Eπειτα από σχεδόν δύο σαρωτικά χρόνια πανδημίας η έξοδος από αυτήν – και ενώ στο μεταξύ έχει συνθλίψει τη σωματική και ψυχική υγεία των Ελλήνων και το αίσθημα ασφάλειας – αποτελεί μονόδρομο και ηχηρό αίτημα από την πλειονότητα των πολιτών. Και καθώς η χώρα διανύει – ίσως – το σφοδρότερο κύμα στην πανδημική ιστορία της, καθίσταται σαφές ότι το στοίχημα των Χριστουγέννων πρέπει να κερδηθεί. Δεν είναι τυχαίο που οι επιστήμονες δεν δείχνουν τη διάθεση να… καταθέσουν τα όπλα, επιμένοντας πως δεν είναι τα lockdown η λύση αλλά τα εμβόλια. Στην κυβέρνηση, πάλι, είναι προφανές ότι ζυγίζουν πλέον κάθε μέτρο και κάθε κίνηση με στόχο τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής, που προϋποθέτει συνθήκες κανονικότητας για την πλειονότητα του πληθυσμού.

«Η πανδημία Covid πλήττει σοβαρά την υγεία του ελληνικού πληθυσμού. Εχει αυξήσει τη νοσηρότητα, με εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες να έχουν μολυνθεί και νοσήσει, αλλά και τη θνησιμότητα, προκαλώντας μέχρι σήμερα περισσότερους από 16.000 θανάτους», σημειώνει στα «ΝΕΑ» ο επίκουρος καθηγητής Προληπτικής και Κοινωνικής Ιατρικής του ΕΚΠΑ Γιάννης Τούντας. Μάλιστα, όπως ο ίδιος διαπιστώνει, εκτός από τη σωματική υγεία η πανδημία πληγώνει και την ψυχική: «Σύμφωνα με την πρόσφατη έρευνα της διαΝΕΟσις, το ποσοστό των ατόμων που δήλωσαν τους τελευταίους 12 μήνες πως έπασχαν από κατάθλιψη ανήλθε σε 12% από 3,8% που ήταν το 2019, σύμφωνα με την Ερευνα Υγείας της ΕΛΣΤΑΤ. Επιπλέον, το ποσοστό των ατόμων που δήλωσαν ότι έπασχαν από αγχώδεις διαταραχές ήταν 26,1% από 5,6% το 2019. Ως γνωστόν, συνυπάρχει το άγχος συχνά με την κατάθλιψη».

Νέοι

Εν τω μεταξύ, όπως προκύπτει από τα ίδια δεδομένα της μελέτης με τίτλο «Οι Ελληνες μετά από 20 μήνες πανδημίας», που εκπονήθηκε από τη Metron Analysis και διενεργήθηκε σε δείγμα 1.101 ατόμων ηλικίας 17 ετών και άνω κατά το διάστημα 5-14 Οκτωβρίου 2021, ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι σε αντίθεση με την έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ του 2019 «οι μικρότερες ηλικίες παρουσιάζουν υψηλότερα ποσοστά κατάθλιψης και άγχους σε σχέση με τις μεγαλύτερες ηλικίες. Μεγαλύτερα ποσοστά, επίσης, καταγράφτηκαν και στους λιγότερο μορφωμένους και στα πιο φτωχά στρώματα». Επιπρόσθετα, το 22,3% των ερωτωμένων δήλωσε πως είχε διαταραχές στον ύπνο κατά τις τελευταίες δύο εβδομάδες, ποσοστό επίσης υψηλότερο από το αντίστοιχο της ΕΛΣΤΑΤ του 2019 (14,7%).

«Ως γνωστόν, ο ύπνος διαταράσσεται τόσο από την κατάθλιψη όσο και από το άγχος. Οι αρνητικές συνέπειες της πανδημίας στην ψυχική υγεία οφείλονται πρωτίστως στη στρεσογόνο επίδραση, που ισχύει σε κάθε άνθρωπο, του κινδύνου για την υγεία και κυρίως του κινδύνου για την απώλεια της ζωής. Αλλά και στην επίπτωση στην ψυχική ευεξία από τον εγκλεισμό και τον περιορισμό της κινητικότητας, τη διατάραξη της κοινωνικής ζωής (ιδιαίτερα στους νέους), αλλά και την απώλεια εισοδήματος – κυρίως στα πιο φτωχά στρώματα», εξηγεί ο καθηγητής Γ. Τούντας. Ο ίδιος, εντούτοις, δεν παύει να «επενδύει» στην αισιοδοξία για να ξορκίσει την επιβάρυνση που έχουν υποστεί οι πολίτες όλο αυτό το διάστημα. «Ο πιο αποτελεσματικός έλεγχος της επιδημίας μέχρι την έναρξη των γιορτών των Χριστουγέννων θα επιτρέψει τη σχετική ομαλοποίηση της κοινωνικής ζωής στη διάρκεια των γιορτών, γεγονός που θα επιδράσει θετικά στην αποκατάσταση μέρους της πληγείσας ψυχικής υγείας». Και επιμένει πως ο στόχος αυτός μπορεί να επιτευχθεί «εφόσον μέχρι τότε καταφέρουμε να φτάσει η εμβολιαστική κάλυψη τουλάχιστον στο 70% του γενικού πληθυσμού, κάτι που εξαρτάται από την πολιτεία αλλά και τους πολίτες».

Ο «χαμένος» Νοέμβριος, τα 10.000 κρούσματα και η αισιοδοξία για τον Δεκέμβριο

 

Η πίεση στο ΕΣΥ είναι προδιαγεγραμμένη, καθώς για τις επόμενες τουλάχιστον δύο με τρεις εβδομάδες η μανιώδης επέλαση της μετάλλαξης Δέλτα σε συνδυασμό με τη… μαύρη εμβολιαστική τρύπα, κυρίως στους ηλικιωμένους πολίτες, έχουν εκτοξεύσει τις νοσηλείες. Ωστόσο, τα προγνωστικά μοντέλα «διχάζονται» για το τι θα φέρει το άμεσο μέλλον, καθώς εφεξής φαίνεται πως όλα εξαρτώνται από τον πλέον αστάθμητο παράγοντα που δεν είναι άλλος από την ανθρώπινη συμπεριφορά.

Οι πιο δυσοίωνες προβλέψεις κάνουν λόγο ακόμη και για 10.000 κρούσματα εντός μόλις ενός 24ώρου. Ομως, ακόμη κι αν ο Νοέμβριος φαντάζει χαμένος, η… σωτηρία του Δεκεμβρίου αποτελεί εφικτό στόχο. «Εάν τροποποιήσουμε τη συμπεριφορά μας – όλοι, εμβολιασμένοι και ανεμβολίαστοι -, μπορεί και να δούμε μείωση των κρουσμάτων τις επόμενες εβδομάδες», ήταν η θετική εκτίμηση της καθηγήτριας Παιδιατρικής Λοιμωξιολογίας του ΕΚΠΑ και μέλους της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων Βάνας Παπαευαγγέλου.

Εμβόλια

Τα μέλη, άλλωστε, της επιστημονικής κοινότητας φαίνεται να αντλούν αισιοδοξία, πέραν της αύξησης της εμβολιαστικής ζήτησης, και από εμπειρικές παρατηρήσεις. Από εκείνα, δηλαδή, που διαπιστώνουν όταν διασταυρώνονται με άλλους ανθρώπους στον δρόμο, στο σουπερμάρκετ κ.ο.κ., καταλήγοντας πως τις τελευταίες ημέρες φαίνεται πως οι άνθρωποι, έχοντας θορυβηθεί, τηρούν με μεγαλύτερη προσοχή τα μέτρα ατομικής προστασίας, φορώντας, για παράδειγμα, μάσκα ακόμη και όταν περπατούν σε έναν δρόμο που δεν είναι πολυσύχναστος. Την τήρηση των μέτρων, όπως η χρήση μάσκας σε εσωτερικούς χώρους και η υγιεινή των χεριών, συνέστησε την Πέμπτη και ο καθηγητής Λοιμωξιολογίας Σωτήρης Τσιόδρας κατά την εναρκτήρια ομιλία του στο 34ο Πανελλήνιο Ετήσιο Συνέδριο της Διαβητολογικής Εταιρείας Βόρειας Ελλάδας. Και πρόσθεσε πως σε συνδυασμό με το αυξημένο testing και τον εμβολιασμό «θα βοηθήσουν να περάσουμε έναν πολύ δύσκολο χειμώνα», κατά τη διάρκεια του οποίου, σύμφωνα με τις προβλέψεις του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων, «θα υπάρχουν μεγάλα κύματα».

Τελευταία Νέα