Αναζήτηση
Πριν από δέκα χρόνια, η μία πλευρά εξασφάλιζε την ανέλιξή της πατώντας στο πτώμα της άλλης. Τα όσα συνέβησαν έχουν ειπωθεί τόσο πολλές φορές που έχουν πια καταγραφεί ως σύγχρονη πολιτική ιστορία: ο ΣΥΡΙΖΑ, από κόμμα του 3%, έφτασε στις διπλές εκλογές του 2012 να είναι αξιωματική αντιπολίτευση (το πρώτο βήμα για την επικράτησή του), βασισμένος σχεδόν εξ ολοκλήρου σε απογοητευμένους πασόκους – οι οποίοι είτε διαφωνούσαν με την προοπτική της συγκυβέρνησης με τη ΝΔ είτε δεν συγχωρούσαν στο κόμμα τα Μνημόνια και τη διαχείριση της λιτότητας. Αυτό που δεν έχουμε δει ακόμα είναι το τέλος αυτής της ιστορίας. Το 2022 η μάχη διεκδίκησης της ηγεσίας του προοδευτικού χώρου, που περνάει σχεδόν αναπόφευκτα από την ήττα του αντιπάλου, δεν έχει σταματήσει. Πλέον, ωστόσο, μοιάζει λες και τα δύο κόμματα πορεύονται παράλληλα, ψάχνοντας από τη μία να εκπροσωπήσουν την «Αλλαγή» απέναντι στη ΝΔ και από την άλλη να αλλάξουν τα ίδια, σε μια χρονική συγκυρία που διευκολύνει τους μετασχηματισμούς.
Η διαχωριστική γραμμή
Για τον ΣΥΡΙΖΑ, η κυρίαρχη ερμηνεία λέει πως η μεγάλη, πασοκική «Αλλαγή» είναι μονόδρομος, καθώς μόνο έτσι το κόμμα θα καταφέρει να κρατήσει τους ψηφοφόρους που κέρδισε τα προηγούμενα χρόνια. Συμβολικά, ο Αλέξης Τσίπρας είναι ο πρώτος που το εστερνίζεται, ενίοτε ακόμα και αντιγράφοντας την αμφίεση, τις κινήσεις και τη φωνή του Ανδρέα Παπανδρέου. «Το 2022 μπορεί και πρέπει να γίνει η χρονιά της αλλαγής. Η χρονιά που μια προοδευτική κυβέρνηση θα στρίψει το τιμόνι προς την κοινωνική δικαιοσύνη, την ενίσχυση του κοινωνικού κράτους, την προστασία της εργασίας, την προστασία των πολλών από την ασυδοσία των λίγων» έγραψε («ΕφΣυν») λίγο πριν από την αλλαγή του χρόνου ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ. «Η βασική διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στη Δεξιά που κάνει την αδικία καθεστώς και τη Δημοκρατική Παράταξη που διαχρονικά αγωνίζεται για ισονομία και δικαιοσύνη συμπυκνώνεται στο εξής και μοναδικό αίτημα: εκλογές και πολιτική αλλαγή».
Η αντιπολιτευτική τακτική, πάντως, δεν αντικατοπτρίζει τις προθέσεις που υπάρχουν στην Κουμουνδούρου, παρότι η ηγετική ομάδα ενίοτε προσπαθεί είτε να περιθωριοποιήσει τις ακραίες φωνές – πράγμα όχι πάντα εύκολο, καθώς εκείνες απηχούν καλύτερα σε μια μερίδα των ψηφοφόρων της. Το αίτημα για εκλογές έχει στόχο να αυξήσει την πόλωση, ώστε όχι μόνο να ενισχυθεί η συσπείρωση αλλά και να αποδομηθεί σιγά σιγά η σοβαρή εικόνα της κυβέρνησης, πάνω στην οποία χτίστηκε η νίκη του 2019.
Σε εσωκομματικό σταυροδρόμι
Παράλληλα, η αξιωματική αντιπολίτευση βρίσκεται σε εσωκομματικό σταυροδρόμι, δύο περίπου μήνες πριν από ένα συνέδριο που θα καθορίσει τη φυσιογνωμία του κόμματος από εδώ και πέρα, όχι μόνο πολιτικά, αλλά και οργανωτικά – με στόχο να καταφέρει να ενσωματώσει τους ψηφοφόρους που δεν εκπροσωπούνται στον κομματικό μηχανισμό και τα στελέχη που σήμερα κινούνται στο πλαίσιο της Προοδευτικής Συμμαχίας. Το ζήτημα που εγείρεται από την εσωκομματική αντιπολίτευση είναι ότι στην πορεία της διεύρυνσης δεν πρέπει να χαθεί ο αριστερός χαρακτήρας του κόμματος.
Στο Κίνημα Αλλαγής, από την άλλη, έχουν μπει σε μια νέα εποχή – και ψάχνουν ακόμα τους αντιπολιτευτικούς τους βηματισμούς, καθώς η πανδημία αναπόφευκτα έχει πάει πίσω την αναδιοργάνωση του κόμματος. Στόχος της Χαριλάου Τρικούπη είναι η αμφίπλευρη διεύρυνση – και ασκεί αντιπολίτευση προτείνοντας εναλλακτικές λύσεις αντί αυτών που φέρνει η κυβέρνηση. Η «Αλλαγή» σε αυτή την περίπτωση έχει να κάνει με την κυβερνησιμότητα, ώστε το ΠΑΣΟΚ να αναδειχθεί και πάλι σε κόμμα εξουσίας και αυτό να φανεί όχι μόνο στο δημοσκοπικό του ποσοστό, αλλά και σε αυτό των εκλογών. Αυτή η τακτική έφερε και το πρώτο τζαρτζάρισμα με την Κουμουνδούρου, με αφορμή την πρόταση του ΚΙΝΑΛ για τα μοριακά τεστ, που αφήνει απ’ έξω τη συνταγογράφηση των PCR. «Δωρεάν δεν υπάρχει, απλά θα τα πληρώσει ο έλληνας φορολογούμενος», είπε σε ανάρτησή του ο Οδυσσέας Κωνσταντινόπουλος. (…) Πιστεύω κατανοείτε ότι ακόμα και συνταγογράφηση (δωρεάν) χωρίς ανώτατη τιμή θα είναι το πάρτι του αιώνα» επισήμανε. Η προσπάθεια επικράτησης στον προοδευτικό χώρο, πάντως, είναι μια μάχη που δίνεται και στο πεδίο της αντιπολίτευσης – και αυτές οι διαφοροποιήσεις γίνονται αφορμή για στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ να ξαναβάζουν έμμεσα στη συζήτηση το ενδεχόμενο το ΚΙΝΑΛ να λειτουργήσει στις δεύτερες εκλογές ως «δεκανίκι» της ΝΔ, με στόχο να αυξήσουν την πίεση προς τον χώρο.
Βγαίνουν στο προσκήνιο οι νέοι
Η δεύτερη «αλλαγή» έρχεται μέσα στο κόμμα, με νέα σε ηλικία επιτελικά στελέχη του στενού πυρήνα του Νίκου Ανδρουλάκη να βγαίνουν στο προσκήνιο. Αυτό είναι μια προσπάθεια ηλικιακής ανανέωσης που θα συνεχιστεί το αμέσως επόμενο διάστημα (παρότι ο νέος πρόεδρος δεν βιάζεται να «γεμίσει» θέσεις που ακόμα μένουν άδειες). Παράλληλα, παρότι οι περιοδείες που θα σηματοδοτούσαν τη νέα αρχή για τις τοπικές οργανώσεις του κόμματος δεν μπορούν να γίνουν, οι προσπάθειες θα γίνουν ψηφιακά, ώστε να μπουν τα θεμέλια για την «αυτοοργάνωση» που προανήγγειλε ο Ανδρουλάκης στην πρώτη του ομιλία στην κεντροαριστερή κοινοβουλευτική ομάδα, με ορίζοντα ένα συνέδριο, που θα οριστικοποιήσει και την εκκρεμότητα του ονόματος της παράταξης, που πλέον ονομάζεται ατύπως «ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ».
Στην πραγματικότητα, τόσο στον ΣΥΡΙΖΑ όσο και στο ΚΙΝΑΛ, οι αλλαγές χρειάζονται χρόνο. Σ’ αυτή τη φάση, φαίνεται πως τον έχουν – εκτός κι αν στο Μέγαρο Μαξίμου αποφασίσουν να ορίσουν νωρίτερα την ημερομηνία των εκλογών.
