Σε κατάσταση σοκ εξακολουθούν να είναι οι κάτοικοι στην Καβάλα, μετά την πτώση του αεροσκάφους Antonov 12. Μετά την ανακοίνωση του ΓΕΕΘΑ ότι κατά τις επιχειρήσεις εντοπίστηκαν και ανασύρθηκαν και τα οκτώ πτώματα των επιβαινόντων του αεροσκάφους, σειρά παίρνει η περισυλλογή του πολεμικού υλικού, ενώ στο σημείο βρίσκονται ομάδες του στρατού και πυροτεχνουργοί. Η διαδικασία αναμένεται να διαρκέσει αρκετές ημέρες. Ακόμη, αναμένονται τα αποτελέσματα του μαύρου κουτιού, το οποίο θα ρίξει φως στα αίτια της τραγωδίας.
Την ίδια ώρα στους Αντιφιλίππους η ανακούφιση επέστρεψε στα πρόσωπα των κατοίκων, καθώς δεν υπάρχουν ενδείξεις για τοξικές ουσίες από το φορτίο του αεροσκάφους που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τους πολίτες.
«Μας φάνηκε σαν πυρηνική βόμβα»
Ο Πασχάλης Λιόντας, κάτοικος του χωριού, είδε με τα μάτια του το φλεγόμενο αεροσκάφος να οδηγείται στη μοιραία πτώση, καθώς το σπίτι του βρίσκεται πολύ κοντά στο σημείο της συντριβής. Ο ίδιος περιέγραψε στην εκπομπή «Κοινωνία Ώρα MEGA» εκείνα τα κρίσιμα λεπτά.
«Είχαμε πανικοβληθεί στην αρχή, τώρα ηρεμήσαμε, γύρισε η καρδιά μας στη θέση της. Το αεροσκάφος ήταν φλεγόμενο, έπεσε χαμηλά, σύρθηκε γύρω στα 200 μέτρα και μετά έγινε η μεγάλη έκρηξη. Δεν καταλάβαμε τι έγινε, μας φάνηκε σαν πυρηνική βόμβα», δήλωσε.
Διαβάστε επίσης: Antonov: «Βόμβα» από το Μπαγκλαντές για το φορτίο του αεροσκάφους
Αμέσως ο κ. Λιόντας κάλεσε την αστυνομία, ενώ οι κάτοικοι των Αντιφιλίππων βγήκαν στην πλατεία του χωριού και υπήρξε ενημέρωση από το δημαρχείο.
Όπως δήλωσε ο ίδιος, η ηλεκτροδότηση στους Αντιφιλίππους δεν έχει αποκατασταθεί ακόμα.
«Ευτυχώς δεν έπεσε σε κατοικημένη περιοχή»
Ο Κωνσταντίνος Ιατρίδης, αντιπτέραρχος ε.α., εξήγησε στο MEGA πως το τετρακινητήριο Antonov μπορεί να πετάξει στον αέρα με τρεις ή ακόμα και δύο κινητήρες.
- Διαβάστε επίσης: Antonov: Μαύρες μνήμες από δύο αεροπορικά δυστυχήματα «ξύπνησε» η τραγωδία στην Καβάλα
Σύμφωνα με την εκτίμησή του, η φωτιά δεν ήταν δυνατό να σβήσει και μεταδόθηκε και στον άλλο κινητήρα. «Πιθανώς να υπήρξαν καπνοί και αναθυμιάσεις στο cockpit και να δημιουργήθηκαν προβλήματα ορατότητας και λιποθυμίας», δήλωσε και τόνισε πως το ευτυχές γεγονός μέσα σε αυτή την τραγωδία ήταν ότι το αεροσκάφος δεν έπεσε σε κατοικημένη περιοχή.
Κινδυνεύει η υγεία των κατοίκων;
Για την επικινδυνότητα του φορτίου μίλησε στην εκπομπή «Κοινωνία Ώρα MEGA» ο Δημοσθένης Σαρηγιάννης, καθηγητής του Τμήματος Χημικών Μηχανικών ΑΠΘ.
Το υπουργείο Άμυνας της Σερβίας είχε κάνει λόγο πως το φορτίο περιείχε φωτιστικά βλήματα, με τον καθηγητή να εξηγεί πως «ξέρουμε ότι αυτά περιέχουν φώσφορο και μετά από έκρηξη μπορεί να δώσει διοξείδιο του φωσφόρου, που μοιάζει με λευκή σκόνη».
- Διαβάστε επίσης: Antonov: Τα τελευταία λόγια του πιλότου πριν πέσει το αεροσκάφος
Ο κ. Σαρηγιάννης τόνισε πως αυτή η άσπρη σκόνη προκαλεί ερεθισμούς στα μάτια και στα χείλη, ωστόσο δεν απειλεί σε βάθος χρόνου την υγεία του ανθρώπου και του οικοσυστήματος.
Αν και δεν υπάρχει ένδειξη για ισχυρή τοξικότητα στην περιοχή, εκείνο που τον ανησυχεί είναι η ύπαρξη καύσης μεταλλικών και πλαστικών βλημάτων του αεροσκάφους, τα οποία με τη σειρά τους δίνουν τοξικές ουσίες.
Αναπάντητα ερωτήματα
Στο μεταξύ αναπάντητα παραμένουν τα ερωτήματα που έχουν προκύψει από το συμβάν.
Το βράδυ της Κυριακής, το ΓΕΕΘΑ ανακοίνωσε ότι κατά τις επιχειρήσεις εντοπίστηκαν και ανασύρθηκαν και τα οκτώ πτώματα των επιβαινόντων του αεροσκάφους που συνετρίβη ανάμεσα στους οικισμούς Αντιφίλιπποι και Παλαιοχώρι. Τα οκτώ μέλη του πληρώματος ήταν ουκρανικής καταγωγής και βρήκαν τραγικό θάνατο.
Ακολούθησε η μεταφορά των σορών στο Γενικό Νοσοκομείο Κομοτηνής.
Κατά τη διάρκεια της δεύτερης φάσης της επιχείρησης συμμετείχε ειδικευμένο προσωπικό του ελληνικού στρατού και 30 πυροσβέστες για δημιουργία οδών ασφαλούς διέλευσης και μεταφοράς σορών σε χώρο απολύμανσης.
Οι επίσημες ανακοινώσεις αναφέρουν ότι στις έρευνες για τον εντοπισμό και την ανάσυρση των σορών συνέδραμαν όλες οι δυνάμεις της Πολιτικής Προστασίας καθώς και δυνάμεις της ΕΛ.ΑΣ, της τοπικής αυτοδιοίκησης και του ΕΚΑΒ καθώς και το ελικόπτερο του ενιαίου συντονιστικού κέντρου έρευνας και διάσωσης
Κατά την επιχείρηση εντοπισμού βρέθηκε, σύμφωνα με εκτιμήσεις, το ένα από τα μαύρα κουτιά, ενώ δεν άγνωστο παραμένει το εάν θα δοθούν οι απαραίτητες απαντήσεις από την εξέτασή σου.
Η φθηνή επιλογή που προτιμούν οι έμποροι όπλων
Το βράδυ της Κυριακής, επίσης, σερβικά ΜΜΕ έδωσαν στη δημοσιότητα περισσότερες λεπτομέρειες για την κατάσταση στην οποία ήταν το μοιραίο Antonov. Πρόκειται για αεροσκάφος ηλικίας 50 και πλέον ετών, ενώ αυτό ήταν το τρίτο περιστατικό με Antonov μέσα σε μόλις έναν μήνα.
Οι έμποροι που αγοράζουν πυρομαχικά από μία χώρα και στη συνέχεια τα πουλάνε σε άλλη προσλαμβάνουν ιδιωτικές εταιρείες μεταφοράς με τέτοια, φθηνά, παλιά αεροπλάνα με στόχο τη μεγιστοποίηση του κέρδους.
Ο Μλάντεν Μπογκντάνοβις, διευθυντής της σερβικής εταιρείας Valir, ιδιοκτήτριας του μοιραίου αεροσκάφους, ισχυρίστηκε ότι η εταιρεία δεν φέρει καμία ευθύνη για το δυστύχημα παρά μόνο ηθική.
«Η δική μας υποχρέωση ήταν να μεταφέρουμε το φορτίο μέχρι το αεροδρόμιο της Νις. Λυπάμαι για ό,τι συνέβη και λυπάμαι για τις απώλειες» είπε, μεταξύ άλλων.
Στο μικροσκόπιο το «ευαίσθητο υλικό»
Στο μεταξύ, σε πλήρη εξέλιξη το μυστήριο με το «ευαίσθητο υλικό» που μετέφερε το μοιραίο αεροπλάνο και αν αυτό είναι επικίνδυνο για τους κατοίκους της περιοχής.
Σε ό,τι αφορά στο δεύτερο σκέλος, παρότι μετά από τις έρευνες στον τόπο της συντριβής δεν εντοπίστηκαν επικίνδυνες ουσίες, οι Αρχές απέκλεισαν αρκετές περιοχές καθώς συντρίμμια του Antonov αλλά και πυρομαχικά βρίσκονται διασκορπισμένα σε μεγάλη απόσταση.
Μάλιστα, όπως δείχνουν οι έρευνες των πυροτεχνουργών αλλά και των ναρκαλιευτών του Στρατού που βρίσκονται στο σημείο της συντριβής, το μοιραίο Antonov ήταν γεμάτο με όλμους. Οι ειδικοί κάνουν λόγο για εκπαιδευτικά και φωτιστικά βλήματα 62 και 82 χιλιοστών, τα οποία μετέφερε το αεροσκάφος.
Μιλώντας στο κεντρικό δελτίο του MEGA, ο Κωνσταντίνος Χουβαρδάς, προϊστάμενος διεύθυνσης Πολιτικής Προστασίας περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, σημείωσε πως μετά την έρευνα του στρατού δεν έχουν βρεθεί τοξικές ουσίες στον τόπο της συντριβής. «Εχουν ληφθεί δείγματα εδάφους ώστε να γίνουν οι αναλύσεις των χημικών παραμέτρων. Αυτές θα πάνε στο Γενικό Χημείο του Κράτους και τις επόμενες ημέρες θα έχουμε και τα αποτελέσματα. Από εκεί και πέρα οι υπηρεσίες της Περιφέρειας θα πάρουν δείγματα και από το νερό και από το έδαφος και από τον αέρα ώστε να διασφαλίσουμε πως δεν υπάρχει κίνδυνος για την υγεία των κατοίκων».
Σύμφωνα με τον κ. Χουβαρδά, η περιοχή θα παραμείνει αποκλεισμένη για αρκετό καιρό, «καθώς πρέπει να γίνει εκκαθάριση όλων των δειγμάτων που έχουν βρεθεί. Προτεραιότητα είναι τα συνεργεία του ΔΕΔΔΗΕ να μπορούν να μπουν στις περιοχές ώστε να αποκαταστήσουν τη ρευματοδότηση».
Υπενθυμίζεται ότι το αεροσκάφος είχε απογειωθεί από το αεροδρόμιο «Μέγας Κωνσταντίνος» της πόλης Νις, στη νότια Σερβία, και, σύμφωνα με τον Σέρβο υπουργό Άμυνας, είχε προορισμό την Ντάχα του Μπαγκλαντές, με ενδιάμεσους σταθμούς το Αμαν (Ιορδανίας) και το Ριάντ (Σαουδική Αραβία).
Σε ό,τι αφορά στο πρώτο σκέλος, δηλαδή αυτό του «ευαίσθητου υλικού» του Antonov, σύμφωνα με την ενημέρωση των σερβικών Αρχών μετέφερε τα εξής πυρομαχικά, τα οποία αποτελούσαν νόμιμο φορτίο.
- εκπαιδευτικά βλήματα όλμων 60mm M62
- εκπαιδευτικά βλήματα όλμων 82mm M62 και
- φωτιστικά βλήματα όλμων 82mm M67
Πάντως, μέχρι να διαλευκανθεί πλήρως η υπόθεση, δεν λείπουν και εκτιμήσεις –χωρίς βέβαια να επιβεβαιώνονται– ότι πρόκειται για υπόθεση λαθρεμπορίου όπλων. Δεν αποκλείεται, δε, το ενδεχόμενο τα πυρομαχικά 12 τόνων να προέρχονται από τη δυτική βοήθεια προς την Ουκρανία.
Αξίζει να σημειωθεί πως δεν υπάρχει μηχανισμός ελέγχου για την τύχη των όπλων που αποστέλλει η Δύση στην Ουκρανία είτε απευθείας στην ίδια την χώρα ή μέσω τρίτων όμορων χωρών.
Για τον λόγο αυτό, προσφάτων, η ΕΕ ενίσχυσε τη συνεργασία της με τη Μολδαβία προκειμένου να τη βοηθήσει να ελέγξει τα σύνορά της με την Ουκρανία για να αποφευχθεί ο κίνδυνος λαθρεμπορίου όπλων από την εμπόλεμη χώρα.
Όλα θα ξεκαθαρίσουν μέσω των επισήμων διαδικασιών που καθορίζουν οι διεθνείς διαδικασίες και κανόνες ασφαλείας που διέπουν διακρατικές συμφωνίες αγοραπωλησίας πυρομαχικών και όπλων.
Εάν πράγματι το Antonov μετέφερε εκπαιδευτικά πυρομαχικά μπορεί να διαπιστωθεί από τα ευρήματα στα συντρίμμια του αεροσκάφους. Κάθε όπλο είναι μαρκαρισμένο και άρα μπορεί να διαπιστωθεί η ταυτότητα του ακόμη και μετά την χρήση – έκρηξη του.
Δεν ήταν ενήμερες οι ελληνικές Αρχές
Αξίζει να σημειωθεί πως, όπως αναφέρουν πληροφορίες που επικαλείται ο ΑΝΤ1, οι ελληνικές Αρχές δεν είχαν ενημερωθεί για το φορτίο που μετέφερε το Antonov και αυτό γιατί η Σερβία, από όπου ξεκίνησε το δρομολόγιο αλλά και όπου εδρεύει η εταιρεία που το ναύλωσε, όφειλε να έχει ενημερώσει την πρεσβεία της στην Αθήνα ότι το συγκεκριμένο αεροσκάφος μετέφερε «ευαίσθητο» φορτίο.
Η σερβική πρεσβεία στην Αθήνα, από την πλευρά της, έπρεπε να έχει ενημερώσει το υπουργείο Εξωτερικών, το οποίο με τη σειρά του θα ενημέρωνε βάσει της συγκεκριμένης διαδικασίας την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας, η οποία και θα έδινε τη σχετική άδεια διέλευσης από τον ελληνικό εναέριο χώρο.
Ετσι, τα στοιχεία δείχνουν πως το Βελιγράδι δεν ακολούθησε την ενδεδειγμένη διαδικασία.
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, με εντολή του Υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια, ο Πρέσβης της Ελλάδας στο Βελιγράδι θα πραγματοποιήσει άμεσα διάβημα αναφορικά με την ανάγκη πρότερης ενημέρωσης της ελληνικής πλευράς από την σερβική για την φύση του φορτίου του αεροσκάφους Antonov που κατέπεσε πλησίον της Καβάλας το Σάββατο βράδυ.