τη διαλεύκανση του θέματος.
Το υπουργείο Πολιτισμού σε ερώτημα των «ΝΕΩΝ» σχετικά με το πώς εξελίχθηκε η υπόθεση και με ποια δεδομένα δεν ζήτησε η Ελλάδα την επιστροφή τού επίμαχου σχεδίου απάντησε ότι είναι θέμα που αφορά την Εθνική Πινακοθήκη, παρόλο που οι επαφές με τις διεθνείς διωκτικές Αρχές είχαν γίνει μέσω του ΥΠΠΟ. Αντίδραση που επιβεβαιώνει την απόσταση που έχει δημιουργηθεί ανάμεσα στις ηγεσίες του ΥΠΠΟ και της Εθνικής Πινακοθήκης, δεδομένου ότι από τη Δευτέρα που έγιναν γνωστά η σύλληψη του δράστη και ο εντοπισμός των έργων έως την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές η ηγεσία της Εθνικής Πινακοθήκης είναι άφαντη. Δεν παρέστη στην τελετή παρουσίασης των έργων (δεν εκλήθη, σύμφωνα με πληροφορίες), ενώ δεν έχει εκδώσει ούτε μία ανακοίνωση σχετικά με τον εντοπισμό των κλεμμένων έργων.
Εμπειρα στελέχη του ιδρύματος ωστόσο, που γνωρίζουν την υπόθεση, αν και θεωρούν πως ο φάκελος δεν έχει κλείσει στην Ιντερπολ από τη στιγμή που το έργο δεν έχει ακόμη εντοπιστεί, υποστηρίζουν πως το έργο της δημοπρασίας με το κλεμμένο από την Εθνική Πινακοθήκη δεν ταυτίζονται καθώς έχουν μια πολύ σημαντική διαφορά: το έργο της Πινακοθήκης έχει διαστάσεις 27×16,8 εκ., ενώ εκείνο που είχε συμπεριληφθεί στον κατάλογο της ιταλικής δημοπρασίας είχε διαστάσεις 34×21,6 εκ.
Δικαιολογείται η απόκλιση στις διαστάσεις μεταξύ των δύο σχεδίων; Θα μπορούσε να πρόκειται για το ίδιο έργο; Αρνητική ήταν η απάντηση καθώς κανένα από τα δύο σχέδια δεν έχει περιθώριο γύρω από την παράσταση που θα μπορούσε να αφαιρεθεί και να αλλοιώσει τις διαστάσεις του. Επιπλέον το «ελληνικό» σχέδιο είναι μικρότερο από το «ιταλικό», άρα μόνο αν έμπαινε στην κλίνη του Προκρούστη το «ελληνικό», μας είπαν χαρακτηριστικά, θα μπορούσε να φτάσει τις διαστάσεις του «ιταλικού». Αποκλίσεις μπορεί να υπάρξουν στην καταγραφή των διαστάσεων του ίδιου έργου μεταξύ του καταλόγου που διατηρεί το μουσείο και των στοιχείων που συνοδεύουν τη δημοσίευση ενός έργου, καθώς μπορεί η μέτρηση να γίνει από διαφορετική γωνία. Δεν ξεπερνά η διαφορά αυτή όμως το μισό με ένα εκατοστό, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές.
Εκτός από τη διαφορά στις διαστάσεις υπήρχαν και κάποια άλλα στοιχεία στο υπό δημοπράτηση έργο – όπως ένας «αριθμός ευρετηρίου» (;) και μια σφραγίδα ή υπογραφή με μαύρο χρώμα στο κάτω μέρος – που σαφώς δεν υπήρχαν στο κλεμμένο από την Πινακοθήκη, αλλά δεν αποκλείεται να προστέθηκαν σε μεταγενέστερο χρόνο.
Ανοικτό όμως μένει το ερώτημα για ποιο λόγο, αφού οι διεθνείς διωκτικές Αρχές διαπίστωσαν την απόκλιση ανάμεσα στα δύο έργα και κατά συνέπεια δεν ετέθη θέμα διεκδίκησής του από την Ελλάδα, ο ιταλικός οίκος απέσυρε το έργο από τη δημοπρασία. «ΤΑ ΝΕΑ» επικοινώνησαν με τον οίκο Παντολφίνι, αλλά ουδείς εκπρόσωπος ανταποκρίθηκε ως αργά χθες το βράδυ.
«Είμαστε ανοιχτοί στην έρευνα καθώς θέλουμε να βρεθεί το έργο», είναι η θέση της Εθνικής Πινακοθήκης που βρίσκεται σε ετοιμότητα ώστε να υποδεχτεί ξανά στις συλλογές της τους δύο πίνακες που εντοπίστηκαν – του Πικάσο και του Μόντριαν. Από τη στιγμή που ανακοινώθηκε πως βρέθηκαν, μάλιστα, οι υπεύθυνες για το μουσειολογικό πρόγραμμα της Πινακοθήκης προχωρούν ήδη σε αλλαγές, ώστε να τους εντάξουν στις αίθουσες δυτικοευρωπαϊκής ζωγραφικής, οι οποίες αναμένεται να ανοίξουν στα τέλη του φθινοπώρου.
