Αναζήτηση
Οταν τη δεκαετία του 1890 ο διευθυντής της Αστυνομίας, ο διαβόητος Δημήτρης Μπαϊρακτάρης, έκανε εκστρατεία να περιορίσει τα κουτσαβάκια που έκαναν φασαρίες, εφάρμοσε μια έξυπνη τακτική. Τους συλλάμβανε, τους έκοβε το τσουλούφι, τις μύτες των παπουτσιών και το κρεμασμένο μανίκι του σακακιού προκειμένου να τους εξευτελίσει.
Οι κουτσαβάκηδες προτιμούσαν να κλειστούν στη φυλακή παρά να κυκλοφορούν έτσι στην κοινωνία, και τότε βγήκε το τραγούδι: «Της φυλακής τα σίδερα είναι για τους λεβέντες…».
Στο σήμερα, στις ελληνικές φυλακές, δεν είναι όλοι κουτσαβάκηδες. Δεν είναι μόνο δολοφόνοι, έμποροι ναρκωτικών ή βιαστές. Είναι και κρατούμενοι που ατύχησαν στη ζωή τους, που παραστράτησαν και που ζητούν δεύτερη ευκαιρία στη ζωή.
Και φυσικά δεν είναι όλοι… αστέρες των φυλακών, όπως ο Μένιος Φουρθιώτης, ο Κουφοντίνας ή ο δολοφόνος των Γλυκών Νερών, Μπάμπης Αναγνωστόπουλος. Ολοι αυτοί και μαζί τους γνωστοί ποινικοί κρατούμενοι, τρομοκράτες ή χρυσαυγίτες έχουν τα φώτα της δημοσιότητας στραμμένα πάνω τους.
Υπάρχουν, ωστόσο και οι… φτωχοδιάβολοι των φυλακών. Ανθρωποι πένητες, χωρίς υποστήριξη από το οικογενειακό τους περιβάλλον, αλλοδαποί που δεν έχουν στον ήλιο μοίρα, τοξικοεξαρτημένοι που κάνουν αγώνα για να επιβιώσουν.
Κρατούμενοι που περιμένουν πότε θα δουν ξανά ελεύθεροι το φως του ήλιου, πότε θα αφήσουν πίσω τους τις βαριές σιδερένιες πόρτες και τα συρματοπλέγματα. Πότε θα ανασάνουν τον αέρα της ελευθερίας και θα ξαναστήσουν τη ζωή τους από την αρχή.
Υπάρχουν και αυτοί που δεν θέλουν να χάσουν την ανθρωπιά τους, οι κρατούμενοι της άλλης πλευράς που προσπαθούν να μη γίνουν αγρίμια και να μην επιστρέψουν στην παραβατική ζωή που έκαναν στο παρελθόν.
Νέα παιδιά που αγωνίζονται να μάθουν γράμματα ή και να περάσουν σε κάποια σχολή ή να μάθουν μια τέχνη για να μπορέσουν σταθούν στα πόδια τους όταν εκτίσουν την ποινή τους.
Υπάρχουν πολλά παραδείγματα που προκαλούν συγκίνηση και που αποτελούν διαχρονική προσπάθεια του σωφρονιστικού συστήματος, ανεξαρτήτως της πολιτικής ηγεσίας.
Τι είναι σωφρονισμός
«Σωφρονισμός είναι τα σχολεία, οι καλλιτεχνικές δραστηριότητες, η συμμετοχή στα προγράμματα του ΚΕΘΕΑ για τους τοξικοεξαρτημένους, τα σχολεία μέσα στις φυλακές ή η εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Σωφρονισμός δεν είναι να έχει καρφωμένο τον κρατούμενο μέσα σε ένα κελί».
Αυτό τονίζει στα «ΝΕΑ Σαββατοκύριακο» η διευθύντρια των φυλακών Κορυδαλλού Μαίρη Στέφη, η οποία έχει δει πολλά με τα μάτια της. Κι έχει συγκινηθεί πολλές φορές με κρατουμένους που κατάφεραν να ξεφύγουν από τα δεσμά της φυλακής.
Θυμάται με συγκίνηση ένα πρόγραμμα για νέα παιδιά που έκαναν «φροντιστήριο» από συνταξιούχους εθελοντές εκπαιδευτικούς και κατατάχθηκαν στις λυκειακές τάξεις για να συνεχίζουν τις σπουδές τους, για να πάρουν ένα χαρτί για μετά.
Μεγάλο ενδιαφέρον έχει και το πρόγραμμα εκμάθησης ελληνικών που ξεκίνησε πρόσφατα και στο οποίο συμμετέχουν περίπου 20 αλλοδαποί κρατούμενοι. Ενα πρόγραμμα 125 ωρών του Κέντρου Διά Βίου Μάθησης σε συνεργασία με τον Δήμο Κορυδαλλού.
Στην ίδια φυλακή (αλλά και σε άλλες σε όλη τη χώρα) και στο ξυλουργείο, κρατούμενοι που «πιάνουν τα χέρια τους» έφτιαξαν ξύλινα σπιτάκια για αδέσποτα ζώα. Τα σπιτάκια δόθηκαν σε φιλοζωικές οργανώσεις και στον Δήμο Κορυδαλλού και θα στεγάζουν σκυλιά και γατάκια, δίνοντας νόημα στην καθημερινή ζωή τους.
Συγκινητικό είναι και το πρόγραμμα του ΚΕΘΕΑ και του ΚΕΘΕΑ Εν Δράσει στις φυλακές Κορυδαλλού. Σχεδόν 200 κρατούμενοι με εξάρτηση από ουσίες παίρνουν μέρος σε συμβουλευτικές συνεδρίες κι έχουν φτιάξει μια μεγάλη «οικογένεια» που αλληλοϋποστηρίζεται. Και το κυριότερο: Που μάχεται με το τέρας των ναρκωτικών χωρίς φάρμακα, χωρίς υποκατάστατα, αλλά με τη θέληση για ζωή.
Ο Πάρης, 42 ετών, καταδικασμένος σε 7ετή κάθειρξη για ληστεία και κλοπές, ναρκομανής για χρόνια, λέει: «Η θεραπεία δεν έχει ταβάνι, μέχρι και τη στιγμή που θα κλείσω τα μάτια μου θα μαθαίνω τον εαυτό μου».
Ο Χρήστος, 36 ετών, λέει: «Εκανα ληστεία για να βρω τη δόση μου κι ένιωθα ότι κανείς δεν μπορεί να με αγγίξει. Εδώ μαθαίνω ότι άλλα πράγματα έχουν νόημα στη ζωή. Είναι δύσκολα στη φυλακή, αλλά θα συνεχίσω γιατί με περιμένουν οι δικοί μου».
Συγκινητική ήταν και η προσπάθεια που έκανε κρατούμενος ο οποίος πήρε το πτυχίο του στη Διοίκηση Επιχειρήσεων και Οργανισμών στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο όπου είχε επιλεγεί με υποτροφία.
Ενδιαφέρουσα η ιστορία ενός σωφρονιστικού υπαλλήλου στα Τρίκαλα, ο οποίος αποδεικνύει ότι δεν είναι… ανθρωποφύλακας. Ο εν λόγω υπάλληλος είναι προπονητής της σπουδαίας αθλήτριας του Τάε Κβον Ντο Φανής Τζέλη και θα ταξιδέψει μαζί της στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο.
Σε όλες τις φυλακές της χώρας η ώρα δεν περνά για εκείνους που θέλουν να κερδίσουν τη ζωή. Και η μόνη διέξοδος είναι οι δραστηριότητες που οργανώνονται.
Οπως το πρόγραμμα Θεατρικών Σπουδών στις φυλακές Τίρυνθας, το Εργαστήρι που φτιάχτηκε στον Κορυδαλλό με τη βοήθεια του Εθνικού Θεάτρου, το κέντρο απεξάρτησης στον Ελαιώνα Θηβών.
Και ποιος θα περίμενε ότι κρατούμενοι θα ασχολούνταν με την εκμάθηση… μετεωρολογίας στις φυλακές Τρικάλων. Ή με τη χειροτεχνία τον Κορυδαλλό, με εργαστήριο σαπωνοποιίας στην Αλικαρνασσό, με φυτώρια στην ίδια φυλακή, με εκμάθηση κεραμικής τέχνης, ακόμη και με ποιητικές συνομιλίες.
Μουσικές εκδηλώσεις, προβολή ταινιών, λέσχες ανάγνωσης, θεατρικές παραστάσεις και εκπαιδευτική τηλεόραση για κρατουμένους υπάρχουν σε πολλές φυλακές. Εδώ και χρόνια όλες οι κυβερνήσεις επέλεγαν να δίνουν ευκαιρίες σε όσους έδειχναν να τις θέλουν.
Γιατί πάντα ο στόχος είναι να κλείνουν φυλακές και να ανοίγουν σχολεία. Γιατί έτσι πάει μπροστά ο κόσμος.
