Ενα κρίσιμο στοίχημα, έξι εβδομάδες προθεσμία και τέσσερα πεδία που απειλούν να ανοίξουν… μαύρες τρύπες για το Μαξίμου, ανατρέποντας εν μέρει ή και ολικά τον πολιτικό προγραμματισμό και τους σχεδιασμούς του φθινοπώρου. Περίπου έτσι, το καλοκαίρι της μετάλλαξης Δέλτα στήνει ένα νέο σκηνικό, εντελώς διαφορετικό απ’ ό,τι ανέμενε για την έναρξη του τρίτου έτους διακυβέρνησης το Μαξίμου. Εξού και η κυβέρνηση ρίχνει πλέον όλες τις δυνάμεις στην ύστατη προσπάθεια για την οριστική έξοδο από την υγειονομική κρίση μέσω της επιτάχυνσης της «Ελευθερίας» και μέσα από «τολμηρές», κατά τον Πρωθυπουργό, παρεμβάσεις. Το Μαξίμου ουσιαστικά παλεύει για να μη χαθεί (και) ο πολιτικός στόχος του Σεπτεμβρίου: μία νέα εκκίνηση με το… κέντρο βάρους στην παραγωγή και τον σχεδιασμό κυβερνητικού έργου για την επόμενη διετία «χωρίς άλλη αγκίστρωση», όπως σχολιάζουν αρμόδιες πηγές, στον εφιάλτη της πανδημίας. Το στοίχημα δυσκολεύει, ενόσω ανεβαίνει ταυτόχρονα το πολιτικό θερμόμετρο, αλλά δεν έχει χαθεί, όπως σημειώνουν οι ίδιες πηγές.
«Είναι στο χέρι μας να έχουμε χτίσει τη νέα Ελλάδα έως το 2030» λέει ο Κυριάκος Μητσοτάκης και, φέρνοντας μπροστά με κάθε ευκαιρία την ατζέντα της οικονομίας, διαρθρωτικές αλλαγές και έργα υποδομών, επιμένει να προβάλλει στα μάτια των πολιτών αισιοδοξία και ένα πλαίσιο κανονικότητας. Προηγείται, ωστόσο, όπως διαπιστώνουν στο πρωθυπουργικό γραφείο, η διαχείριση συγκεκριμένων πεδίων. Αυτά που αφενός ανησυχούν το επιτελείο της Ηρώδου Αττικού αφετέρου αντιμετωπίζονται από την Κουμουνδούρου ως ανοιχτά μέτωπα για κριτική και τελικά ως παράγοντες κυβερνητικής φθοράς.
Τουρισμός σε αχαρτογράφητα νερά
Οι συνθήκες δυσκολεύουν, συμφωνούν οι παράγοντες του τουρισμού. «Βρισκόμαστε ξανά σε κινούμενη άμμο», λένε, αποφεύγοντας ακριβείς αναφορές για την εξέλιξη της σεζόν. Δεδομένων των συνθηκών «πάμε καλά» εκτιμούν λακωνικά την ίδια στιγμή οι κυβερνητικοί παράγοντες, αποφεύγοντας πάντως και εκείνοι τις δημόσιες προβλέψεις, τουλάχιστον μέχρι να υπάρξει καθαρή εικόνα για την απόδοση της τελευταίας δέσμης μέτρων και την πορεία της «Δέλτα» και της «Ελευθερίας». Στο τέλος του Ιουλίου το νωρίτερο, δηλαδή. Είναι προφανές ότι η πανδημία και οι εμβολιασμοί αποτελούν παράγοντες που θα καθορίσουν το τοπίο στον τουρισμό και ευρύτερα στην οικονομία, με νέες πλέον επιδιώξεις έναν «δυνατό» (σε αφίξεις και έσοδα) Αύγουστο αλλά και ικανοποιητικές ροές προς τη χώρα από το τελευταίο δεκαήμερο του Ιουλίου (με τους Βρετανούς που άρουν τους περιορισμούς κ.λπ.) μέχρι και τον Οκτώβριο.
Η ανάκτηση του 50% της τουριστικής δραστηριότητας του 2019 όπως είχε τεθεί ως στόχος πριν από την πανδημική έξαρση δείχνει να υποχωρεί αλλά δεν έχει εγκαταλειφθεί οριστικά, αν και αρκετοί εκπρόσωποι της τουριστικής αγοράς τον θεωρούν πλέον μη επιτεύξιμο, κατεβάζοντας το ποσοστό στο 40% – στο καλύτερο σενάριο. Από την άλλη, οι αισιόδοξοι της αγοράς εκτιμούν ότι σε περίπτωση που δεν υπάρξει περαιτέρω δραματική εξέλιξη στη διασπορά του ιού εντός και εκτός συνόρων και δεν αναθεωρηθούν προς το αυστηρότερο τα ταξιδιωτικά πρωτόκολλα, «η επιθυμία του κόσμου για ταξίδια θα υπερνικήσει τη σημερινή αβεβαιότητα». Σε αυτό το ρευστό περιβάλλον η κυβέρνηση εντείνει τις προετοιμασίες για την επόμενη μέρα του ελληνικού τουρισμού με προκαταρκτικό σχεδιασμό ώστε οι τουριστικές επιχειρήσεις να αξιοποιήσουν «διεξόδους» μέσα από προγράμματα του ΕΣΠΑ και του Ταμείου Ανάκαμψης.
Οι κοινωνικές αντιδράσεις
Το κυβερνητικό μότο «αλλαγές παντού» θέλει να αποδομήσει η αξιωματική αντιπολίτευση, την ώρα που το Μαξίμου προσπαθεί να ενισχύει το μεταρρυθμιστικό αφήγημά του προωθώντας διαρθρωτικές αλλαγές. Η παιδεία, το νέο επικουρικό σύστημα αλλά και η εφαρμογή το πτωχευτικού νόμου αποτελούν τα μεγαλύτερα πεδία πολιτικής σύγκρουσης, με πρόθεση και των δύο πλευρών να τα αξιοποιήσουν στο μέγιστο, αναζητώντας ερείσματα στην κοινωνία. Τυχόν κύματα αντιδράσεων από το φθινόπωρο προβληματίζουν πάντως το κυβερνητικό επιτελείο και ήδη αναζητείται στρατηγική ειδικής επικοινωνιακής διαχείρισης, που εν πολλοίς θα στηριχθεί στο μοντέλο του εργασιακού: σταθερή πρωθυπουργική στήριξη και ομάδες (επικοινωνιακής) κρούσης ώστε να προβάλλονται οι θετικές παρεμβάσεις.
Είναι ενδεικτική η απόφαση για προώθηση στην Ολομέλεια του νομοσχεδίου για το ασφαλιστικό στο τέλος Αυγούστου, ώστε να έχει προηγηθεί η διαχείριση του «νέου σχολείου» (αξιολόγηση εκπαιδευτικών κ.λπ.), που η κυβέρνηση δηλώνει αποφασισμένη να εφαρμόσει στη νέα χρονιά. Τα «βήματα προς τα εμπρός» που το Μαξίμου επιδιώκει, με την ελπίδα για άμεσες ορατές αλλαγές, απειλούνται ωστόσο από την εξέλιξη της πανδημίας. Από τη διαχείρισή της, για την ακρίβεια, και από την «αποσωλήνωση» της οικονομίας, καθώς το κυβερνητικό επιτελείο αγωνιά να αποφύγει στραβοπατήματα ή αναποτελεσματικές κινήσεις, που θα οδηγούσαν σε δυσφορία ως και δυσαρέσκεια στην κοινωνία γενικεύοντας αντανακλαστικά αντίδρασης.
Στη μέχρι στιγμής αποτίμηση, το Μαξίμου βάζει θετικό πρόσημο, θεωρώντας ότι η πλειονότητα των πολιτών, παρά τις επιμέρους αντιδράσεις, αναγνωρίζει τη στήριξη της οικονομίας και της κοινωνίας στην πανδημική περίοδο χωρίς, κατά τον Μητσοτάκη, να φρενάρει η κυβερνητική ατζέντα για την καθημερινότητα.
Το αποτύπωµα έργων και επενδύσεων
Ως τη χρονιά που «ξεκολλούν τα μεγάλα πρότζεκτ» (μετρό Αθήνας, Ελληνικό, ΒΟΑΚ, Ε-65 κ.λπ.) χαρακτηρίζει η κυβέρνηση το 2021 και επιχειρεί να τους βάζει όχι μόνο αναπτυξιακό αλλά κυρίως κοινωνικό πρόσημο. Το στοίχημα της ταχύτητας είναι διαρκές, όπως αναγνωρίζουν πρωθυπουργικοί συνεργάτες, όπως διαρκής είναι, κατά τους ίδιους, και ο στόχος οι πολίτες να δουν το συντομότερο αλλαγές στην καθημερινότητά τους, κάτι που η Κουμουνδούρου αμφισβητεί. «Συγκροτούνται όλοι οι βατήρες της ανάπτυξης» έλεγε προ ημερών ο Μητσοτάκης για να χαρακτηρίσει επιπλέον ως καταλύτη της ανάπτυξης τις επενδύσεις.
Και σε αυτό το πεδίο η Κουμουνδούρου δείχνει αποφασισμένη να υψώνει τους τόνους απορρίπτοντας το αφήγημα του Μαξίμου. Είναι ενδεικτικές οι αναφορές του Αλέξη Τσίπρα (συνέδριο «Economist») για την πράσινη μετάβαση. «Δεν συζητάμε για το αν θα γίνει αλλά πώς θα γίνει…» είπε κατηγορώντας την κυβέρνηση για «οπτική που ανοίγει τον δρόμο για να καταστεί η πράσινη μετάβαση η χειρότερη μορφή κοινωνικού αποκλεισμού».
Το «άλµα» της οικονοµίας
Είναι προφανές ότι η κυβέρνηση στηρίζει εδώ και μήνες στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας το μεταρρυθμιστικό έργο της καθώς και το αφήγημα για «δημιουργία πολλών καλών θέσεων απασχόλησης και ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής».
Η πρόκληση πλέον έφτασε (μετά και την προκήρυξη των πρώτων 12 έργων του σχεδίου «Ελλάδα 2.0») για την ταχύτερη δυνατή αξιοποίηση των πόρων, από την οποία θα κριθεί η κυβέρνηση. Στους επόμενους μήνες θεωρείται βέβαιο ότι η κυβέρνηση θα πληθύνει τα μηνύματά της προς τη μεσαία τάξη και τα σήματα αισιοδοξίας για «άλμα» στην οικονομία, όσο βλέπει την Κουμουνδούρου να εντείνει τα «πυρά» για ανάπτυξη που προορίζεται «για τους λίγους» μακριά από τις παραγωγικές δυνάμεις και τους μικρομεσαίους.
