Στο Α΄ μέρος της αποκλειστικής του συνέντευξης στα «ΝΕΑ», που δημοσιεύτηκε προχθές, ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Ελπιδοφόρος εξέθεσε τις απόψεις του για κοινωνικά θέματα όπως οι αμβλώσεις, η ομοφυλοφιλία και οι εμβολιασμοί, αλλά και για τον ρόλο του Πατριάρχη της Μόσχας στον πόλεμο. Σήμερα μας μιλά για τις σχέσεις του με τον έλληνα Πρωθυπουργό, για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, για την αναταραχή στο Ιράν και για τη διαδοχή του Οικουμενικού Πατριάρχη.
Προκαλέσατε ενόχληση στη Λευκωσία και την Αθήνα με την παρουσία σας πριν από ένα χρόνο στα εγκαίνια του «Τουρκικού Κέντρου» στη Νέα Υόρκη. Πρόσφατα όμως υποδεχθήκατε τον έλληνα Πρωθυπουργό στον ανακαινισμένο ναό του Αγίου Νικολάου, εκεί που υψώνονταν οι Δίδυμοι Πύργοι. Ελιωσαν λοιπόν οι πάγοι;
Ποτέ δεν υπήρξαν πάγοι με τον έλληνα Πρωθυπουργό. Πώς θα ήταν δυνατόν άλλωστε; Με το ξεκίνημα της διακονίας μου ως Αρχιεπισκόπου Αμερικής, ο Πρωθυπουργός έδειξε έμπρακτα την υποστήριξή του προς την Αρχιεπισκοπή Αμερικής και το έργο της ενισχύοντας οικονομικά τη Σχολή του Τιμίου Σταυρού στη Βοστώνη. Και είμαστε ευγνώμονες στον ίδιο και θα θυμόμαστε τη συμπαράσταση αυτή του Πρωθυπουργού και του ελληνικού λαού σε μία εποχή που τη χρειαζόμασταν τόσο πολύ.
Ημασταν σε επικοινωνία με τον Πρωθυπουργό και την περίοδο της πανδημίας. Πέρυσι κατά τους εορτασμούς των διακοσίων χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση μας τίμησε με ειδικό τηλεοπτικό μήνυμά του. Δεν πρόκειται απλώς για προσωρινή σχέση ή προσωπική γνωριμία, αλλά ο Πρωθυπουργός στο πρόσωπό μου αναγνωρίζει και τιμά τον θεσμό του Αρχιεπισκόπου Αμερικής και ό,τι αυτός αντιπροσωπεύει διαχρονικά και σήμερα για την ομογένεια και το Οικουμενικό μας Πατριαρχείο. Με μεγάλη χαρά λοιπόν υποδέχθηκα προ ολίγων ημερών για τρίτη χρονιά στη σειρά μετά την ενθρόνισή μου τον έλληνα Πρωθυπουργό στη Νέα Υόρκη.
Αυτή τη φορά τον υποδεχθήκαμε και τον ξεναγήσαμε στον νεόδμητο ναό μας, αυτόν του Αγίου Νικολάου στο Σημείο Μηδέν, στο Ground Zero, και του εξέφρασα την ευχή πως την επόμενη φορά που θα επιστρέψει στη Νέα Υόρκη θα διαβεί τις θύρες του ναού για μία ιερή ακολουθία. Σε μία από τις πιο επισκέψιμες ελληνορθόδοξες εκκλησίες στον κόσμο, που ορθώνει το ανάστημά της χάρη στις θυσίες και την επιμονή της Ομογένειάς μας, για να αποτελεί μια σημαντική μαρτυρία της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού, σε ένα σημείο του Μανχάταν με τεράστια συμβολική σημασία για τις Ηνωμένες Πολιτείες και για όλο τον κόσμο.
Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις διέρχονται δύσκολη φάση. Θεωρείτε ότι η Εκκλησία θα μπορούσε να ρίξει γέφυρες και να δείξει τον δρόμο στους πολιτικούς;
Η Εκκλησία πάντα μιλάει τη γλώσσα της αλήθειας. Και αυτή τη γλώσσα χρησιμοποίησα όταν μίλησα για την παράνομη κατοχή της Κύπρου από τα τουρκικά στρατεύματα, όταν προσκλήθηκα στην πρόσφατη εκδήλωση της Ομοσπονδίας Κυπριακών Σωματείων Αμερικής, παρουσία του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας. Καταλαβαίνετε ότι αυτό δεν είναι άνευ κόστους, καθώς κάθε τέτοια τοποθέτησή μου τα τελευταία τρία χρόνια προκαλεί και βίαιες αντιδράσεις εναντίον μου προσωπικά, οι οποίες καταγράφονται και στον τουρκικό Τύπο και στα social media.
Ταυτόχρονα όμως, η Εκκλησία μιλάει και τη γλώσσα της συνεννόησης. Η Εκκλησία προσεύχεται για την ειρηνική συνύπαρξη και ελπίζει να εισακουστούν οι προσευχές της «υπέρ της ειρήνης του σύμπαντος κόσμου», τις οποίες εκφωνεί ο ιερέας κάθε Κυριακή στη θεία λειτουργία.
Δεν είναι μια εύκολη στάση και βάλλεται μερικές φορές από συμπατριώτες μας κάποτε από άγνοια και κάποιες φορές από ιδιοτελή συμφέροντα. Ευτυχώς είχα τη μεγάλη ευλογία στη ζωή μου ως κληρικός να έχω δάσκαλο και οδηγό μου τον Οικουμενικό μας Πατριάρχη, ο οποίος παρά τις δυσκολίες κατορθώνει να υπηρετεί τον θεσμό της Μητέρας Εκκλησίας στην Κωνσταντινούπολη και να διατηρεί άσβεστο το φως της και σε «δύσκολες φάσεις», όπως τις ονομάσατε, και σε ευκολότερες.
Τρία χρόνια στις Ηνωμένες Πολιτείες, η Ομογένεια, η οποία έχει υπηρετήσει με αυταπάρνηση και ευθύνη τα εθνικά θέματα, εκτιμά, αγκαλιάζει και υποστηρίζει τη γλώσσα της αλήθειας και της συνεννόησης.
Στο Ιράν, οι γυναίκες έχουν ξεσηκωθεί κατά του θεοκρατικού καθεστώτος με αφορμή τον θάνατο μιας γυναίκας στα χέρια της «αστυνομίας του χιτζάμπ». Τι νιώθετε όταν τις βλέπετε;
Νιώθω ότι δεν είναι η μόνη ούτε η πρώτη φορά στην ανθρώπινη ιστορία που μια εξουσία χρησιμοποιεί τη θρησκεία ως δικαιολογία για να επιβάλει μια τυραννική συμπεριφορά. Μια που βρίσκομαι στις Ηνωμένες Πολιτείες θα επαναλάβω την αγαπημένη μου φράση του πάστορα δρα Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, που μιλώντας για την καταπίεση των μαύρων Αμερικανών είπε, «the arc of the moral universe is long, but it bends toward justice». Μπορεί να μοιάζει πως η Δικαιοσύνη αργεί, αλλά πιστεύουμε πως θα επικρατήσει.
Αλλά ίσως είναι επίσης σωστό να προβάλλουμε τη δυναμική, γενναία και θυσιαστική στάση των γυναικών στο Ιράν. Τα στιγμιότυπα που παρακολουθούμε από την τηλεόραση και το Διαδίκτυο μαρτυρούν το ανεπανάληπτο θάρρος τους. Είναι πολύ συγκινητικό ότι την ίδια στιγμή που βλέπουμε την καταστρεπτική επιρροή διαφόρων αυταρχικών ηγετών, παρατηρούμε ταυτοχρόνως την τολμηρή διαμαρτυρία των γυναικών αυτών, που μόνες τους μπορούν να καταρρίψουν ένα μεροληπτικό και θεοκρατικό καθεστώς.
Πολλοί σάς θεωρούν τον πιθανότερο διάδοχο του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου. Και επειδή για τη διαδοχή θα αποφασίσουν άνθρωποι και όχι ο Θεός, συνδέετε το ενδεχόμενο αυτό με τις επιθέσεις που δέχεστε κατά καιρούς;
Προσευχόμαστε και πιστεύουμε ότι ο Οικουμενικός μας Πατριάρχης θα είναι ακόμα για πολλά πολλά χρόνια μαζί μας. Στις τελευταίες δεκαετίες που έχουμε τη σπουδαία ευλογία να υπηρετεί τη Μητέρα Εκκλησία, ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος οδηγεί στιβαρά το Οικουμενικό Πατριαρχείο μέσα από τεράστιες δυσκολίες και το έργο του απέχει πολύ από το να έχει ολοκληρωθεί. Επιτρέψτε μου δε, να διαφωνήσω μαζί σας: για τη διαδοχή θα αποφασίσει ο Θεός. Ετσι συμβαίνει πάντα στην ιστορία της Εκκλησίας, η οποία είναι γεμάτη εκπλήξεις.
Πόλεμοι, πυρηνικές απειλές, κλιματική αλλαγή: «οι κατακλυσμοί στη Γη μας δεν σταματούν ποτέ», έχετε πει. Φοβάστε για το μέλλον της ανθρωπότητας; ‘Η είστε αθεράπευτα αισιόδοξος;
Πάνω απ’ όλα, προσπαθώ να είμαι πιστός και μάλιστα όπως τονίζει το βιβλίο της Αποκάλυψης «πιστός ἄχρι θανάτου». Στο διάβα της ιστορίας υπήρξαν κατακλυσμοί και κάθε είδους «πόλεμοι και φήμες πολέμων», κατά τα λόγια του Χριστού. Κάθε γενιά έχει τις ανησυχίες της και φοβάται προ του ενδεχομένου να είναι αυτή που θα βιώσει κάποιου είδους καταστροφή του κόσμου και της ζωής, όπως την ξέρουμε.
Είμαι από εκείνους που πιστεύουν ότι η απιστία είναι εκείνη που οδηγεί τους ανθρώπους σε παρόμοιες σκέψεις. Οι χριστιανοί είναι άνθρωποι της ευθύνης, της ευθύνης για τους συνανθρώπους τους, αλλά και για την κτίση που μας έχει εμπιστευτεί ο Θεός. Ως εκ τούτου, θα ήθελα να διατηρώ την ελπίδα μου – πείτε το, αν θέλετε, αισιοδοξία, αλλά όχι με μία έννοια αθεμελίωτη ή ανώριμη. Αποτελεί μία δικαιολογημένη και πιστή απάντηση στο κάλεσμα του Θεού να δράσουμε και να είμαστε υπεύθυνοι μέσα στον κόσμο, στηριζόμενοι στην άνευ όρων αγάπη και στην υποδειγματική συμπόνια του για κάθε πλάσμα.
