Στις 6 Οκτωβρίου του 1983 ο Μίκης Θεοδωράκης γινόταν ο τέταρτος Έλληνας στον οποίο η τότε Σοβιετική Ένωση απένειμε το Διεθνές Βραβείο Λένιν, αναγνωρίζοντας τη δράση και τη συμβολή του στην ενίσχυση της Ειρήνης μεταξύ των Λαών.
Απονεμήθηκε σε σπουδαίες προσωπικότητες της τέχνης, της επιστήμης και της πολιτικής
Ο Θεοδωράκης, όντας βουλευτής του ΚΚΕ εκείνη την περίοδο, μεταβαίνει στη Μόσχα και παραλαμβάνει ένα βραβείο, το οποίο αποτελούσε για τις χώρες του πρώην υπαρκτού σοσιαλισμού το αντίστοιχο του βραβείου Νόμπελ Ειρήνης, που απένειμαν οι χώρες της Δύσης. Ο Μίκης Θεοδωράκης είχε προταθεί για το βραβείο Νόμπελ το 2000.
Με το βραβείο Λένιν έχουν τιμηθεί μεγάλα ονόματα και κορυφαίες διεθνείς προσωπικότητες της τέχνης, της επιστήμης και των γραμμάτων, όπως μεταξύ άλλων ο Γάλλος φυσικός Φρεντερίκ Ζολιό-Κιουρί, ο Σοβιετικός δημοσιογράφος και συγγραφέας Ιλιά Έρενμπουργκ, ο Χιλιανός ποιητής Πάμπλο Νερούδα, ο Γερμανός θεατρικός συγγραφέας και διανοούμενος Μπέρλοτ Μπρεχτ, ο Γάλλος ποιητής Λουί Αραγκόν, ο Ισπανός ζωγράφος και ιδρυτής του ρεύματος του κυβισμού Πάμπλο Πικάσο.
Επίσης, έχει απονεμηθεί σε κομμουνιστές ηγέτες, όπως μεταξύ άλλων στον Φιντέλ Κάστρο (Κούβα), την θρυλική πασιονάρια της Ισπανίας Ντολόρες Ιμπαρούρι, τον δολοφονηθέντα σοσιαλιστή ηγέτη της Χιλής Σαλβαδόρ Αλιέντε, τον ηγέτη του Εθνική Αφρικανικού Κογκρέσου και πρόεδρο της Νοτίου Αφρικής Νέλσον Μαντέλα και την Αμερικανίδα κομμουνίστρια ακαδημαϊκό και συγγραφέα Άντζελα Ντέιβις.
Από τους Έλληνες έχουν τιμηθεί πέντε πρόσωπα. Ο ποιητής Κώστας Βαρνάλης το 1958, ο Μανώλης Γλεζος το 1962, ο ποιητής Γιάννης Ρίτσος το 1976, ενώ ένα χρόνο μετά τη βράβευση του Μίκη Θεοδωράκη το 1983, με το βραβείο Λένιν τιμήθηκε ο ιστορικός ηγέτης του ΚΚΕ Χαρίλαος Φλωράκης το 1984.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Μίκης Θεοδωράκης με το βραβείο Λένιν το 1983, δεν βραβευόταν για πρώτη φορά από τη Σοβιετική Ένωση. Το 1957, είχε κερδίσει το Χρυσό Μετάλλιο Σύνθεσης στο Παγκόσμιο Φεστιβάλ Νεολαίας στη Μόσχα.