Από τις αρχές του 2020 η επιστήμη βρίσκεται στην πρώτη γραμμή. Οι εκπρόσωποί της, αναζητώντας λύσεις σε πρωτόγνωρα αδιέξοδα συνέστησαν lockdown, παραδέχτηκαν πως είναι «όμηροι» της αβεβαιότητας στην αναζήτηση της αλήθειας και τάχθηκαν ενάντια στις αιτιάσεις ορισμένων ότι με τη θεία κοινωνία δεν κολλάει ο κορονοϊός.

Στο διάστημα των 18 και πλέον τελευταίων μηνών, αρκετοί ύψωσαν τον τόνο της φωνής τους, προειδοποίησαν, έχασαν τη ψυχραιμία τους, είπαν και έπειτα… ξείπαν καθώς το δεδομένα συνεχώς άλλαζαν, εξήγησαν και ξαναεξήγησαν – ενδεχομένως κουράστηκαν και κούρασαν ορισμένους. Το βέβαιο είναι ότι στο μεταξύ κάτι άλλαξε.

Εκείνους τους πρώτους μήνες της πανδημίας ο φόβος «κοίμισε» την καχυποψία, τις θεωρίες συνωμοσίας, τις εμμονές. Στο «πρόσωπο» της επιστήμης και στη φωνή του καθηγητή Λοιμωξιολογίας Σωτήρη Τσιόδρα και των συναδέλφων του, οι περισσότεροι βρήκαν ανακούφιση. Η εναπόθεση της ελπίδας στα χέρια των ερευνητών και των γιατρών ήταν μονόδρομος.

Η σχέση εμπιστοσύνης, όμως, σταδιακά «ράγισε», με ολοένα και περισσότερους επιστήμονες να μαρτυρούν σήμερα ότι έχουν δεχτεί απειλές ακόμη και για τη ζωή τους – όπως, «θα σε σπάσω στο ξύλο», «θα σε βρω όπου κι αν κρυφτείς» -, υβριστικά μηνύματα (υπάρχει άλλωστε ευρεία γκάμα βωμολοχιών) και… κατάρες (τύπου «να πεθάνεις»).

Πίσω από αυτές τις εκδηλώσεις βρίσκονται αρνητές του ιού, αντι-εμβολιαστές, πιθανόν άνθρωποι που έχουν πληγεί από τα περιοριστικά μέτρα, συνωμοσιολόγοι, τρολ… Και καθώς οι περισσότεροι επιστήμονες δεν είναι μαθημένοι στη δημόσια (υπερ)έκθεσή τους, ξαφνιάστηκαν από την «επιδημία» σχολίων με στόχο, μεταξύ άλλων, τη φίμωσή τους. Εν τέλει, φαίνεται να έγινε μέρος της καθημερινότητάς τους.

Ηλίας Μόσιαλος

«Λαμβάνω απειλητικά μηνύματα μία με δύο φορές την εβδομάδα (αν και όχι πάντα), αλλά τα περισσότερα από αυτά είναι από τρολ», λέει ο καθηγητής Πολιτικής της Υγείας τουLSE Ηλίας Μόσιαλος, σπεύδοντας να προσθέσει με νόημα «καμία σχέση με την περίοδο 2010-2011», όταν, δηλαδή, εξελέγη βουλευτής με το ΠΑΣΟΚ και έπειτα ανέλαβε υπουργός Επικρατείας με καθήκοντα κυβερνητικού εκπροσώπου.

Οντας, λοιπόν, «μαθημένος», διευκρινίζει μιλώντας στα «ΝΕΑ» ότι «προσωπικά δεν δίνω σημασία, ούτε με ενοχλούν. Τα διαβάζω για να βλέπω τα επιχειρήματα που έχουν αυτοί που τα αποστέλλουν. Φαντάζομαι άλλοι που λαμβάνουν απειλητικά μηνύματα, ενοχλούνται και είναι λογικό».

Μάριος Λαζανάς

Ανάμεσα στα… θύματα (οι εξαιρέσεις, εξάλλου, είναι ελάχιστες) είναι και ο παθολόγος-λοιμωξιολόγος και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων Μάριος Λαζανάς, υπέρμαχος του εμβολιασμού αλλά και των σκληρών μέτρων (όπως το κλείσιμο των σχολείων) όταν η πανδημική κατάσταση σήμανε συναγερμό.

Ο ίδιος πρόσφατα παραδέχτηκε ότι κατά το προηγούμενο πανδημικό κύμα δέχτηκε τηλεφωνήματα (τα οποία σημειωτέον είναι καταγεγραμμένα), στα οποία τον… ενημέρωναν «ότι θα του βγάλουν τα μάτια».

Θυμάται, μιλώντας στα «ΝΕΑ», ότι εκτός από τα τηλεφωνήματα έχει γίνει δέκτης και απειλητικών mail, «με αφορμή κυρίως τη δημόσια θέση που είχα πάρει για τη θεία κοινωνία».

«Δεν απειλούσαν όμως τη ζωή μου, όπως έχει συμβεί με άλλους συναδέλφους», συνεχίζει και καταλήγει, ότι εκτιμά πως πρόκειται για ακραίους ανθρώπους, οι οποίοι επικοινωνούν τη διαφωνία τους ή τις απόψεις τους με ακραίο τρόπο.

Νίκος Τζανάκης

Με ψυχραιμία αντιμετωπίζει το κύμα οργισμένων μηνυμάτων και ο καθηγητής Πνευμονολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης Νίκος Τζανάκης.

«Τα απειλητικά μηνύματα, γράμματα ή οτιδήποτε άλλο, αποτελούν μια θλιβερή μειοψηφία ανθρώπων και ατόμων που στην ουσία δείχνουν μία αντι-ανθρώπινη και αντικοινωνική στάση γύρω από αυτό που βιώνουμε. Προσωπικά δεν τα λαμβάνω καθόλου υπόψη», υπογραμμίζει στα «ΝΕΑ», κλείνοντας το θλιβερό αυτό κεφάλαιο.

  •  Η λίστα, εντούτοις, των επιστημόνων που έχουν παραδεχτεί δημοσίως ότι έχουν γίνει δέκτες απειλών και υβριστικών σχολίων παραμένει μακρά: Ανάμεσά τους είναι ο καθηγητής πνευμονολογίας Θεόδωρος Βασιλακόπουλος, ο καθηγητής γενετικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Γενεύης Μανώλης Δερμιτζάκης, η πρόεδρος της Ενωσης Ιατρών Νοσοκομείων Αθήνας-Πειραιά (ΕΙΝΑΠ), Ματίνα Παγώνη…

Με φρουρά

Σε κάθε περίπτωση, η στοχοποίηση των εκπροσώπων της επιστήμης δεν είναι ελληνικό φαινόμενο. Τον Μάιο του 2020 ο επικεφαλής του Τμήματος Λοιμωξιολογίας του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου του Βερολίνου Κρίστιαν Ντρόστεν και ο καθηγητής επιδημιολογίας Καρλ Λάουτερμπαχ έλαβαν πακέτο απειλών κατά της ζωής τους.

Και οι δύο είχαν ταχθεί τότε κατά της χαλάρωσης των μέτρων, με αποτέλεσμα ορισμένοι να δυσανασχετήσουν. Μάλιστα, ο φάκελος περιείχε ένα φιαλίδιο με υγρό που έφερε στην ετικέτα μαρκαρισμένη την ένδειξη «θετικό».

«Πιες το, μετά θα έχεις ανοσία», έγραφε το μήνυμα που το συνόδευε.

Τέλος, προσωπική φρουρά που, μεταξύ άλλων, φύλασσε το σπίτι του όλο το 24ωρο απέκτησε εν μέσω πανδημίας και ο κορυφαίος λοιμωξιολόγος των ΗΠΑ Αντονι Φάουτσι, τον Απρίλιο του 2020, καθώς έγινε και ο ίδιος στόχος απειλών για τη ζωή του.

Στην Αμερική, άλλωστε, έχει δημιουργηθεί ένα ισχυρό αντιεπιστημονικό κίνημα που αμφισβητεί την επιστημονική γνώση σε κάθε ευκαιρία.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΑ ΝΕΑ