Τρία μπόνους έχουν οι ασφαλισμένοι που υπάγονται στο καθεστώς των βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων (ΒΑΕ). Η συγκεκριμένη κατηγορία ασφαλισμένων έχει ευνοϊκότερες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, δεν υπάγεται στα νέα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης από το 2022, ενώ έχει βελτιωμένη σύνταξη λόγω της εφαρμογής του νόμου Βρούτση (αυξημένα ποσοστά αναπλήρωσης).

Η κατηγορία των ασφαλισμένων στα ΒΑΕ εξακολουθεί να έχει τη δυνατότητα να συνταξιοδοτείται με τα παλαιά όρια ηλικίας (δεν επηρεάστηκε από τους μνημονιακούς νόμους και τον νόμο Κατρούγκαλου), καθώς δεν εμπίπτει στις αλλαγές των ορίων ηλικίας που θεσπίστηκαν με την ψήφιση του νόμου 4336/2015 και διατηρεί τη δυνατότητα να συνταξιοδοτείται σε μικρότερες ηλικίες από τους άλλους ασφαλισμένους. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα γυναίκας ασφαλισμένης, η οποία είχε 4.500 ένσημα (15 χρόνια) το 2010, εκ των οποίων τα 3.600 βαρέα (ΒΑΕ), ανεξαρτήτως ηλικίας τότε, η οποία συνταξιοδοτείται στο 55ο έτος της ηλικίας (όποτε το συμπληρώσει).

Τονίζεται ότι τα ευνοϊκά όρια ηλικίας και προϋποθέσεις συνταξιοδότησης στα ΒΑΕ ισχύουν κυρίως στις στοές και στα μεταλλεία, στην οικοδομή, αλλά και εργασίες στις οποίες έχουν ένσημα, όπως οι οδοκαθαριστές κ.λπ. Σε αυτές στις τρεις περιπτώσεις, δηλαδή τα βαρέα, τα οικοδομικά και τα υπερβαρέα (στοές), οι μισθωτοί συνταξιοδοτούνται μεταξύ 52ου και 62ου έτους της ηλικίας. Μάλιστα για πλήρη σύνταξη δεν απαιτούνται 40 έτη ασφάλισης παρά μόνο 35, εκ των οποίων τα 25 σε καθεστώς βαρέων (ΒΑΕ) και τα υπόλοιπα 10 μεικτά (έως 7 πλασματικά έτη από παιδιά, στρατό, μεταλυκειακό τίτλο σπουδών, ανεργία, ασφαλιστικό κενό κ.λπ.).

Επισημαίνεται ότι το νέο καθεστώς συνταξιοδότησης με Βαρέα και Ανθυγιεινά Επαγγέλματα (ΒΑΕ) αφορά αιτήσεις από 17 Μαΐου 2019 και μετά. Ειδικότερα, από την ημερομηνία αυτή και μετά, για κάθε περίπτωση συνταξιοδότησης που κρίνεται είτε με τις διατάξεις του ΚΒΑΕ είτε με άλλες ειδικές διατάξεις, με βάση το παλαιότερο καθεστώς απαιτούνταν να έχουν πραγματοποιηθεί 1.000 ή 500 ημέρες ασφάλισης εντός των τελευταίων 10 ή 13 χρόνων πριν από τη συμπλήρωση του εκάστοτε ισχύοντος ορίου ηλικίας ή μέχρι την ημερομηνία υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης. Με βάση τις αλλαγές που έγιναν, το χρονικό αυτό διάστημα ορίζεται πλέον σε 17 έτη. Επισημαίνεται ότι με την ανωτέρω ρυθμιση δεν επέρχονται αλλαγές ως προς τις ισχύουσες ηλικιακές και χρονικές προϋποθέσεις συνταξιοδότησης για τις κατηγορίες εργαζομένων που συνταξιοδοτούνται, με βάση τις διατάξεις του Κανονισμού Βαρέων και Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων.

Οι αποδοχές

Στο μεταξύ, τον κίνδυνο να έχουν και ονομαστικές απώλειες αποδοχών μετά τη συρρίκνωση του διαθέσιμου εισοδήματός τους λόγω ακρίβειας και πληθωριστικής έκρηξης αντιμετωπίζουν περίπου 25.000 εργαζόμενοι με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου στον δημόσιο τομέα. Αφορμή είναι το σχέδιο της κυβέρνησης για μερικό ή ολικό αποχαρακτηρισμό των ειδικοτήτων τους και την απένταξη αυτών από τα ΒΑΕ. Μάλιστα, για τις 10.000 εργαζομένους εξ αυτών ελλοχεύει ο κίνδυνος οριστικής κατάργησης τόσο του σχετικού επιδόματος όσο και του ειδικού ασφαλιστικού καθεστώτος των ΒΑΕ μέσω του οποίου συνταξιοδοτούνται στο 62ο έτος με 35 έτη ασφάλισης (εκ των οποίων τα 25 έτη σε καθεστώς βαρέων) και στο 60ό έτος με μείωση 12% επί της εθνικής σύνταξης (μείον 46 ευρώ τον μήνα).