Με το ενδεχόμενο της χρήσης πυρηνικών όπλων να… παρεισφρέει πλέον όλο και συχνότερα στη ρητορική διπλωματών και αξιωματούχων της Μόσχας αλλά και με τον φόβο ενός πυρηνικού «ατυχήματος» στην Ουκρανία να είναι εδώ και έναν μήνα πιο ορατός από ποτέ, οι αρμόδιες ευρωπαϊκές αρχές κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. Στο πλαίσιο αυτό, την περασμένη Τετάρτη συνεδρίασε εκτάκτως η νεοσύστατη Υπηρεσία Προετοιμασίας και Αντιμετώπισης Εκτακτων Υγειονομικών Απειλών (HERA), εστιάζοντας στις απειλές που σηματοδοτεί ο εν εξελίξει πόλεμος στα ανατολικά της Γηραιάς Ηπείρου. Κατά την ίδια συζήτηση αποφασίστηκε να αναζητηθούν στοιχεία σχετικά με τα αποθέματα των κρατών-μελών, ώστε να αξιολογηθούν και σε δεύτερη φάση να καλυφθούν τυχόν κενά στις αποθήκες. Στη συνεδρίαση, μάλιστα, συμμετείχε εκπρόσωπος της ελληνικής κυβέρνησης.

Είναι, όμως, η Αθήνα προετοιμασμένη για ένα τέτοιο απευκταίο σενάριο; Και αν ναι, ποιοι είναι οι αρμόδιοι για τη θωράκιση της χώρας φορείς; Σε ό,τι αφορά στη δυνατότητα παραγωγής χαπιών ιωδίου, πληροφορίες από το υπουργείο Αμυνας, τονίζουν ότι οι Ενοπλες Δυνάμεις είναι προετοιμασμένες, έχοντας διαρκώς σε ετοιμότητα τις αρμόδιες μονάδες, όπως ο και ο Ειδικός Λόχος Αντιμετώπισης Πυρηνικής-Βιολογικής-Χημικής Αμυνας (ΕΔΛΟ/ ΠΒΧ) και κυρίως η 441 Αποθήκη Βάσεως Υγειονομικού Υλικού (ΑΒΥΥ), για την παραγωγή όλων των απαραίτητων σκευασμάτων, εξασφαλίζοντας παράλληλα την επάρκεια των απαραίτητων υλικών (π.χ. φόρμες πυρηνικής και χημικής προστασίας) για το προσωπικό των τριών κλάδων.

Οσο, δε, αφορά στην κάλυψη των αναγκών των πολιτών, επαγγελματίες του χώρου των φαρμάκων, επισημαίνουν ότι αρμόδιο για την προμήθεια και διανομή του απαραίτητου υγειονομικού υλικού, περιλαμβανομένων των χαπιών ιωδίου, είναι «αποκλειστικά και μόνο το υπουργείο Υγείας». Οι ίδιες πηγές, ξεκαθαρίζουν, επίσης, ότι μέχρι στιγμής τόσο ο Πανελλήνιος Σύλλογος Φαρμακαποθηκαρίων όσο και ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος δεν έχουν λάβει κάποια έκτακτη ενημέρωση για κινητοποίησή τους. Ωστόσο, οι ίδιοι κύκλοι επισημαίνουν ότι «υπάρχουν επιτελικά σχέδια για την προστασία του πληθυσμού από πυρηνική απειλή, τα οποία επικαιροποιούνται διαρκώς και ανά τακτά χρονικά διαστήματα από το 1945», ενώ προσθέτουν πως οι αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες «βρίσκονται σε διαρκή μεταξύ τους επικοινωνία, παρακολουθώντας τα τεκταινόμενα».

Τι λένε οι επιστήμονες

Πάντως, πηγές της Ελληνικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας (ΕΕΑΕ), μιλώντας στα «ΝΕΑ» – τουλάχιστον για την πιθανότητα ατυχήματος – υπογραμμίζουν ότι «οι επιστημονικές αναλύσεις τεκμηριώνουν ότι οι ραδιολογικές συνέπειες, πέραν μιας ζώνης μερικών δεκάδων χιλιομέτρων από το εργοστάσιο όπου έχει συμβεί το πυρηνικό ατύχημα, δεν ξεπερνούν τα κριτήρια για τη λήψη επειγόντων μέτρων προστασίας του γενικού πληθυσμού, όπως η εκκένωση ή η χορήγηση σταθερού ιωδίου». Εν τω μεταξύ, για τη χορήγηση χαπιών ιωδίου, ο σχετικός οδηγός με τίτλο «Προσέγγιση HERCA-WENRA για τον καλύτερο διασυνοριακό συντονισμό των ενεργειών προστασίας κατά την πρώιμη φάση ενός πυρηνικού ατυχήματος», που εκδόθηκε το 2014 μετά και το πυρηνικό ατύχημα στη Φουκουσίμα, προβλέπει συγκεκριμένα ότι «η προφυλακτική χορήγηση ιωδίου θα μπορούσε να συστήνεται σε απόσταση έως και τα 100 χιλιόμετρα από το πυρηνικό εργοστάσιο, ανάλογα με τη σοβαρότητα του ατυχήματος», λένε οι ίδιες πηγές. Για την ιστορία και σύμφωνα με τα αναλυτικά δεδομένα της European Nuclear Society στον ευρύτερο ευρωπαϊκό χώρο υπάρχουν συνολικά 173 πυρηνικά εργοστάσια (εκ των οποίων τα 12 υπό κατασκευή). Από αυτά τα 56 βρίσκονται στη Γαλλία, 11 στο Ηνωμένο Βασίλειο, επτά στο Βέλγιο, τρία στη Γερμανία ενώ στη Ρωσία λειτουργούν επιπλέον 38 και άλλα 15 στην Ουκρανία. Σημειώνεται, δε, πως τα πιο κοντινά στη χώρα μας είναι τα δύο εργοστάσια της Βουλγαρίας, που όμως βρίσκονται στα σύνορα με τη Ρουμανία.

Τέλος, σε πρόσφατη ανακοίνωσή του, ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος, επιχειρώντας να βάλει τέλος στη φρενίτιδα μερίδας πολιτών που έχουν ήδη σπεύσει στα φαρμακεία προκειμένου να προμηθευτούν χάπια ιωδίου, ξεκαθάρισε πως «τα σκευάσματα ιωδίου που κυκλοφορούν στην Ελλάδα ως συμπληρώματα διατροφής έχουν χαμηλότερη περιεκτικότητα σε ιώδιο, έως και 500 φορές μικρότερη, από τις δόσεις εκείνες τις οποίες αναφέρει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ότι πρέπει να χορηγηθούν σε περίπτωση ραδιενεργού ατυχήματος και ως εκ τούτου είναι ακατάλληλα για τη σχετική ένδειξη». Οι εκπρόσωποι των φαρμακοποιών επιβεβαίωσαν, επίσης, πως «στην περίπτωση τέτοιου συμβάντος, αρμόδιες είναι οι εθνικές αρχές υγείας κάθε χώρας για να αποφασίσουν αν θα πρέπει να χορηγήσουν σκευάσματα ιωδίου καθώς και για τις ακριβείς δόσεις ανά ηλικιακή ομάδα όπως και για την έναρξη και τη διάρκεια της προληπτικής αγωγής».

Τελευταία Νέα