Αναζήτηση
Το τέταρτο γεωτρύπανο της Τουρκίας αναμένεται να ξεκινήσει εργασίες το πρώτο δεκαπενθήμερο του Αυγούστου, ανακοίνωσε την Τετάρτη ο υπουργός Ενέργειας της γείτονος, Φατίχ Ντονμέζ.
Χωρίς να διευκρινίζει πού ακριβώς θα γίνουν αυτές. Ο Ντονμέζ περιορίστηκε να αναφερθεί σε 5-6 εναλλακτικές τοποθεσίες που εξετάζονται και ότι «πιθανότατα» θα είναι στην Ανατολική Μεσόγειο.
Πυροτέχνημα; Προειδοποίηση; Απειλή; Κανείς δεν μπορεί να απαντήσει προς το παρόν. Σε αυτό που όλοι συμφωνούν είναι πως τα πάντα θα κριθούν κατ΄ αρχήν από την τοποθεσία που θα επιλεγεί, η οποία θα δείξει πολλά. Το δεδομένο είναι ότι ένα γεωτρύπανο ενεργεί μόνο σε περιοχές που έχουν προηγηθεί σεισμικές έρευνες.
Πρώτη επιλογή το γεωτρύπανο να κινηθεί σε περιοχές εκτός των ορίων της ελληνικής υφαλοκρηπίδας και της κυπριακής ΑΟΖ, αποφεύγοντας κάθε ένταση.
Σενάριο Κύπρος
Δεύτερη επιλογή, το γεωτρύπανο να κατευθυνθεί στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κυπριακής Δημοκρατίας. Σε περιοχές που έχουν ήδη κινηθεί τα τουρκικά σεισμογραφικά τα προηγούμενα χρόνια. Δυτικά της Κυπριακής Δημοκρατίας η «στόχευε» σε περιοχές που δεν έχουν αδειοδοτηθεί και δεν έχουν εκχωρηθεί τα δικαιώματα σε εταιρείες. Καμία περιοχή δεν έχει επίσης αδειοδοτηθεί βόρεια της Κύπρου.
Η ένταση κλιμακώθηκε όταν η Τουρκία επέλεξε να κινηθεί νότια και νοτιανατολικά της Κυπριακής Δημοκρατίας και να παρενοχλήσει σκάφη αδειοδοτημένων κοινοπραξιών, δημιουργώντας σειρά προβλημάτων. Εάν η Τουρκία επιλέξει να κινηθεί στην Ανατολική Μεσόγειο, η κλιμάκωση της έντασης που θέλει να προκαλέσει θα εξαρτηθεί από το σημείο που θα στείλει το Αμπντούλ Χαμίντ Χαν.
Ο Πέτρος Λιάκουρας, καθηγητής Διεθνούς Δικαίου, διευθυντής Μεταπτυχιακού Προγράμματος «Διεθνείς και Ευρωπαϊκές Σπουδές» στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς, μιλώντας στο in σημειώνει ότι σε κάθε περίπτωση οι πράξεις της Τουρκίας θα είναι μονομερείς.
Σημειώνει δε ότι δυτικά και βορειοδυτικά της Κύπρου δεν υπάρχει οριοθέτηση και είναι περιοχές που η Άγκυρα υποστηρίζει μονομερώς ότι της ανήκουν, ενώ νότια της Κύπρου παραβιάζει κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας τα οποία είναι κατοχυρωμένα σε συμφωνίες τόσο με την Αίγυπτο όσο και με το Ισραήλ.
«Οι γεωτρήσεις τους Τουρκίας θα είναι μονομερείς πράξεις, όπως ήταν αυτές του 2019, αλλά και οι πράξεις στις οποίες προχώρησε νοτίως της Κύπρου το 2018 και το 2019, οπότε και είχαν παρενοχλήσει τις νόμιμα αδειοδοτημένες εταιρείες να πραγματοποιούν έρευνες», σημειώνει ο Πέτρος Λιάκουρας.
Σενάριο Ελλάδα
Το ερώτημα ωστόσο που θέτει ο καθηγητής διεθνούς δικαίου είναι αν τελικά η επιλογή θα είναι όντως το τουρκικό γεωτρύπανο να κινηθεί στην κυπριακή ΑΟΖ, ή αν θα σταλεί σε περιοχές της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, που η Τουρκία διεκδικεί επίσης μονομερώς, στο πλαίσιο της «Γαλάζιας Πατρίδας» και του τουρκολιβυκού μνημονίου.
«Θα πάει στην Κύπρο ή θα επιχειρήσει μία πρόκληση στην περιοχή που ενήργησε ο Ορούτς Ρέις το 2020;», είναι το ερώτημα που θέτει ο Πέτρος Λιάκουρας. Υπογραμμίζει δε ότι «για την Ελλάδα θα είναι πολύ πιο δύσκολο το παιχνίδι όλο αυτό». Όπως επισημαίνει αν το Αμπντούλ Χαμίντ Χαν «κινηθεί στις περιοχές που ενήργησε το Ορούτς Ρέις δεν θα έχουμε επανάληψη του 2020, θα είναι διαφορετική κατάσταση. Και αυτό γιατί ενώ για τις σεισμογραφικές έρευνες δεν γεννιέται διεθνής ευθύνη, αντίθετα για τη γεώτρηση γεννιέται γιατί καταστρέφουν φυσικό περιβάλλον του βυθού». «Και η αντίδραση», όπως επισημαίνει «θα πρέπει να είναι ανάλογη».
Σύμφωνα με τον ίδιο το ακόμα χειρότερο σενάριο από την άποψη της αντιμετώπισης θα είναι για την Αθήνα «εάν και εφόσον η Τουρκία θα αποφασίσει να ενεργοποιήσει το τουρκολυβικό μνημόνιο και να προχωρήσει σε έρευνες στις περιοχές που η Άγκυρα ήδη έχει ορίσει και προκηρύξει τα θαλασσοτεμάχια στην αποκαλούμενη «τουρκική πλευρά» της οριοθέτησης με τη Λιβύη. Ένα σενάριο που δεν μοιάζει ωστόσο να είναι του παρόντος».
Οι προϋποθέσεις
Από τη στιγμή που Ελλάδα – Τουρκία μπήκαν ξανά σε τροχιά «έντασης» το τουρκολιβυκό μνημόνιο και η ενδεχόμενη προσπάθεια της Άγκυρας να θελήσει να δημιουργήσει συνθήκες «θερμού επεισοδίου» είναι ένα από τα σενάρια που εξετάζονται από την Αθήνα, με αρμόδιες πηγές να υπογραμμίζουν σε όλους τους τόνους ότι το 2022 δεν είναι 2020.
Διπλωματικές πηγές σημειώνουν πάντως ότι για να κινηθεί η Τουρκία σε αυτή την κατεύθυνση θα περιμένει την παραμικρή κίνηση από την Αθήνα, που να της δίνει έστω μία κατ’ επίφαση δικαιολογία. Και αυτό θα πρέπει να αφορά την περιοχή νότια και νότια – ανατολικά της Κρήτης…
