Αναζήτηση
Ατζέντα επόμενης μέρας σε ό,τι αφορά δομές και διαδικασίες της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών θέλει να ανοίξει το Μαξίμου και, ενόσω εξελίσσονται οι κοινοβουλευτικές διαδικασίες για τη μείζονα (πολιτική) δοκιμασία, θα επιδιώξει να θέσει το κέντρο βάρους της δημόσιας συζήτησης σε συστημικές παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση «χρόνιων στρεβλώσεων». Ως γραμμή άμυνας χαράχτηκε άλλωστε εξαρχής για την υπόθεση της «νόμιμης επισύνδεσης» στο κινητό του Νίκου Ανδρουλάκη η παραδοχή του Κυριάκου Μητσοτάκη για αστοχίες – «ολίσθημα» της ΕΥΠ, συγκεκριμένα – μαζί με τη δήλωση βούλησης για κινητοποίηση προκειμένου «να διασφαλιστεί η ενίσχυση της θεσμικής θωράκισης, που θα αποτρέψει την επανάληψή τους».
Υπό το πρίσμα αυτό οι επιτελείς του Πρωθυπουργού αναζητούν και εκτός συνόρων «εφαρμοσμένες δυνατότητες», όπως επισημαίνει κυβερνητικός παράγοντας, με ενδεικτικό τον δίαυλο επαφών που άνοιξε η Αθήνα στο Λονδίνο για πιθανές δομικές παρεμβάσεις στην ΕΥΠ α λα MΙ6 – Μυστική Υπηρεσία Πληροφοριών του Ηνωμένου Βασιλείου που υπάγεται στο υπουργείο Εξωτερικών. Προσωπικά ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει σκιαγραφήσει ένα σχέδιο αναδιάρθρωσης της ΕΥΠ σε τετραπλή κατεύθυνση (μεγαλύτερη λογοδοσία, καλύτερη αξιοποίηση των πληροφοριών, καθαρό πλαίσιο νόμιμων παρακολουθήσεων, περισσότερη διαφάνεια) χωρίς η κυβέρνηση να έχει επεκταθεί σε περαιτέρω τεχνικές λεπτομέρειες. Ο λόγος είναι ότι το Μαξίμου δεν θέλει να εμφανιστεί στο πολιτικό σκηνικό με τη λογική μονομερών προαποφάσεων. Αυτό σημαίνει ότι η πρόθεση της κυβέρνησης είναι, προτού να κλειδώσει πρωτοβουλίες, να δείξει ότι υπολογίζει μεταξύ άλλων και στον ρόλο της Εξεταστικής επιτροπής (οι αποφάσεις σχετικά με τη σύστασή της αναμένονται στη Βουλή στις 29 Αυγούστου) και ότι επιζητεί διάλογο για «δημιουργικές ιδέες» με την αντιπολίτευση.
Αυτό δεν σημαίνει ότι το κυβερνητικό στρατόπεδο θα υποχωρήσει από τη γραμμή των αντεπιθέσεων, αφού άπαντες περιμένουν διάρκεια ή και κλιμάκωση (πάντως όχι διάθεση εκτόνωσης) στους σκληρούς τόνους της Κουμουνδούρου και της Χαριλάου Τρικούπη προσωπικά προς τον Μητσοτάκη και στο δημόσιο πρέσινγκ για απαντήσεις. Ταυτόχρονα με την αναζήτηση διεξόδων από άλλες προκλήσεις που επίσης επιφυλάσσουν δοκιμασίες (πολιτικά και διαχειριστικά) για το Μαξίμου, με κυρίαρχη την ενεργειακή κρίση, το πρωθυπουργικό επιτελείο προσπαθεί να γεμίσει το γρηγορότερο τον φάκελο «νέα ΕΥΠ» με συγκεκριμένες προτάσεις – παρεμβάσεις.
«ΤΑ ΝΕΑ Σαββατοκύριακο» καταγράφουν τους έξι βασικούς άξονες με βάση όσα συζητιούνται προς το παρόν στα κυβερνητικά παρασκήνια.
1 Η πρώτη δύσκολη εξίσωση αφορά τις «νόμιμες επισυνδέσεις». Το σκεπτικό είναι η αυστηροποίηση των διαδικασιών ενώ ήδη ο Μητσοτάκης μιλάει για θωράκιση του πλαισίου νόμιμων επισυνδέσεων για πολιτικά πρόσωπα. Στο επίκεντρο αναμένεται να βρεθούν όμως και άλλες «ειδικές» κατηγορίες πολιτών, όπως οι δημοσιογράφοι. Η κύρια «γραμμή» είναι να συμφωνηθούν επιπλέον φίλτρα ως δικλίδες ασφαλείας και λογοδοσίας για την άρση απορρήτου εφόσον συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις. Σε συνέχεια των αναζητήσεων στις πρακτικές άλλων χωρών, τα ερωτήματα που διατυπώνονται ενδοκυβερνητικά και αναμένεται να παρουσιαστούν και στον πολιτικό διάλογο είναι δύο: πρέπει ή όχι να μπορεί να ανοίγει δρόμος νόμιμης παρακολούθησης ενός πολιτικού και, επίσης, χρειάζεται ή όχι να θεσμοθετηθεί επιπλέον έγκριση – ενημέρωση Πρωθυπουργού για μια «νόμιμη επισύνδεση» πολιτικού προσώπου;
2 Ο δεύτερος άξονας αφορά τους τρόπους οργανωτικής ανασυγκρότησης της ΕΥΠ. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, δρομολογείται ουσιαστικά νέο σώμα «Αδιάφθορων». Αρμόδιες πηγές μιλούν για τη σημασία να υπάρχει μια ειδική μονάδα η οποία θα έχει αυξημένες αρμοδιότητες ως ένα αξιόπιστο σύστημα ενίσχυσης του εσωτερικού ελέγχου. Στη Βρετανία για παράδειγμα, αλλά και αλλού (όπως στη Γαλλία), υπάρχει πολυεπίπεδη παρακολούθηση του τρόπου λειτουργίας των μυστικών υπηρεσιών.
3 Η τρίτη συζήτηση αφορά και πάλι τα «εσωτερικά» της ΕΥΠ σχετικά με την υιοθέτηση συγκεκριμένων «πρωτοκόλλων». Στις επιλογές υπάρχουν, κατά τις ίδιες πληροφορίες, δύο παρεμβάσεις. Να συνταχθεί ένας κώδικας δεοντολογίας για τα στελέχη της ΕΥΠ καθώς και να καθοριστεί μια «συστηματοποιημένη», αντικειμενική διαδικασία στον λεγόμενο κύκλο της πληροφορίας. Για τους μυημένους, αυτός ο κύκλος περιλαμβάνει, χοντρικά, τρία στάδια, την υποδοχή των πληροφοριών, την επεξεργασία τους και τη διανομή.
4 Το τέταρτο σημείο «επόμενης ημέρας» κουμπώνει με την έννοια της αξιολόγησης, με πιθανή την υιοθέτηση ειδικού συστήματος αξιολόγησης των στελεχών. Προσωπικά ο Μητσοτάκης πάντως, δείχνοντας προς την ανάγκη για αλλαγές στα ενδότερα της ΕΥΠ, έχει μιλήσει για ενίσχυση μεταξύ άλλων «της εξωστρέφειας της υπηρεσίας και της εκπαίδευσης του ανθρώπινου δυναμικού της».
5 Το ζήτημα της συνεργασίας είναι ο πέμπτος άξονας που εξετάζεται. Η πρόθεση της κυβέρνησης είναι να αναβαθμιστεί ο ρόλος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας. Στόχος, όπως μεταφέρουν αρμόδια στελέχη, να είναι εφικτή η μέγιστη αξιοποίηση κρίσιμων πληροφοριών της ΕΥΠ.
6 Σε ό,τι αφορά το ζητούμενο της λογοδοσίας, αμέσως μετά τις αποκαλύψεις για την υπόθεση Ανδρουλάκη, αποφασίστηκε ενισχυμένη εποπτεία τόσο από το κοινοβούλιο όσο και από τους εισαγγελείς, καθώς με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου αφενός «επέστρεψε» και η δεύτερη υπογραφή εισαγγελέα ως προϋπόθεση τελικής έγκρισης μιας «νόμιμης επισύνδεσης», αφετέρου αποφασίστηκε για πρώτη φορά να γίνεται ακρόαση του διοικητή της ΕΥΠ από την Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας.
Σύμφωνα με πληροφορίες, όσο και αν εξετάζονται μοντέλα εξωτερικού, δεν προκρίνεται καμία συζήτηση για σπάσιμο της ΕΥΠ σε «εσωτερικού» και «εξωτερικού», όπως λειτουργούν άλλες μεγάλες μυστικές υπηρεσίες, υπαγόμενες σε υπουργεία (Εσωτερικών, Εξωτερικών, Αμυνας), όπως οι μονάδες MΙ6 και MΙ5 στη Βρετανία και οι αντίστοιχες στη Γαλλία (DGSI και DGSE).
