Αναζήτηση
Σήμερα αποχαιρετούμε τον Μίκη Θεοδωράκη, έναν από τους επιδραστικότερους Έλληνες του 20ου αιώνα που με το καλλιτεχνικό και πνευματικό του έργο, την πολιτική του σκέψη και τους αγώνες του για τη Δημοκρατία, την Αλληλεγγύη και την Ειρήνη άφησε, όσο λίγοι, το στίγμα του στη διαμόρφωση της φωτεινής πλευράς της σύγχρονης ελληνικής κουλτούρας.
Συνυπήρξε, συνεργάστηκε, συνδημιούργησε με τις πιο ξεχωριστές προσωπικότητες του ελληνικού πνεύματος και μαζί συνδιαμόρφωσαν τον σύγχρονο εθνικό μας πολιτιστικό πλούτο.
Σήμερα, που η Ελλάδα και ολόκληρη η υφήλιος λέει αντίο στον Μίκη Θεοδωράκη, θυμόμαστε τα δικά του αντίο σε ορισμένους από τους πιο σπουδαίους που «έφυγαν» πριν από εκείνον.
Γιώργος Σεφέρης, 20 Σεπτεμβρίου 1971
Στις 20 Σεπτεμβρίου 1971, εν μέσω Χούντας, φεύγει από τη ζωή ο Γιώργος Σεφέρης. Τον Απρίλιο του 1970, η διεθνής κατακραυγή είχε αναγκάσει τη Δικτατορία να απελευθερώσει τον κρατούμενο Μίκη Θεοδωράκη και έκτοτε ο συνθέτης βρίσκεται αυτοεξόριστος στο Παρίσι.
«ΤΑ ΝΕΑ», 21.9.1971, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»
Στις 22 Σεπτεμβρίου 1971. «ΤΑ ΝΕΑ» δημοσιεύουν το τηλεγράφημα του Μίκη προς τη Χούντα με το οποίο ζητά να παρευρεθεί στην κηδεία του Γιώργου Σεφέρη.
«Ο ραδιοσταθμός του Λονδίνου μετέδωσε χθες το βράδυ ότι ο συνθέτης Μίκης Θεοδωράκης όταν ανηγγέλθη ο θάνατος του Γ. Σεφέρη απέστειλε τηλεγράφημα προς τον πρεσβευτή της Ελλάδος στο Παρίσι. Το τηλεγράφημα έχει ως εξής:
«Στενός συνεργάτης του Γιώργου Σεφέρη, ζητώ να μου παρασχεθή άδεια διαρκείας 24 ωρών, όπως δυνηθώ να παραστώ στην κηδεία του. Μίκης Θεοδωράκης»
Τελικά δεν στάθηκε δυνατό να είναι παρόν ο Θεοδωράκης στην κηδεία του. Παρόντα όμως ήταν τα τραγούδια του, με τα οποία πλήθος συγκεντρωμένων μετέτρεψε την τελετή σε αντιδικτατορική διαδήλωση.
Γράφουν «ΤΑ ΝΕΑ», της 23ης Σεπτεμβρίου 1971:
«Κατά το Ασσοσιέιτεντ Πρες, περί τα 3000 άτομα έξω από το ναό που κηδεύθηκε ο Σεφέρης, κραύγαζαν “Δημοκρατία – Ελευθερία” και τραγουδούσαν γνωστό τραγούδι του Μίκη Θεοδωράκη.
»Κατά το αυτό πρακτορείο, η κηδεία του ποιητή Σεφέρη ήταν η πρώτη ευκαιρία για τους Έλληνες να εκφράσουν τα αισθήματά του, από την εποχή της κηδείας του Γεωργίου Παπανδρέου, την οποίαν είχον παρακολουθήσει 250.000 άτομα, κραυγάζοντας συνθήματα εναντίον του καθεστώτος».
Ο Μίκης Θεοδωράκης ήταν ανάμεσα στους «διανοούμενους του Παρισιού» που απέστειλαν τηλεγράφημα στα «ΝΕΑ» για τον χαμό του Γιώργου Σεφέρη και δημοσιεύθηκε από την εφημερίδα στις 23 Σεπτεμβρίου 1971.
Οι Έλληνες διανοούμενοι που βρίσκονται μακριά από την πατρίδα συμμετέχουν στο μέγα πένθος για τον θάνατο του Γιώργου Σεφέρη και τιμούν τον ποιητή και τον άνδρα, το έργο του και τους αγώνες τους».
Το στεφάνι που έστειλε ο Μίκης Θεοδωράκης στη μνήμη του Σεφέρη έγραφε:
«Στον μεγάλο μας ΔΗΜΙΟΥΡΓΟ που δόξασε την Ελλάδα. Μίκης Θεοδωράκης»
«ΤΑ ΝΕΑ», 21.9.1971, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»
Τάσος Λειβαδίτης (30 Οκτωβρίου 1988)
Στις 30 Οκτωβρίου 1988 πεθαίνει ο Τάσος Λειβαδίτης.
«ΤΑ ΝΕΑ», 31.10.1988, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»
Η μελοποίηση ποιημάτων του αποτέλεσε για τον Μίκη Θεοδωράκη ακρογωνιαίο λίθο του συνθετικού του έργου.
Την ημέρα του χαμού του Τάσου Λειβαδίτη ο Μίκης Θεοδωράκης δήλωσε:
«Ο Τάσος Λειβαδίτης υπήρξε ο κορυφαίος λυρικός ποιητής της γενιάς του. Ο βαθύς του ανθρωπισμός, η πίστη του στα φωτεινά ιδανικά για ένα καλύτερο μέλλον και η ελλαδολατρεία του, συνδυασμένα με μια απέραντη ευαίσθησια και πολύχρωμη φαντασία, τον οδήγησαν στο κέντρο της μεγάλης δοκιμασίας που σημάδεψε τη γενιά της Εθνικής μας Αντιστάσης και τον ανέδειξε σε έναν από τους κύριους και αυθεντικούς πνευματικούς της εκφραστές.
»Ορφανέψαμε. Όπως και η ελληνική ποίηση και το ελληνικό τραγούδι, που μίλησαν με τη μαγεία και το πάθος μιας ψυχής όμορφης και ευγενικής.
»Είμαι βέβαιος ότι ο χρόνος θα τοποθετήσει το έργο του ανάμεσα στις δημιουργίες των αθάνατων».
Γιάννης Ρίτσος (11 Νοεμβρίου 1990)
Δύο χρόνια περίπου αργότερα, από τη ζωή φεύγει ο ποιητής Γιάννης Ρίτσος.
«ΤΑ ΝΕΑ», 13.11.1990, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»
Μεγάλο μέρος του έργου του Γιάννη Ρίτσου (Επιτάφιος, Ρωμιοσύνη, Λιανοτράγουδα) είναι συνυφασμένο με ορισμένες από τις πιο εξαίσιες και ιστορικές πλέον, μελοποιήσεις του Μίκη Θεοδωράκη.
«Εδώ σωπαίνουν τα πουλιά, σωπαίνουν κι οι καμπάνες» και μαζί με τη ρωμιοσύνη, ας μου επιτραπεί να μείνω σιωπηλός κι εγώ. Γι’ αυτή τη στιγμή τίποτα περισσότερο για τον μεγάλο μας Γιάννη Ρίτσο. Μίκης Θεοδωράκης
Μάνος Χατζηδάκις (16 Ιουνίου 1994)
Στις 16 Ιουνίου του 1994, η Ελλάδα χάνει τον έτερο ογκόλιθο του σύγχρονου πολιτισμού της. Φεύγει από τη ζωή ο Μάνος Χατζηδάκις.
«ΤΑ ΝΕΑ», 17.6.1994, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»
Ο Μίκης Θεοδωράκης αποχαιρετά τον ομότεχνό του με λόγια λιτά και καθηλωτικά.
Χάθηκε ένας μεγάλος Έλληνας. Η απώλεια είναι τεράστια. Το κενό που αφήνει πίσω του δεν θα πληρωθεί ποτέ.
Οδυσσέας Ελύτης (18 Μαρτίου 1996)
Με τον Οδυσσέα Ελύτη, ο Μίκης Θεοδωράκης δώρισε στον παγκόσμιο πολιτισμό το «Άξιον εστί».
«ΤΑ ΝΕΑ», 19.3.1996, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»
Την ημέρα εκείνη που ο νομπελίστας ποιητής έφυγε από τη ζωή ο Μίκης Θεοδωράκης δήλωσε:
Ο Οδυσσέας Ελύτης κατέστησε το όνομά του συνώνυμο με την Ελλάδα και την ποίηση. Απέδειξε ότι μπορεί να υπάρχει ομορφιά ακόμα και μέσα σ’ έναν κόσμο συναλλαγής και ψεύδους.
Μιλώντας στο δελτίο ειδήσεων του Antenna αναφέρθηκε και στη συνεργασία τους.
Με συγκίνησε το “Άξιον εστί». Το διαβάζω, το ξαναδιαβάζω και συστήνω στους Ελλήνες, τώρα είδικα, αυτές τις μέρες, είναι όπως το χαρακτήρισα η “Βίβλος” του ελληνικού λαού. Και πείτε μου τι είναι πιο επίκαιρο από τον στίχο “Tης δικαιοσύνης ήλιε νοητέ και Μυρσίνη εσύ δοξαστική, μη λησμονάτε τη χώρα μου”. Eίναι ο στίχος που να σκάβει περισσότερο βαθιά τα σπλάχνα της Ρωμιοσύνης, του ελληνικού λαού;»
Γρηγόρης Μπιθικώτσης ( 7 Απριλίου 2005)
Στις 7 Απριλίου 2005 φεύγει από τη ζωή ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, η φωνή, που κατά γενική ομολογία, «πάντρεψε» όσο καμιά άλλη τα στιχουργικά και μουσικά νοήματα των μεγάλων ποιητών και του Μίκη Θεοδωράκη με τις χαρές, τις λύπες και τις ελπίδες του ελληνικού λαού.
«ΤΑ ΝΕΑ», 8.4.2005, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»
Είπε ο Μίκης Θεοδωράκης: «Ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, ένας αγαπημένος φίλος και συνεργάτης, έφυγε για πάντα. Η οδύνη μου είναι πολύ μεγάλη. Δεν μπορεί να χωρέσει σε λόγια»
Φινάλε
Στην μακρά, λαμπρή πορεία του ο Μίκης Θεοδωρακης συνάντησε κι άλλους σπουδαίους, όπως ο Νίκος Γκάτσος, ο Γιάννης Τσαρούχης, ο Μάνος Κατράκης και αρκετοί ακόμα τους οποίους ο Μίκης ζώντας για 94 χρόνια είχε το θλιβερό προνόμιο να τους βλέπει να φεύγουν και να τους αποχαιρετά.
Σήμερα τον αποχαιρετούμε εμείς. «Στο κατώφλι των καιρών / γνέθουν οι μητέρες την ελπίδα» γράφει ο Λειβαδίτης και μελοποιεί ο Θεοδωράκης.
Όσο όμως και να ελπίζει κανείς, το να γεννηθεί ένας νέος Μίκης Θεοδωράκης ή Χατζηδάκις, Σεφέρης, Ελύτης, Ρίτσος, Γκάτσος, Λειβαδίτης, Τσαρούχης, Μπιθικώτσης είναι μάλλον απίθανο.
