Αναζήτηση
Είχα την…ευλογία – καλύπτοντας δημοσιογραφικά το ταξίδι του «πράσινου» Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου στις ΗΠΑ – να το δω από κοντά: το Σάουθ Μπεντ (South Bend, Indiana), η άλλοτε πόλη του αυτοκινήτου έχει μεταμορφωθεί με ποδηλατόδρομους, άνετα πεζοδρόμια και διαβάσεις, τεράστιες ράμπες για τους πολίτες με κινητικές δυσκολίες, ειδικά φανάρια για τα ποδήλατα.
Oh my Gosh, αναφώνησα, όπως θα αναφωνούσαν οι Αμερικανοί. Πώς τα καταφέρνει το Σάουθ Μπεντ και η Αθήνα δεν μπορεί, όχι ποδηλατόδρομους αλλά ούτε έναν ποδηλατόδρομο να κατασκευάσει;
Το Σάουθ Μπεντ, η 4η σε πληθυσμό πόλη στην Πολιτεία της Ιντιάνα με περίπου 300.000 κατοίκους πληθυσμό μαζί με τα προάστιά της, δεν είναι μία οποιαδήποτε πόλη. Σήμα κατατεθέν της για δεκαετίες τον προηγούμενο αιώνα ήταν το αυτοκίνητο.
Το 1852 ιδρύθηκε εκεί η αυτοκινητοβιομηχανία Studebaker. Η εταιρεία κατασκεύασε το πρώτο ηλεκτρικό αυτοκίνητο το 1902, το 1904 το πρώτο βενζινοκίνητο και το 1912 διέθεσε στην αγορά τα πρώτα βενζινοκίνητα αμάξια (τα automobiles κατά τους Αμερικανούς).
Για τα επόμενα 50 χρόνια η αυτοκινητοβιομηχανία Studebaker απέκτησε φήμη για την ποιότητα την αντοχή και την αξιοπιστία των αυτοκινήτων της. Το 1963 το εργοστάσιο παραγωγής αυτοκινήτων στο South Bend έκλεισε αλλά η πόλη έμεινε για πάντα άρρηκτα συνδεδεμένη με το αυτοκίνητο. Και με την κουλτούρα του αυτοκινήτου. Ακόμη και σήμερα υπάρχει στην πόλη μουσείο αυτοκινήτου, το εντυπωσιακό Studebaker Museum με δεκάδες γυαλιστερά αυτοκίνητα-εκθέματα σε 3 επίπεδα.
Κι όμως αυτή η πόλη συνώνυμη με το automobile άλλαξε! Έγινε φιλική στους πεζούς, στους πολίτες με αναπηρίες, έδωσε χώρο για τη μετακίνηση με ποδήλατο. Το Κέντρο της πόλης απέκτησε ξανά ζωή. Όλα αυτά δεν έγιναν μαγικά. Πίσω από την επιτυχία ήταν ένας Δήμαρχος με όραμα. Αυτό που λείπει δηλαδή από τη Δημοτική Αρχή της Αθήνας ( αλήθεια πόσες δεκαετίες έχουμε να δούμε κάτι τέτοιο στην ελληνική Πρωτεύουσα;).
Ο Πιτ Μπούτιτζετζ ήταν Δήμαρχος στο Σάουθ Μπεντ από το 2012 έως το 2020. Κι αν σας λέει κάτι το όνομα είναι διότι πρόκειται για τον σημερινό υπουργό μεταφορών των ΗΠΑ στη Διοίκηση Μπάιντεν. Ο μόλις 39 ετών Δημοκρατικός διεκδίκησε μάλιστα το χρίσμα για να κατέβει υποψήφιος πρόεδρος αλλά τελικά αποσύρθηκε για την υποψηφιότητα Μπάιντεν.
Ένα όμως είναι σίγουρο. Η δουλειά του στο Σάουθ Μπεντ τον έφερε στο Cabinet του Joe Biden στο υπουργικό συμβούλιο δηλαδή. Είχε σχέδιο, μεθοδικότητα και επιμονή. Πραγματικά τι να πει κανείς. Πήγε κόντρα σε όλα στην πόλη του South Bend, όπου για δεκαετίες το αυτοκίνητο ήταν ο απόλυτος κυρίαρχος. Πήγε κόντρα, σε παγιωμένες νοοτροπίες, στην κουλτούρα του αυτοκινήτου, σε διαμαρτυρίες. Όπως έγραφε χαρακτηριστικά η Ουάσιγκτον Ποστ σ’ ένα ρεπορτάζ για το προφίλ του λίγο πριν αναλάβει το χαρτοφυλάκιο του Υπ.Μεταφορών στην κυβέρνηση Μπάιντεν, «ο Πιτ Μπούτιτζετζ αμφισβήτησε μία υπόθεση δεκαετιών ότι οι δρόμοι είναι για τα αυτοκίνητα πάνω απ’ όλα».
Τι έκανε
Το σχέδιό του στο Σάουθ Μπεντ είχε τον τίτλο «έξυπνοι δρόμοι». Και πράγματι αποδείχθηκε έξυπνο και αποτελεσματικό. Μετέτρεψε τους μεγάλους μονόδρομους όπου τα αυτοκίνητα ανέπτυσσαν μεγάλες ταχύτητες σε διπλής κυκλοφορίας. Στο πλάι δε κατασκευάστηκαν και ποδηλατόδρομοι αλλά και άνετα πεζοδρόμια. Με αυτό τον τρόπο μειώθηκε η ταχύτητα των αυτοκινήτων. Ο στόχος του ήταν η πόλη να γίνει πιο φιλική για τους πολίτες και έτσι να επιστρέψουν ξανά στο Κέντρο της, για να περπατήσουν, να πάνε στα μαγαζιά.
Είχα την ευκαιρία να τα δω όλα αυτά από κοντά και πραγματικά τα θαύμασα. Ακόμη και οι δέστρες για το ποδήλατο ελκυστικές, όμορφες αισθητικά. Για τις…τεραστίων διαστάσεων διαβάσεις- ράμπες τι να πω. Ήθελα να ξαπλώσω πάνω τους! Ένα ολόκληρο σχέδιο από «πράσινες» παρεμβάσεις που δεν έμεινε στα χαρτιά. Ούτε ξεκίνησε ως πιλοτικό και…«να δούμε μετά» όπως γίνεται με δεκάδες έργα στον Δήμο Αθηναίων και γενικά στην Ελλάδα. Βαρέθηκα πια με τα πιλοτικά. Θες να αλλάξεις την πόλη προς το καλύτερο; Να την πας ένα δύο βήματα μπροστά. Έχεις όραμα, σχέδιο. Ε, τότε κάντο (just do it).
Ο Δήμος Αθηναίων θα πρέπει να έχει – χωρίς υπερβολές – το παγκόσμιο ρεκόρ της μοναδικής σύγχρονης πόλης και Πρωτεύουσας, η οποία δεν έχει προχωρήσει σε καμία ουσιαστική υποδομή για να περιορίσει τη χρήση αυτοκινήτου. Ενδεικτικό είναι ότι δεν έχει κατασκευάσει ούτε 100 μέτρα ποδηλατόδρομου. Χαρακτηριστικό το ράβε ξήλωνε με την Πανεπιστημίου. Κι όλα αυτά στο 2021 όταν όλοι κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την κλιματική αλλαγή, για την ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος.
Είναι τραγικό αλλά είναι η πραγματικότητα. Πόλεις του αυτοκινήτου, και μάλιστα στην Αμερική, όπως στο Σάουθ Μπεντ μάς βάζουν τα γυαλιά.
Ας ακολουθήσουμε το παράδειγμά τους, έστω τώρα. Για να προλάβει τουλάχιστον η επόμενη γενιά να ζήσει σε μία καλύτερη πόλη.
