«Μας αξίζει πραγματικά το επόμενο λογικό βήμα, που είναι το καθεστώς υποψήφιας χώρας. Είναι κάτι που απέχει πολύ από την ένταξη. Δεν σημαίνει καν την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Αξίζουμε, όμως, τουλάχιστον αυτό».
Η παραπάνω δήλωση και ανήκει στον αναπληρωτή επικεφαλής του γραφείου του Βολοντίμιρ Ζελένσκι στο Κίεβο, Ίχορ Ζόβκβα. Την έκανε δε μιλώντας στο Politico, ενόψει της τακτικής θερινής συνόδου κορυφής που θα πραγματοποιηθεί στις 23-24 Ιουνίου στις Βρυξέλλες, όπου οι ηγέτες των «27» θα κληθούν να αποφασίσουν, ανάμεσα στα άλλα, για το εάν θα αναγνωρίσουν την Ουκρανία ως υποψήφια για ένταξη στην ΕΕ.
«Ναι» της Κομισιόν, αλλά…
Είναι γεγονός ότι η Κομισιόν, η οποία αναμένεται να παρουσιάσει την τελική της εισήγηση την ερχόμενη Παρασκευή, έχει ήδη εκφραστεί θετικά υπέρ του αιτήματος που έχει υποβάλει το Κίεβο. Αυτό, ωστόσο, σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει πως η εισήγηση θα γίνει αποδεκτή, ειδικά καθώς αρκετά κράτη-μέλη έχουν εκφράσει σημαντικές επιφυλάξεις – με πρώτη και καλύτερη τη Γαλλία, η οποία ασκεί και την εξάμηνη περιοδική προεδρία της Ένωσης.
Όπως θα θυμούνται, άλλωστε, οι περισσότεροι, ο Εμανουέλ Μακρόν έχει δηλώσει ξεκάθαρα πως η διαδικασία ένταξης της Ουκρανίας στην ΕΕ ενδέχεται να διαρκέσει «πολλά χρόνια, ίσως και δεκαετίες». Αντ’ αυτού, μάλιστα, είχε προτείνει τη συγκρότηση μιας Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας, στην οποία θα μπορούσε η χώρα να ενταχθεί πολύ πιο εύκολα και γρήγορα.
Από την πλευρά του, ο πρωθυπουργός της Πορτογαλίας, Αντόνιο Κόστα, πήρε ανάλογη θέση μιλώντας στους Financial Times: «Δεν χρειάζεται αυτή τη στιγμή να ανοίξουμε μια διαπραγμάτευση ή μια διαδικασία η οποία θα κρατήσει πολλά χρόνια (…) Ο μεγάλος κίνδυνος είναι να γεννήσουμε λανθασμένες προσδοκίες, οι οποίες θα μετατραπούν σε πικρές απογοητεύσεις», είπε χαρακτηριστικά.
Μια συμβολική υποχώρηση
Παρ’ όλα αυτά, οι πιέσεις που ασκούνται και οι ισορροπίες που πρέπει να τηρηθούν (τόσο με τα κράτη των Δυτικών Βαλκανίων όσο και με Μολδαβία και Γεωργία) ίσως αναγκάσουν όσους εταίρους προβάλλουν ενστάσεις – κυρίως το Παρίσι και το Βερολίνο που έχουν βρεθεί επανειλημμένως στο στόχαστρο του Κιέβου – να κάνουν μια υποχώρηση. Να δεχθούν, δηλαδή, την επίσημη απόδοση στην Ουκρανία του καθεστώτος της υποψήφιας προς ένταξη χώρας, χωρίς να δίνουν κανενός είδους χρονοδιάγραμμα για τα επόμενα βήματα.
Η εμπειρία δείχνει, εξάλλου, ότι από τη στιγμή που μια χώρα αποκτά την παραπάνω ιδιότητα, μπορεί να περάσουν πάρα πολλά χρόνια μέχρις ότου δει να γίνονται απτά βήματα προς την κατεύθυνση της ένταξης.
Από την Τουρκία ως τη Β. Μακεδονία
Για του λόγου το αληθές, η Τουρκία χαρακτηρίστηκε υποψήφια προς ένταξη το 1999, όμως σήμερα μοιάζει να βρίσκεται πιο μακριά παρά ποτέ από την ΕΕ. Η Σερβία έχει αυτή την ιδιότητα μια δεκαετία (από τον Μάρτιο του 2012), η πορεία της όμως έχει επίσης «κολλήσει». Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με το Μαυροβούνιο, που χαρακτηρίστηκε υποψήφιο προς ένταξη το 2010, οι διαπραγματεύσεις ξεκίνησαν δύο χρόνια αργότερα, όμως η τελική απόφαση μοιάζει να απέχει ακόμη πολύ.
Η Βόρεια Μακεδονία, από την πλευρά της, ανακηρύχθηκε υποψήφια προς ένταξη το 2005, όμως πέφτει πάνω σε διαδοχικά βέτο – με το τελευταίο να προέρχεται από τη Βουλγαρία. Όσο για την Αλβανία, περιμένει από το 2014 την επίσημη έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων.
«Όποιος βαριέται να ζυμώσει, δέκα μέρες κοσκινίζει», λέει ο λαός. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, βεβαίως, δεν πρόκειται περί… βαρεμάρας, αλλά για ασυμφωνία όσον αφορά στο μέλλον της ΕΕ και, κατά συνέπεια, τη διεύρυνσή της. Καθώς δε η κατάσταση αυτή δεν αναμένεται να λυθεί σύντομα, οι «27» (ή, τουλάχιστον, η πλειοψηφία τους) θα συνεχίσουν να παίζουν καθυστερήσεις – ακόμη και στην περίπτωση της Ουκρανίας.
Υπό αυτό το πρίσμα, η απόφαση που θα λάβουν την ερχόμενη εβδομάδα, στη σύνοδο κορυφής, θα είναι μόνο για τα μάτια του κόσμου και του Ζελένσκι.