Τρίτη δόση – Η ένεση που διχάζει τον πλανήτη ενόψει του χειμώνα

Αρκετές χώρες στην Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο ξεκινούν αυτό το μήνα να χορηγούν ενισχυτικές δόσεις σε πολίτες που έχουν ήδη εμβολιαστεί κατά της Covid-19, σε μια προσπάθεια να ανεβάσουν τα επίπεδα ανοσίας πριν από τον χειμώνα, όταν οι κόσμος θα αρχίσει να συγκεντρώνεται σε κλειστούς χώρους.

Ωστόσο η λεγόμενη τρίτη δόση παραμένει αμφιλεγόμενη, με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας να ζητά την αναβολή της και πολλούς κορυφαίους ειδικούς να τάσσονται κατά της μαζικής χορήγησής της.

Οι περισσότεροι ειδικοί πάντως δείχνουν να συμφωνούν ότι ενισχυτικές δόσεις είναι απαραίτητες για ασθενείς με εξασθενημένο ή κατεσταλμένο ανοσοποιητικό σύστημα, οι οποίοι είναι πιθανό να μην πέτυχαν επαρκή ανοσιακή απόκριση με τον αρχικό εμβολιασμό.

Για τον γενικό πληθυσμό, όμως, επιστήμονες και ρυθμιστικές αρχές δεν έχουν καταλήξει σε ομοφωνία.

Ήδη από τις αρχές Αυγούστου, ο γενικός γραμματέας του ΠΟΥ Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγιέσους ζήτησε να επιβληθεί μορατόριουμ στις ενισχυτικές δόσεις τουλάχιστον μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου, προκειμένου να αυξηθεί η εμβολιαστική κάλυψη στις φτωχότερες χώρες.

To Ισραήλ διαθέτει αναμνηστική δόση σε όλους τους εμβολιασμένους 12 ετών και άνω (Reuters)

Το επιχείρημα του ΠΟΥ είναι ότι η αποτυχία εμβολιασμού των αναπτυσσόμενων χωρών θα δώσει στον κοροναϊό το περιθώριο να αναπαραχθεί και να εξελιχθεί σε νέα στελέχη, τα οποία τελικά θα απειλήσουν όλη την ανθρωπότητα –όπως έχει ήδη συμβεί με το στέλεχος Δέλτα που πρωτοεμφανίστηκε στην Ινδία και μέσα σε μερικούς μήνες κατέκτησε όλο τον κόσμο.

Πτώση αποτελεσματικότητας;

Για ταχεία έγκριση της αναμνηστικής δόσης πιέζουν οι φαρμακοβιομηχανίες Pfizer και Moderna, οι οποίες ανακοίνωσαν πρόσφατα ότι τα επίπεδα αντισωμάτων πέφτουν μερικούς μήνες μετά τον εμβολιασμό.

Παραμένει ωστόσο ασαφές αν η πτώση των αντισωμάτων συνεπάγεται αυτόματα πτώση της αποτελεσματικότητας, δεδομένου ότι στην ανοσία παίζουν σημαντικό ρόλο και τα Τ-κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος.

Δεδομένα που παρουσιάστηκαν στο τέλος Ιουλίου στο Ισραήλ δείχνουν ότι η αποτελεσματικότητα του αρχικού εμβολιασμού έναντι της συμπτωματικής νόσου μειώθηκε από το 94% τον Μάιο στο 39% τον Ιούλιο. Ωστόσο η αποτελεσματικότητα έναντι της σοβαρής λοίμωξης παρέμεινε σε πολύ υψηλό επίπεδο, 91%, ενώ η αποτελεσματικότητα στην πρόληψη της νοσηλείας έφτανε το 88%.

«Όλα τα εμβόλια που έχουν εγκριθεί στην ΕΕ προσφέρουν σήμερα υψηλή προστασία έναντι της σοβαρής νόσου Covid-19, της νοσηλείας και του θανάτου, ενώ ένας στους τρεις ενήλικες δεν έχουν εμβολιαστεί πλήρως» ανακοίνωσε στις 2 Αυγούστου ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων.

Αναμνηστική δόση δικαιολογείται μόνο για τα άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, διευκρίνισε η ευρωπαϊκή ρυθμιστική αρχή.

Μάλιστα η ευρωπαϊκή επιτροπή είχε προειδοποιήσει στα τέλη Αυγούστου ότι οι χώρες που διαθέτουν αναμνηστικές δόσεις αντιμετωπίζουν αυξημένο νομικό ρίσκο, δεδομένου ότι οι ρυθμιστικές αρχές δεν έχουν εγκρίνει την πρακτική.

Διχασμένη η FDA

Αίσθηση προκάλεσε στα μέσα Σεπτεμβρίου η δημόσια διαφωνία στελεχών της FDA με την πολιτική που είχε προαναγγείλει η αμερικανική κυβέρνηση για τρίτη δόση σε όλα τα εμβολιασμένα άτομα.

Κκορυφαίοι ειδικοί της FDA και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας δήλωσαν με άρθρο τους στο Lancet ότι τα διαθέσιμα δεδομένα δεν δικαιολογούν τρίτη δόση για τον γενικό πληθυσμό. Τα διαθέσιμα αποθέματα εμβολίων πρέπει να χρησιμοποιηθούν για την κάλυψη ανεμβολίαστων πληθυσμών, είπαν.

H Tουρκία και άλλες χώρες χορηγούν ενισχυτικές δόσεις στους λήπτες των εμβολίων που παράγουν οι κινεζικές Sinovac και Sinopharm (Reuters)

Μάλιστα τα δύο στελέχη της FDA που υπογράφουν το άρθρο – η Μάριον Γκρούμπερ, διευθύντρια του Γραφείου Έρευνας Εμβολίων, και ο Φιλ Κράουζε αναπληρωτής διευθυντής του ίδιου γραφείου – πρόκειται να αποχωρήσουν από την υπηρεσία τις επόμενες εβδομάδες, μια απόφαση που σύμφωνα με τους New York Times οφείλεται εν μέρει στη δυσαρέσκειά τους με τους χειρισμούς της κυβέρνησης.

Σύμφωνα με το Reuters, η FDA έχει διχαστεί για το θέμα, με την εκτελούσα χρέη διευθύντριας Τζάνετ Γούντκοκ να υποστηρίζει τη διάθεση τρίτης δόσης κόντρα στη γνώμη άλλων ειδικών της υπηρεσίας.

Η FDA αναμένεται να υιοθετήσει αυτή την εβδομάδα τη σύσταση ανεξάρτητης συμβουλευτικής επιτροπής, η οποία απέρριψε το αίτημα για αναμνηστική δόση στον γενικό πληθυσμό και συνέστησε επαναληπτικό εμβολιασμό μόνο για τα άτομα 65 ετών και άνω και όσους αντιμετωπίζουν κίνδυνο σοβαρής νόσου.

Ποιες χώρες συνιστούν τρίτη δόση στον γενικό πληθυσμό

Το Ισραήλ έγινε στις 29 Αυγούστου η πρώτη χώρα που προσφέρει ενισχυτική δόση σε όλα τα πλήρως εμβολιασμένα άτομα άνω των 12 ετών, έξι μήνες μετά τον αρχικό εμβολιασμό.

Σχετικά λίγες χώρες ακολουθούν τη στρατηγική της αναμνηστικής δόσης στον γενικό πληθυσμό: Ρωσία, Αυστρία, Τσεχία, Δομινικανή Δημοκρατία, Ουγγαρία, Ρωσία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, σύμφωνα με το Reuters.

Ποιες χώρες χορηγούν τρίτη δόση μόνο σε ευπαθείς ομάδες

Πολύ περισσότερες είναι οι χώρες που συνιστούν αναμνηστική δόση μόνο σε ασθενείς με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, τους ηλικιωμένους και άλλες ευάλωτες ομάδες όπως το υγειονομικό προσωπικό.

Αυτό συμβαίνει σε Βέλγιο, Βρετανία, Καναδά, Κίνα, Δανία, Εκουαδόρ, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ινδονησία, Ιρλανδία, Ιταλία, Πολωνία, Σερβία, Νότια Κορέα και Ισπανία, σύμφωνα με το Reuters.

Ειδικές περιπτώσεις

Ορισμένες χώρες συστήνουν ενισχυτικές δόσεις για τους λήπτες κινεζικών εμβολίων της Sinovac και της Sinopharm: Καμπότζη, Χιλή, Ταϊλάνδη, Ουρουγουάη και Τουρκία.