Το βούλευμα και το πόρισμα πριν από την επιστροφή των κλεμμένων πινάκων

Αντίστροφα μετρά ο χρόνος πλέον για την επιστροφή των δύο έργων τέχνης που εκλάπησαν τα ξημερώματα της 9ης Ιανουαρίου 2012 από τις αίθουσες της Εθνικής Πινακοθήκης, καθώς τις αμέσως επόμενες ημέρες αναμένεται να κοινοποιηθεί στη Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Αθηνών το βούλευμα του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών Αθήνας, το οποίο, σύμφωνα με πληροφορίες των «ΝΕΩΝ», ορίζει ως μεσεγγυούχο το μουσείο από το οποίο αφαιρέθηκαν οι πίνακες.

Η εξέλιξη αυτή θα έχει ως άμεση συνέπεια το «Γυναικείο κεφάλι» του Πάμπλο Πικάσο, που δωρίστηκε από τον καλλιτέχνη στον ελληνικό λαό ως τιμητική προσφορά για τη γενναία αντίστασή του κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής, και ο «Μύλος» του Πιετ Μόντριαν να παραδοθούν στο νεόδμητο κτίριο της οδού Βασιλέως Κωνσταντίνου, όμως δεν βάζει και οριστικό τέλος στην περιπέτειά τους. Κι αυτό διότι με το ίδιο βούλευμα διατάσσεται η διενέργεια πραγματογνωμοσύνης από τον 6ο Τακτικό Ανακριτή Αθανάσιο Μαρνέρη, μέσω της οποίας θα διαπιστωθεί η γνησιότητα των έργων, θα καθοριστεί η αξία τους και θα διαπιστωθεί επίσης αν έχουν υποστεί τυχόν φθορές κατά το χρονικό διάστημα που βρίσκονταν στα χέρια του δράστη. Μετά την έκδοση του πορίσματος του πραγματογνώμονα η διαδικασία θα έχει λήξει οριστικά και πλέον η Εθνική Πινακοθήκη θα αναγνωριστεί ως ο νόμιμος κάτοχός τους.

Από το απόγευμα της 28ης Ιουνίου, οπότε οι αστυνομικοί εντόπισαν μέσα σε ρεματιά στην Κερατέα τα πολύτιμα κλοπιμαία και προέβησαν στη σύλληψη του δράστη, μέχρι να φτάσουμε στην έκδοση του βουλεύματος χρειάστηκε να μεσολαβήσει ένας και πλέον μήνας, χρονικό διάστημα που επέτεινε την αγωνία των ανθρώπων της Εθνικής Πινακοθήκης τόσο σχετικά με τις συνθήκες φύλαξης των έργων τη συγκεκριμένη περίοδο, όσο και με το γεγονός ότι καθυστερεί η παροχή της δέουσας φροντίδας τους από τους έμπειρους συντηρητές του ιδρύματος.

Δεν κινδυνεύουν

«Το πού βρίσκονται ακριβώς δεν το γνωρίζουμε. Υποθέτουμε σε κάποιο ασφαλή χώρο στη Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Αθηνών» λένε κύκλοι της Πινακοθήκης. Ασφαλή χαρακτηρίζουν τον χώρο, όπως διευκρινίζουν, ως προς το ότι οι δύο πίνακες δεν κινδυνεύουν να γίνουν εκ νέου αντικείμενο κλοπής. Ανησυχούν όμως για τις συνθήκες φύλαξής τους, καθώς τα έργα ήταν ήδη ταλαιπωρημένα εκ του γεγονότος ότι επί εννέα χρόνια φυλάσσονταν σε χώρο που δεν τηρούσε τις κατάλληλες προϋποθέσεις – σε ένα ακατοίκητο σπίτι στον Περισσό που ανήκε σε μέλος της οικογένειας του δράστη -, ενώ τους τελευταίους μήνες μέχρι τον εντοπισμό τους, σύμφωνα πάντα με την ομολογία του, βρίσκονταν τοποθετημένα σε έναν χαρτοφύλακα στο ύπαιθρο, σε μια περιοχή με έντονη υγρασία. «Αν είναι εκτεθειμένα στον ήλιο, επί παραδείγματι, είναι μια παράμετρος που μπορεί να βλάψει σοβαρά τα χρώματα», εξηγούν οι ίδιες πηγές και προβληματίζονται επιπλέον για τις συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας που ενδεχομένως να επικρατούν στην αίθουσα (γραφείο, αποθήκη;) προσωρινής φύλαξης των έργων.

Οι ακραίες προς τα πάνω ή προς τα κάτω τιμές τόσο της θερμοκρασίας όσο και της υγρασίας είναι επιβαρυντικές για οποιαδήποτε ελαιογραφία, πόσω δε μάλλον για τις συγκεκριμένες, των οποίων η ηλικία κυμαίνεται στα 100 έτη: το πορτρέτο της μούσας του Πικάσο, Ντόρα Μάαρ, φιλοτεχνήθηκε από τον διασημότερο ζωγράφο του 20ού αιώνα πριν από 82 χρόνια και το τοπίο του Μόντριαν πριν από 116 χρόνια. Ο προβληματισμός των ανθρώπων της Πινακοθήκης δεν θα πρέπει να θεωρείται υπερβολικός μετά τον χειρισμό των έργων, κατά την παρουσίασή τους στον Τύπο, από τις αστυνομικές Αρχές, οπότε η μεταφορά τους έγινε χωρίς προστατευτικά γάντια, ενώ το έργο του Πικάσο έπεσε στο πάτωμα, προκαλώντας διεθνώς αρνητικά σχόλια. Παρά την όποια καθυστέρηση, πάντως, από τη στιγμή που ανακοινώθηκε πως βρέθηκαν τα δύο από τα τρία κλεμμένα έργα – το σχέδιο του 17ου αιώνα «Ο Αγιος Ντιέγκο ντε Αλκάλα σε έκσταση με την Αγία Τριάδα και τα σύμβολα του πάθους» του Γκουλιέλμο Κάτσια (Μονκάλβο) ο δράστης διατείνεται ότι το κατέστρεψε, αλλά η Ιντερπολ έχει αφήσει τον φάκελο της υπόθεσης ακόμη ανοιχτό -, οι υπεύθυνες επιμελήτριες για το μουσειολογικό πρόγραμμα της Πινακοθήκης προχωρούν ήδη σε αλλαγές, ώστε να τα εντάξουν στις αίθουσες δυτικοευρωπαϊκής ζωγραφικής, οι οποίες αναμένεται να ανοίξουν στα τέλη του φθινοπώρου.