Κύριε πρόεδρε, η πλειοψηφία της διοίκησης της ΕΚΤ μοιάζει να ανησυχεί για τον ρυθμό και τη βιωσιμότητα της ανάκαμψης λόγω της επιμονής της πανδημίας. Ετσι, αποφάσισε να συνεχίσει το πρόγραμμά της «για όσο χρειάζεται» και να μην αυξήσει τα επιτόκια στο ορατό μέλλον, παρά την απειλή του πληθωρισμού. Εσείς έχετε ανάλογες ανησυχίες;
Υποστηρίζω πλήρως την απόφαση που ελήφθη από τη διοίκηση της ΕΚΤ. Παρά δε το γεγονός ότι υπάρχουν πολύ καθαρά σημάδια ότι ένα άλμα βρίσκεται σε εξέλιξη, δεν μπορούμε να θεωρήσουμε τίποτα ως δεδομένο. Δική μας δουλειά είναι να μετατρέψουμε το άλμα αυτό σε ανάκαμψη. Γι’ αυτό και η πολιτική μας πρέπει να συνεχίσει να υποστηρίζει την ανάκαμψη και θεωρώ ότι η ΕΚΤ έχει δίκιο να εκτιμά ότι ενώ η ανάκαμψη είναι παρούσα, πρέπει να καταστεί και διατηρήσιμη. Από πλευράς δε δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής πρέπει να είμαστε επικεντρωμένοι στην προσπάθεια να μετατρέψουμε τα θετικά σημάδια σε βιώσιμη ανάκαμψη.
Τα ευρωομόλογα αποτέλεσαν μια ιστορική εξέλιξη για την ευρωζώνη και την ΕΕ. Τα αντιμετωπίζετε ως κάτι μόνιμο για την αντιμετώπιση μελλοντικών κρίσεων ή αποτέλεσαν μια ad hoc απόφαση;
Πρόκειται για μια απόφαση έκτακτης ανάγκης, για μια τεραστίων διαστάσεων παρέμβαση. Δεν υπάρχει συναίνεση εντός της ΕΕ ή της ευρωζώνης για να τα μετατρέψουμε σε μόνιμο εργαλείο της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής. Αποτελεί μια έκτακτη απάντηση σε μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης που εμφανίζεται μια φορά σε κάθε γενιά. Θα διαρκέσει ωστόσο πολλά χρόνια και πρέπει να δώσουμε έμφαση στο πώς θα αξιοποιήσουμε το Ταμείο Ανάκαμψης ώστε να είναι αποτελεσματικό. Το ελληνικό σχέδιο αποτελεί ένα έξοχο παράδειγμα εντός της ευρωζώνης. Ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας και ο υπουργός Οικονομικών έχουν κάνει εξαιρετική δουλειά και το σχέδιο που έχουν παρουσιάσει πιστεύω πως έχει αναγνωριστεί ως ένα από τα καλύτερα και θεωρώ ότι είναι ικανό να κάνει τη θετική διαφορά για την ελληνική οικονομία και τον λαό της χώρας.
Μιλώντας για την Ελλάδα, κατά τις συναντήσεις σας με τον Πρωθυπουργό και τον υπουργό Οικονομικών εκφράσατε την ικανοποίησή σας συνολικά για την πορεία των μεταρρυθμίσεων. Τι πιστεύετε για τις προοπτικές της χώρας; Μπορεί η Ελλάδα να είναι στην πρώτη γραμμή της ανάκαμψης;
Το πιστεύω απολύτως. Ειδικά εάν δω τις προβλέψεις για το επόμενο έτος, που κάνουν λόγο για αύξηση του ΑΕΠ κατά 6%, ποσοστό από τα μεγαλύτερα στην ευρωζώνη. Επιθυμώ δε να κάνω ειδική αναφορά στην αντοχή και τη δύναμη του ελληνικού λαού, που ειδικά πέρυσι βίωσαν πολύ δύσκολες καταστάσεις από την Covid-19. Οι μεταρρυθμίσεις που έχουν γίνει στο τραπεζικό σύστημα και στις διαδικασίες χρεοκοπίας – αν και γνωρίζω πόσο δύσκολες είναι, καθώς και εγώ έχω περάσει από ανάλογες καταστάσεις στην Ιρλανδία – είναι αυτά τα στοιχεία που θα καταστήσουν την ανάκαμψη στην Ελλάδα πιο ολοκληρωμένη και βιώσιμη.
Ιρλανδία και Ελλάδα βίωσαν την ίδια κρίση με διαφορετικό τρόπο πριν από μία περίπου δεκαετία. Αρκετοί, ωστόσο, θεωρούν σήμερα πως τα μέτρα που επιβλήθηκαν τότε στην Ελλάδα ήταν υπερβολικά σκληρά, ενώ έχουν ζητήσει και συγγνώμη. Εσείς τι πιστεύετε; Εγινε κάποιο λάθος ή κάποιος λάθος υπολογισμός ή όλα έγιναν καλώς;
Πιστεύω ότι σε κάθε κρίση και σε κάθε περίοδο μεγάλων πολιτικών προκλήσεων, μπορούμε πάντοτε να κοιτάμε πίσω και να βλέπουμε τα πράγματα που έγιναν σωστά και τι θα μπορούσε να γίνει καλύτερα στο μέλλον. Αυτό που θα πρότεινα είναι να κοιτάξουμε στο μέλλον και πού βρισκόμαστε σήμερα. Αυτό που δεν μπορώ να κάνω είναι να αλλάξω την ιστορία. Ομως, αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να διασφαλίσουμε ένα καλύτερο μέλλον, για όλους. Παρά δε το γεγονός ότι υπήρξαν στιγμές ύψιστων δυσκολιών, για την οικονομία και τον λαό της Ελλάδας και περίοδοι μεγάλων θυσιών, είμαστε τώρα σε μια κατάσταση που η ελληνική οικονομία αναπτύσσεται, παρά την πανδημία. Πιστεύω δε ότι οι δυσκολίες του παρελθόντος και οι μεταρρυθμίσεις του πιο πρόσφατου παρελθόντος είναι τα στοιχεία που χτίζουν την ανάκαμψη.
Φαίνεται πως υπάρχουν διαφορετικά και ανταγωνιστικά συμφέροντα ανάμεσα σε χώρες και ομάδες χωρών στην ευρωζώνη. Γερμανία και «frugals» απαιτούν πιο αυστηρούς κανόνες, ενώ ο Νότος περισσότερη ευελιξία, χωρίς φανερά ή συγκαλυμμένα μνημόνια. Μπορεί να βρεθεί κοινός τόπος ή οδεύουμε προς μία ακόμη αντιπαράθεση εντός της Ευρώπης;
Η απάντηση σε αυτό βρίσκεται στη διαπίστωση ότι το Ταμείο Ανάκαμψης είναι γεγονός. Εχετε δίκιο να διαπιστώνετε ότι υπάρχουν διαφορετικές αντιλήψεις όσον αφορά σημαντικές πλευρές της οικονομικής πολιτικής και υπήρξαν και σκληρές διαπραγματεύσεις. Παρ’ όλα αυτά, η συμφωνία επετεύχθη – και θα έχει σημαντική θετική επίδραση στην ελληνική οικονομία. Πιστεύω δε ότι η διαδικασία λήψης αποφάσεων στην ΕΕ, ακόμη κι αν κάποιες φορές απαιτεί περισσότερο χρόνο, ακόμη κι αν υπάρχουν δυσκολίες, αυτό που έχει σημασία είναι οι ίδιες οι αποφάσεις και η αποτελεσματικότητά τους. Και το Ταμείο Ανάκαμψης είναι η πιο καθαρή απόδειξη της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης ενώπιον της πανδημίας.
Σκέφτομαι την περίπτωση του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και του Μάριο Ντράγκι. Στην προηγούμενη κρίση, ήταν εταίροι, ο ένας ως πρόεδρος της ΕΚΤ και ο άλλος ως υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας. Σήμερα, όμως, ο κ. Σόιμπλε μοιάζει να κουνά το δάχτυλο στον κ. Ντράγκι…
Ο κ. Ντράγκι είναι τώρα ο πρωθυπουργός Ντράγκι. Οδηγεί δε την οικονομία της Ιταλίας σε μια πολύ δύσκολη στιγμή με μεγάλη δεξιοτεχνία, λόγω και της εμπειρίας του. Επαναλαμβάνω ότι υπάρχουν διαφορές όσον αφορά στις μακροπρόθεσμες πολιτικές. Ας δούμε όμως πού βρισκόμαστε σήμερα και τι γίνεται μεσοπρόθεσμα. Υπάρχουν γέφυρες που πρέπει να διαβούμε στο μέλλον και θα το κάνουμε στο Eurogroup, ξεκινώντας τη συζήτηση γι’ αυτά τα θέματα τον Σεπτέμβριο. Ας δούμε πρώτα τις γέφυρες που έχουμε φτιάξει για σήμερα και αύριο, οι οποίες είναι πολύ ισχυρές και σταθερές.
