Τον δρόμο για τη διατήρηση του «παγωμένου» ΦΠΑ 24% στα νεόδμητα ακίνητα έως και το τέλος του 2024 και την επιβολή μειωμένου ή και μηδενικού ΦΠΑ από το 2025 άνοιξαν οι αλλαγές στους κανόνες των συντελεστών ΦΠΑ που αποφάσισε χθες το Εcofin και με τις οποίες δίνεται μεγαλύτερη ευελιξία στις χώρες της ΕΕ να εφαρμόζουν μειωμένους συντελεστές σε περισσότερα προϊόντα και υπηρεσίες, ακόμη και μηδενικό ΦΠΑ για ορισμένα αγαθά. Επίσης, η Ελλάδα κατοχυρώνει σε μόνιμη βάση τη δυνατότητα εφαρμογής ειδικών μειωμένων έως 30% συντελεστών ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου.

Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Οικονομικών, οι ανατροπές που έρχονται στους συντελεστές ΦΠΑ από το 2025 δίνουν τη δυνατότητα στην Ελλάδα να διαπραγματευτεί και να πετύχει τη διατήρηση της αναστολής του ΦΠΑ 24% στις μεταβιβάσεις νεόδμητων ακινήτων για ακόμη δύο χρόνια, και συγκεκριμένα έως το τέλος του 2024. Από την 1η Ιανουαρίου 2025, ο συντελεστής ΦΠΑ 24% στις νέες οικοδομές καταργείται και ανάλογα με τις δημοσιονομικές συνθήκες η Ελλάδα θα έχει τη δυνατότητα να επιλέξει εάν θα εφαρμόσει στις μεταβιβάσεις νέων οικοδομών μειωμένο συντελεστή 13% ή ακόμη και μηδενικό, όπως ισχύει σε άλλες χώρες της ΕΕ (π.χ. Λουξεμβούργο).

Ειδικότερα, όπως αναφέρει το υπουργείο Οικονομικών, η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να αξιοποιήσει για την αγορά ακινήτων παρεκκλίσεις που εφαρμόζουν για την εφαρμογή μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ άλλα κράτη – μέλη.

Το μέτρο της αναστολής του ΦΠΑ στην οικοδομή για άλλα δύο χρόνια αναμένεται να δώσει ακόμη μεγαλύτερη ώθηση στην αγορά ακινήτων, η οποία βρίσκεται σε ανοδική τροχιά τους τελευταίους μήνες, και να προσελκύσει περισσότερες επενδύσεις από το εξωτερικό.

Σημειώνεται ότι ο ΦΠΑ 24% επιβλήθηκε στις αγοραπωλησίες ακινήτων το 2006 και αφορούσε ακίνητα με άδεια οικοδομής από την 1η Ιανουαρίου 2006 και μετά, με εξαίρεση την αγορά πρώτης κατοικίας. Η κυβέρνηση το 2019 αποφάσισε την αναστολή του ΦΠΑ από την 1η Ιανουαρίου 2020 έως και τις 31 Δεκεμβρίου 2022, η οποία περιλαμβάνει τόσο περιπτώσεις νέων αδειών όσο και παλιές άδειες που εκδόθηκαν από 1ης Ιανουαρίου 2006.

Τα νησιά του Αιγαίου

Για τα νησιά του Αιγαίου κατοχυρώνεται σε μόνιμη βάση η δυνατότητα της Ελλάδας για εφαρμογή ειδικών, μειωμένων κατά έως 30% συντελεστών ΦΠΑ. Σήμερα μόλις πέντε νησιά του Αιγαίου, τα οποία συνδέονται με τις προσφυγικές ροές, συνεχίζουν να έχουν μειωμένους κατά 30% συντελεστές ΦΠΑ. Πρόκειται για τη Χίο, τη Λέρο, τη Σάμο, την Κω και τη Λέσβο, νησιά στα οποία οι μειωμένοι συντελεστές ισχύουν όσο υπάρχουν δομές υποδοχής αιτούντων άσυλο.

Με τη νέα Οδηγία, αφενός η εκάστοτε ελληνική κυβέρνηση διασφαλίζει τη δυνατότητα να διατηρήσει τις εκπτώσεις στα πέντε νησιά χωρίς σύνδεση με το Προσφυγικό, αφετέρου σε συνάρτηση με τα δημοσιονομικά περιθώρια έχει τη δυνατότητα να επαναφέρει το καθεστώς των εκπτώσεων σε όλα τα νησιά του Αιγαίου, πλην Κρήτης, όπως ίσχυε.

Η δυνατότητα διατήρησης των εκπτώσεων είχε απαλειφθεί από την Πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το 2018, η οποία αντιμετώπισε τη σχετική ειδική διάταξη της Οδηγίας για την Ελλάδα (άρθρο 120 Οδηγίας 2006/112/ΕΚ για τα νησιά του Αιγαίου) ως μεταβατική και προς κατάργηση στα πλαίσια του οριστικού καθεστώτος ΦΠΑ.

Αγρότες

Με τη νέα Οδηγία δίνεται η δυνατότητα εφαρμογής μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στα αγροτικά μηχανήματα καθώς και στο βαμβάκι, με παράλληλη ρήτρα διασφάλισης της δυνατότητας εφαρμογής μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στα φυτοφάρμακα – λιπάσματα μέχρι και μετά το 2030. Προϋπόθεση για τη μείωση των συντελεστών, ο δημοσιονομικός χώρος.

Μειωμένοι συντελεστές θα μπορούν να εφαρμοστούν σε ηλιακά πάνελ, βρεφικές πάνες, μάσκες χειρουργικές, υπηρεσίες live streaming θεαμάτων, ενώ προβλέπεται και απαλλαγή ΦΠΑ σε βασικά είδη και υπηρεσίες πρώτης ανάγκης, καθώς και σε ιατρικό εξοπλισμό και αναπηρικά είδη. Επίσης, σε περιπτώσεις κρίσεων, φυσικών καταστροφών ή πανδημιών η κυβέρνηση έχει τη δυνατότητα να αποφασίζει για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα την απαλλαγή συγκεκριμένων προϊόντων και υπηρεσιών από τον ΦΠΑ.