«Κρατούν» τους εργαζομένους στην αγορά εργασίας οι αυξημένες δεξιότητες, συμπεριλαμβανομένων των ψηφιακών και εκείνων για την πράσινη μετάβαση. Μιλώντας στα «ΝΕΑ» η Karen Maguire, επικεφαλής του Τμήματος Απασχόλησης και Οικονομικής Ανάπτυξης του ΟΟΣΑ, τονίζει ότι η ψηφιοποίηση στηρίζει την αυτοματοποίηση πολλών εργασιών, επισημαίνοντας ότι στον ΟΟΣΑ περίπου το 14% των θέσεων εργασίας αντιμετωπίζει μεγάλη πιθανότητα αυτοματοποίησης, που σημαίνει ότι θα μπορούσαν να εξαφανιστούν.

Στις ελληνικές περιφέρειες, αυτό το μερίδιο των θέσεων εργασίας – είτε με υψηλό κίνδυνο είτε με κίνδυνο σημαντικής αλλαγής – είναι ακόμη υψηλότερο και κυμαίνεται από 56% στην Αττική έως 65% στη Στερεά Ελλάδα.

Τι είδους δεξιότητες χρειάζονται στο εργατικό δυναμικό προκειμένου ένας εργαζόμενος να επιβιώσει σήμερα στην αγορά εργασίας;

Σε όλες τις αγορές εργασίας του ΟΟΣΑ υπάρχει μια αυξανόμενη ανάγκη για μεταβιβάσιμες δεξιότητες που χρησιμοποιούνται σε όλες τις θέσεις εργασίας, συμπεριλαμβανομένων των βασικών και προηγμένων ψηφιακών δεξιοτήτων καθώς και των soft skills. Πολλές εξειδικευμένες ανάγκες σε δεξιότητες συνδέονται συχνά με τη γεωγραφία. Διαφορετικοί κλάδοι συγκεντρώνονται σε συγκεκριμένες περιοχές – από τη γεωργική παραγωγή έως τον τουρισμό και την προηγμένη μεταποίηση.

Η πράσινη μετάβαση απαιτεί περισσότερες δεξιότητες STEM (επιστήμη, τεχνολογία, μηχανική και μαθηματικά). Με την πάροδο του χρόνου υπήρξε επίσης μια πόλωση του επιπέδου των απαιτούμενων δεξιοτήτων. Το μερίδιο των θέσεων εργασίας «μεσαίας» δεξιότητας έχει μειωθεί σε όλες τις ελληνικές περιφέρειες, και κατά περισσότερες από 15 ποσοστιαίες μονάδες τις δύο δεκαετίες πριν από την COVID. Ταυτόχρονα, το μερίδιο των θέσεων εργασίας «χαμηλών» και «υψηλών» δεξιοτήτων έχει αυξηθεί. Ωστόσο, ένα προειδοποιητικό σημάδι για την υγεία της τοπικής αγοράς εργασίας είναι η σημαντική αύξηση των θέσεων εργασίας με χαμηλή ειδίκευση.

Πώς μπορούμε να ταιριάξουμε καλύτερα τις δεξιότητες του εργατικού δυναμικού με τις ανάγκες των εταιρειών;

Μέσω της αντιστοίχισης δεξιοτήτων, η πολιτική μπορεί να προσανατολίσει καλύτερα τα σημερινά (και μελλοντικά) άτομα που αναζητούν εργασία στις ανάγκες των τοπικών εργοδοτών. Μία από τις πηγές αναντιστοιχιών δεξιοτήτων είναι το επίπεδο και το πεδίο σπουδών, με πολλούς εργαζομένους κάτω ή πάνω από τα προσόντα της τρέχουσας εργασίας τους. Αυτό οδηγεί σε χαμένες ευκαιρίες όσον αφορά την παραγωγικότητα και την ικανοποίηση από την εργασία.

Σε όλη την Ελλάδα, αυτή η αναντιστοιχία κυμαίνεται από 35% στη Δυτική Ελλάδα έως 44% στο Νότιο Αιγαίο. Νέα εργαλεία χρησιμοποιούνται για τον εντοπισμό και την αναγνώριση δεξιοτήτων πέρα από τα τυπικά προσόντα.

Τα συγκεκριμένα εργαλεία μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση αυτής της πρόκλησης ποσοτικοποιώντας τις ανάγκες των εργοδοτών. Αυτά τα δεδομένα μπορούν να συνδεθούν με την εκπαίδευση για να προσαρμόσουν καλύτερα τα προγράμματα στον τρόπο με τον οποίο εξελίσσονται οι ανάγκες σε δεξιότητες.

Οι συμβουλευτικές επιτροπές και τα συμβούλια δεξιοτήτων συγκεντρώνουν εμπειρογνώμονες του κλάδου, την κυβέρνηση, τις υπηρεσίες απασχόλησης και τους κοινωνικούς εταίρους, όπου μπορούν να δημιουργήσουν στρατηγικές ανάπτυξης δεξιοτήτων με βάση διαφορετικές μορφές δεδομένων που δείχνουν τις ανάγκες σε μια δεδομένη τοπική αγορά εργασίας (κενές θέσεις εργασίας, έρευνες, προβλέψεις κ.λπ.).

Πώς η ψηφιακή μετάβαση και η ψηφιοποίηση της αγοράς εργασίας αποτελούν πρόκληση για τους εργαζομένους;

Η ψηφιοποίηση στηρίζει την αυτοματοποίηση πολλών εργασιών, είτε πλήρως είτε εν μέρει. Σε πολλές περιπτώσεις, η αλλαγή κάνει κάποιες εργασίες πιο εύκολες, αφήνοντας περισσότερο χρόνο για άλλες εργασίες. Στον ΟΟΣΑ, περίπου το 14% των θέσεων εργασίας αντιμετωπίζει μεγάλη πιθανότητα αυτοματοποίησης, που σημαίνει ότι θα μπορούσαν να εξαφανιστούν. Ενα άλλο 32% των θέσεων εργασίας αντιμετωπίζει σημαντικό κίνδυνο αλλαγής καθώς εξελίσσονται τα καθήκοντα που απαιτούνται για την εκπλήρωσή τους.

Σε όλες τις ελληνικές περιφέρειες, αυτό το μερίδιο των θέσεων εργασίας είτε με υψηλό κίνδυνο είτε με κίνδυνο σημαντικής αλλαγής είναι ακόμη υψηλότερο και κυμαίνεται από 56% στην Αττική έως 65% στη Στερεά Ελλάδα.

Είναι η εξ αποστάσεως εργασία απειλή για την εργασία;

Η απομακρυσμένη εργασία είναι δυνατή μόνο για ορισμένα άτομα και τοποθεσίες. Το μερίδιο των θέσεων εργασίας που επιδέχονται εξ αποστάσεως εργασία κυμαίνεται μεταξύ 27% και 41% στις ελληνικές περιφέρειες, με υψηλότερα μερίδια στις αστικές περιοχές.

Στην Ευρώπη, τα επαγγέλματα με υψηλότερες δεξιότητες και ημερομίσθια είναι πολύ πιο επιδεκτικά στην εξ αποστάσεως εργασία ανεξαρτήτως γεωγραφίας, το 51% των θέσεων εργασίας υψηλής ειδίκευσης στις αγροτικές περιοχές και το 58% στις πόλεις, έναντι μόνο 17% των θέσεων εργασίας χαμηλής ειδίκευσης στις αγροτικές περιοχές και 21% στις πόλεις. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα λειτουργούν εξ αποστάσεως.

Και τα θέματα υποδομής επηρεάζουν, καθώς οι ταχύτητες στο Διαδίκτυο στις αγροτικές περιοχές είναι 31% χαμηλότερες από τον εθνικό μέσο όρο στο G20.

Πολλές χώρες επιδιώκουν να διασφαλίσουν ότι υπάρχει η υποδομή για τις επιχειρήσεις και τους εργαζομένους για τη διευκόλυνση της εξ αποστάσεως εργασίας. Η πρόσφατη εμπειρία δείχνει ότι ορισμένοι εργαζόμενοι μετακινούνται σε μεγαλύτερες αποστάσεις από τον παραδοσιακό χώρο εργασίας τους, αλλά εξακολουθούν να παραμένουν αρκετά κοντά ώστε να έρχονται τακτικά στο γραφείο. Πολλά μέρη επιδιώκουν να προσελκύσουν ή να διατηρήσουν εργαζομένους εξ αποστάσεως (παρόμοια με την Digital Nomad Visa του 2021 στην Ελλάδα). Οι κυβερνήσεις μπορούν να αναπτύξουν στρατηγικές για να αξιοποιήσουν καλύτερα αυτούς τους απομακρυσμένους εργαζομένους και τις επιχειρήσεις τους για τοπική ανάπτυξη, όπως μέσω του τουρισμού εκτός εποχής.

Πώς θα επηρεάσει η πράσινη μετάβαση την αγορά εργασίας;

Τόσο οι καφέ όσο και οι πράσινες βιομηχανίες τείνουν να συγκεντρώνονται σε ορισμένα μέρη και η μετάβαση θα μπορούσε να βαθύνει ορισμένες διαφορές. Είναι ευκολότερο να εντοπιστεί η θέση των εργαζομένων σε βιομηχανίες με μεγαλύτερο κίνδυνο απώλειας θέσεων εργασίας. Ωστόσο, αυτό που γνωρίζουμε λιγότερο είναι η τοποθεσία των κερδών της εργασίας και τα προφίλ δεξιοτήτων. Μέχρι στιγμής, οι εργαζόμενοι με υψηλότερα επίπεδα εκπαίδευσης και δεξιοτήτων κατάφεραν να εκμεταλλευτούν καλύτερα τις πράσινες ευκαιρίες εργασίας, οι οποίες πληρώνουν υψηλότερους μισθούς από τις καφέ ή τις μη πράσινες θέσεις εργασίας.

Τοπικά συστήματα δεξιοτήτων μπορούν να συνοδεύσουν αυτή τη μετάβαση. Εκτός από τις εθνικές πολιτικές – πλαίσια και τη στήριξη του εισοδήματος, απαιτούνται τοπικές προσπάθειες για να βοηθηθούν οι εργαζόμενοι να μεταβούν σε προφίλ δεξιοτήτων που έχουν ζήτηση στην τοπική αγορά εργασίας τους.

n Η Karen Maguire – Head of Division, Local Employment, Skills & Social Innovation Division, OECD θα συμμετέχει στο Olympia Forum III που θα διεξαχθεί στις 20 Οκτωβρίου 2022 στο Ζάππειο Μέγαρο στην Αθήνα και στις 21-22 Οκτωβρίου 2022 στις εγκαταστάσεις της Διεθνούς Ολυμπιακής Ακαδημίας στην Αρχαία Ολυμπία.

Τελευταία Νέα