Εντεκα άνδρες και γυναίκες από διάφορα μέρη της Γαλλίας βρέθηκαν ένοχοι πριν από λίγες ημέρες για τη χρήση του Διαδικτύου προκειμένου να παρενοχλήσουν μια έφηβη η οποία βρέθηκε στο επίκεντρο έντονων συζητήσεων σχετικά με την ελευθερία του λόγου και τη βλασφημία αφότου ανάρτησε ένα κείμενο εναντίον του Ισλάμ που έγινε viral. Στο εδώλιο του δικαστηρίου του Παρισιού κάθησαν τον περασμένο μήνα 13 άτομα με τις κατηγορίες της διαδικτυακής παρενόχλησης και, σε κάποιες περιπτώσεις, της εκτόξευσης θανατικών απειλών. Ενας κατηγορούμενος αθωώθηκε επειδή το μήνυμά του ήταν πιο ασαφές και δεν αποδείχθηκε ότι απείλησε, ενώ για τον τελευταίο δεν ολοκληρώθηκε η δίκη, λόγω διαδικαστικού λάθους.
Το θύμα, η 18χρονη Μιλά, είχε υποστεί προσβολές και απειλές για θάνατο και βιασμό – έλαβε περισσότερα από 100.000 μηνύματα μίσους, ανέφερε ο δικηγόρος της – από τον Ιανουάριο του 2020, όταν θυμωμένη απάντησε σε σχόλια στα κοινωνικά μέσα δικτύωσης που την προσέβαλλαν και την αποκαλούσαν ντροπή του Ισλάμ, λόγω του σεξουαλικού της προσανατολισμού. «Μισώ τη θρησκεία» είπε σε βίντεο η τότε 16χρονη Μιλά. «Το Κοράνι είναι μια θρησκεία μίσους». Επίσης χρησιμοποίησε βωμολοχίες για να περιγράψει το Ισλάμ και σκληρές εικόνες αναφερόμενη στον Θεό.
Ο ποταμός μηνυμάτων που έλαβε άλλαξε για πάντα τη ζωή της. Εφυγε από το σχολείο λόγω φόβων για την ασφάλειά της και ακόμη ζει υπό αστυνομική προστασία. «Κερδίσαμε και θα κερδισουμε ξανά» είπε η Μιλά σε δημοσιογράφους έξω από το δικαστήριο μετά την ανακοίνωση της απόφασης. «Δεν θέλω ποτέ ξανά να αισθανθούν ενοχές τα θύματα».
Ο Μισέλ Ιμπέρ, πρόεδρος του δικαστηρίου, μίλησε στους κατηγορουμένους, λέγοντάς τους ότι τα social media είναι ένας μοναδικός δημόσιος χώρος, όπου κανείς δεν πρέπει να περιμένει ότι οι προσβολές ή οι απειλές που θα εκτοξεύσει δεν θα έχουν αντίκτυπο. «Τα κοινωνικά μέσα δικτύωσης είναι ο δρόμος» είπε. «Ο,τι δεν θα κάνατε στον δρόμο, μην το κάνετε στα social media». Κάποιοι από τους κατηγορουμένους δήλωσαν στη διάρκεια της δίκης ότι δεν πίστευαν πως η Μιλά θα διαβάσει τα μηνύματά τους και ότι δεν εννοούσαν τα όσα είχαν γράψει.
Εξηγώντας την απόφασή του, ο δικαστής τόνισε πως όλα τα μηνύματα των κατηγορουμένων αποτελούν ξεκάθαρα περιστατικά παρενόχλησης και θανατικών απειλών. Πρόσθεσε όμως ότι το δικαστήριο πρέπει να συμμορφωθεί με τον γαλλικό νόμο, που δεν επιτρέπει να καταδικαστεί ένα άτομο δύο φορές για την ίδια πράξη. Κατέληξε διευκρινίζοντας ότι αποφασίστηκε να καταδικαστούν για παρενόχληση όλοι οι κατηγορούμενοι, εκτός από έναν ο οποίος είχε εξαπολύσει ιδιαίτερα βίαιες θανατικές απειλές.
Τα βιτριολικά σχόλια εναντίον της Μιλά προκάλεσαν μεγάλη συζήτηση στη Γαλλία σχετικά με την ελευθερία του λόγου και τη θρησκεία, ιδιαίτερα μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις στο σατιρικό περιοδικό «Charlie Hebdo» που δημοσίευσε σκίτσα του προφήτη Μωάμεθ, και τον αποκεφαλισμό πέρυσι ενός δασκάλου ο οποίος έδειξε παρόμοια σκίτσα μέσα στην τάξη στη διάρκεια συζήτησης για την ελευθερία έκφρασης.
Η υπόθεση ήταν ένα σημαντικό τεστ για τον νόμο που εγκρίθηκε στη Γαλλία το 2018 και διευρύνει την έννοια του όρου «διαδικτυακή παρενόχληση». Οι κατηγορούμενοι δικάστηκαν για τα μηνύματα που είχαν στείλει ή ανήρτησαν στα social media τον περασμένο Νοέμβριο, όταν η Μιλά επανέλαβε τα βαριά σχόλια σε ένα άλλο βίντεο, προκαλώντας νέο κύμα ύβρεων εις βάρος της.
Ενα μήνυμα
Οι περισσότεροι από τους κατηγορουμένους είχαν αναρτήσει ένα tweet ή είχαν στείλει στη Μιλά μόνο ένα μήνυμα. Ωστόσο, ο νόμος του 2018 εξουσιοδοτεί τους εισαγγελείς να επιδιώκουν καταδίκες εναντίον όσων παρενοχλούν και γνωρίζουν ότι συμβάλλουν σε ένα ευρύτερο κύμα κακοποίησης, ακόμα και αν δεν συνεργάστηκαν μεταξύ τους, ακόμα και αν δεν έστειλαν πολλά μηνύματα.
Η Μαρλέν Σκιαπά, υφυπουργός για θέματα υπηκοότητας, η οποία ηγήθηκε της εκστρατείας να εγκριθεί ο νόμος το 2018, χαιρέτισε την απόφαση του δικαστηρίου ως απόδειξη ότι ο νόμος «έδειξε την αξία του». Σε δήλωσή της, αναφέρει ότι ο αριθμός διαδικτυακών αδικημάτων παρενόχλησης που καταγράφηκαν από τη γαλλική αστυνομία «αυξάνεται συνεχώς», από 659 το 2018 σε περισσότερα από 2.800 πέρυσι.
Στη δίκη, οι κατηγορούμενοι – ένα μείγμα μουσουλμάνων, χριστιανών και άθεων με λευκό ποινικό μητρώο – προσπάθησαν να εξηγήσουν γιατί έγραψαν τέτοια μηνύματα γεμάτα μίσος. Ο 22χρονος Ενζο είχε γράψει: «Σου αξίζει να σου κόψουν τον λαιμό». Η 21χρονη Λορέν, φοιτήτρια, προέτρεψε κάποιον «να της σπάσει το κεφάλι». Οι περισσότεροι ζήτησαν συγγνώμη για τον τόνο των μηνυμάτων τους και αρνήθηκαν ότι ήθελαν να απειλήσουν τη Μιλά, όμως το δικαστήριο δεν πείστηκε και κατέληξε στην απόφαση θεωρώντας ότι θα αποτελέσει παράδειγμα για πολλούς άλλους χρήστες των social media.
Eκτός από τον νέο νόμο, η δίκη αποτέλεσε σημαντικό τεστ και για ένα νέο γραφείο εισαγγελέα που δημιουργήθηκε για να χειρίζεται υποθέσεις διαδικτυακής ρητορικής του μίσους και παρενοχλήσεων σε όλη τη Γαλλία. Ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν έχει χαρακτηρίσει προτεραιότητα την οριοθέτηση των διαδικτυακών χώρων, λέγοντας πως το Internet «έχει γίνει χώρος για το χειρότερο», με ανθρώπους να προσβάλλουν ή να απειλούν άλλους ανώνυμα και χωρίς συνέπειες.