Ζουν στη χώρα μας, άλλοι για τουλάχιστον δύο δεκαετίες κι άλλοι μόλις μερικούς μήνες. Μέσα από τον φωτογραφικό φακό τους, πρόσφυγες και μετανάστες δείχνουν με τη δικιά τους ματιά πώς βλέπουν την πόλη, στην οποία μένουν.
Γνωστά και άγνωστα σημεία στις γειτονιές της πόλης τους αποτέλεσαν το… κάδρο για τις ερασιτεχνικές φωτογραφίες. Μια βόλτα ήταν αρκετή για να βρουν ποιες γωνιές αντικατοπτρίζουν καλύτερα τι σημαίνει γι’ αυτούς η πόλη.
Στις αρχές του 2021 και μέσα σε μια πρωτοφανή καθημερινότητα εξαιτίας της πανδημίας του κοροναϊού, ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης, στο πλαίσιο του ενταξιακού προγράμματος HELIOS που υλοποιεί, με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ξεκίνησε μία πρωτοβουλία για μία φωτογραφική έκθεση. Στόχος της έκθεσης «Εξερευνώντας τις πόλεις μας» ήταν να εμπνεύσει το διάλογο πάνω στην ταυτοτική αντίληψη της κάθε πόλης και να αναδείξει πτυχές αρμονικής συνύπαρξης των προσφύγων και μεταναστών με τις κοινωνίες υποδοχής. Γι’ αυτό τον σκοπό συνεργάστηκε με επτά δήμους της χώρας -Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Ηράκλειο, Πειραιά, Ιωάννινα, Κατερίνη και Λιβαδειά- και το Δίκτυο Πόλεων για την Ένταξη.
Περιήγηση
Συνολικά, 38 πρόσφυγες, μετανάστες αλλά και Έλληνες περιηγήθηκαν σε γειτονιές, παραλίες και πλατείες και τα φωτογραφικά καρέ απαθανάτισαν το πως αντιλαμβάνονται οι ίδιοι τις πόλεις, αποδίδοντας οπτικά αυτό που τους εντυπωσιάζει, τους συγκινεί και τους ενώνει. Μάλιστα, η προετοιμασία της έκθεσης ξεκίνησε ήδη από το καλοκαίρι του 2020, όταν μεικτές ομάδες ερασιτεχνών φωτογράφων (Ελλήνων, προσφύγων και μεταναστών) συναντήθηκαν για πρώτη φορά και συζήτησαν την ταυτότητα της πόλης, στην οποία συμβιώνουν καθημερινά. Τις ομάδες αυτές στήριξαν τοπικοί φωτογραφικοί εταίροι με σύντομα σεμινάρια φωτογραφίας πάνω στην τεχνική, το «κάδρο», και την οπτικοποίηση της πληροφορίας που κάθε συμμετέχον μέλος κλήθηκε να αποδώσει.
Η Μανταλίνα Μαναϊλα ήρθε στην Ελλάδα πριν από δύο χρόνια από την πόλη Καχούλ της Μολδαβίας για οικογενειακούς λόγους. Μέσα από το Ανοιχτό Σχολείο Μεταναστών και Προσφύγων του δήμου Πειραιά, στο οποίο φοιτά, έμαθε για το πρότζεκτ του ΔΟΜ κι έγινε μέλος της φωτογραφικής ομάδας. «Η περιήγησή μας ξεκίνησε μια ηλιόλουστη μέρα, περάσαμε από διάφορα σημεία και φτάσαμε μέχρι το Πασαλιμάνι. Εκεί είδα τους… χαμογελαστούς κυματοθραύστες κι αυτή η εικόνα ήταν για μένα το μήνυμα που ήθελα να περάσω, ότι το περιβάλλον, στο οποίο ζούμε πολλές φορές μπορεί να είναι σκληρό και ψεύτικο αλλά θα πρέπει να βρούμε εκείνη τη στιγμή που θα μας αλλάξει και θα μας βοηθήσει να πάμε παρακάτω», λέει στα «ΝΕΑ» η 22χρονη Μανταλίνα.
«Κάθε φωτογραφία εμπεριέχει την προσωπική ματιά του/της φωτογράφου. Και για αυτό η θεματολογία ποικίλει. Άλλοι εστιάζουν σε ανθρώπους, κάποιοι σε σημεία αναφοράς μιας πόλης και κάποιοι σε τοπία. Και αυτό έχει την αξία του. Κάθε πρόσφυγας ή μετανάστης αλληλεπιδρά διαφορετικά και μοναδικά θα έλεγα με το αστικό τοπίο, στέλνει τα δικά του μηνύματα και αυτό είναι το ζητούμενο για μας μέσω της έκθεσης. Να επικοινωνηθεί το πώς αντιλαμβάνονται αυτοί οι άνθρωποι τον χώρο στον οποίο ζουν και να το εκφράσουν μέσω της φωτογραφίας έτσι ώστε να ξεκινήσει μέσω της τέχνης ένας διάλογος με την τοπική κοινωνία, που θα οδηγήσει στη σύνθεση», σημειώνει η υπεύθυνη επικοινωνίας του ΔΟΜ, Χριστίνα Νικολαΐδου.
Αξίζει να σημειωθεί πως η συλλογική φωτογραφική έκθεση, που λαμβάνει χώρα με την υποστήριξη του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου και τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, από χθες μέχρι και την Κυριακή είναι ανοιχτή για το κοινό στο Σεράφειο του δήμου Αθηναίων.
Η εικόνα ενός μικρού αγοριού που χαμογελά ήταν η δική της συμβολή στην…εξερεύνηση της πόλης. Για τη Λιντίτα Βεντρέσα, με καταγωγή από την Αλβανία, η Ελλάδα έχει γίνει πλέον κομμάτι της ζωής της. Άλλωστε, ζει στην Αθήνα με την οικογένειά της τα τελευταία 22 χρόνια. «Αυτό το παιδί συμβολίζει για μένα το μέλλον, ένα μέλλον που πρόσμενα όταν ήρθα, αν και τα πράγματα δεν ήταν όλα όπως τα περίμενα», εξηγεί. Η ίδια εργάζεται στον τουριστικό τομέα, ωστόσο, η βόλτα στο κέντρο της πόλης, την Ακρόπολη μέχρι και την παραλία, με τη φωτογραφική μηχανή στα χέρια ήταν για την ίδια ένα ευχάριστο διάλειμμα στην καθημερινότητά της.
