Aμαλία Βίνος: «Εχασα τη φωνή μου με όσα είχα πνίξει μέσα μου»

«Soul key, find your own voice», «Βρες τη φωνή σου» επί το ελληνικότερον. Πώς δημιουργήσατε αυτή τη μέθοδο;

Γνώριζα ότι δεν έχουμε μάθει να αναπνέουμε, κατ’ αρχάς, σωστά. Η φωνή μας δεν βγαίνει μέσα από το σώμα μας. Σε ένα σεμινάριο που έκανα πριν από λίγο καιρό, παρότρυνα τους συμμετέχοντες να εκπνεύσουν και δεν μπορούσαν. Και αυτό συμβαίνει διότι δεν εκφράζουν αυτά που έχουν μέσα τους: τις σκέψεις, τις ιδέες κ.λπ. Ετσι, δυσκολεύονται στην εκπνοή – ενώ όλοι πιστεύουν ότι δυσκολευόμαστε να εισπνεύσουμε. Επίσης πρέπει να πω ότι στην εκπνοή δημιουργείται η φωνή μας, όχι στην εισπνοή. Αρα, αφού εμείς δεν είμαστε έτοιμοι να εκφραστούμε, δεν εκπνέουμε σωστά, και αυτό βεβαίως έχει και άλλες επιπτώσεις στον οργανισμό μας.

Δηλαδή ο ήχος της φωνής μας συνδέεται με την ψυχολογική μας κατάσταση;

100%. Βεβαίως ένα μέρος αφορά την τεχνική – το πώς μπορώ να μάθω να χρησιμοποιώ σωστά το σώμα μου -, αλλά το μεγαλύτερο κομμάτι συνδέεται με την ψυχολογία μας.

Εσείς πώς μπορείτε να βοηθήσετε; Στο τεχνικό κομμάτι το κατανοώ, αφού είστε καθηγήτρια φωνητικής.

Απαιτείται να βρούμε ποια είναι η «πηγή του κακού», ποια στιγμή ξεκίνησε το σώμα να πληγώνεται – δηλαδή η ψυχή μας – και ξεκινώντας από εκεί να βρούμε γιατί μπλοκάρει η φωνή μας. Οπότε κάνουμε ψυχολογική θεραπεία μέσω της φωνής. Ανακαλύπτουμε τα τραύματα μέσω της φωνής.

Δηλαδή σας μιλούν όπως σε έναν ψυχολόγο; Το ρωτάω αυτό γιατί ο ψυχολόγος έχει τις γνώσεις για να το αντιμετωπίσει.

Ναι, βέβαια, μου μιλούν όπως σ’ έναν ψυχολόγο. Εκτός από μουσική, έχω σπουδάσει και ψυχολογία. Και με τη μέθοδο αυτή τα συνδυάζω και τα δύο. Την έχω διδάξει μάλιστα σε σεμινάρια και στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Γιατί δεν αφοσιωθήκατε στη μουσική; Τι σας απομάκρυνε από το όνειρο μιας πορείας στο τραγούδι;

Να σου πω ότι τα τραύματά μου ξεκινούν από τα ξανθά μου τα μαλλιά. Υπέστην πολύ bullying γιατί από παιδί ξεχώριζα για το χρώμα των μαλλιών μου. Τα παιδιά είναι πραγματικά ανελέητα και εγώ δεν είχα καμία υποστήριξη από το οικογενειακό και το σχολικό περιβάλλον. Η προφορά μου επίσης – διότι είχα γεννηθεί στη Γερμανία και στα πρώτα χρόνια δεν ήταν πολύ «ελληνική» – δυσκόλευε ακόμη περισσότερο τα πράγματα. Και όλα αυτά τα αντιμετώπιζα παρόλο που ήμουν πάρα πολύ καλή μαθήτρια. Αλλά τελικά δεν ήταν αρκετό. Ετσι άρχισα να νιώθω μοναξιά και να πνίγω τη φωνή μέσα στο σώμα μου. Σιγά σιγά, καθώς περνούσαν τα χρόνια, κλεινόμουν όλο και περισσότερο. Την ίδια στιγμή, μ’ έναν τρόπο ήμουν κοινωνική, αλλά βρισκόμουν στη θέση της ακροάτριας. Κυρίως άκουγα τους άλλους και δεν εκφραζόμουν. Είχα πολλές επιθυμίες πάντα. Μόνη μου στο σπίτι ονειρευόμουν τη μουσική, τα μικρόφωνα…

Θέλατε να γίνετε τραγουδίστρια;

Δεν υπήρχε άλλος δρόμος, άλλη εναλλακτική. Ποτέ! Ελεγα «θα σπουδάσω γερμανική φιλολογία, ψυχολογία – που σπούδασα -, αλλά όλα αυτά για να βοηθήσω την πορεία μου στο τραγούδι».

Πώς το αντιμετώπιζε το περιβάλλον σας;

Θα διηγηθώ ένα περιστατικό. Στο Δημοτικό είχα έναν δάσκαλο, βάναυσο, τύραννο. Ημουν στην Πέμπτη Δημοτικού και μια μέρα μάς ζήτησε να γράψουμε τι θα γίνουμε όταν μεγαλώσουμε. Τα παιδιά μού έλεγαν «μην τυχόν και γράψεις ότι θες να γίνεις τραγουδίστρια». Εγώ όμως ήθελα να πω αυτό που ονειρευόμουν, αυτό που θα γίνω.

Από τον τρόπο που το αφηγείστε αντιλαμβάνομαι ότι είχατε επιπτώσεις.

Με σήκωσε στον πίνακα και με ξεφτίλισε μπροστά σε όλους τους συμμαθητές μου. Με αποκάλεσε «πουτάνα», με χαστούκισε, με έδειρε με βέργα, με κλωτσιές.

Το είπατε στους γονείς σας;

Μάλλον όχι. Δεν μιλούσα εύκολα, δεν γκρίνιαζα.

Συμπεραίνω ότι δεν ήταν υποστηρικτικό το οικογενειακό σας περιβάλλον.

Μπορεί. Καθώς μεγάλωνα, έκλεινε η φωνή μου, ώσπου μια μέρα την έχασα τελείως. Δεν μπορούσα να μιλήσω καθόλου. Ημουν, στα 18 μου, τελείως μουγγή. Τότε είχα ξεκινήσει τα μαθήματα φωνητικής και θεώρησα ότι ίσως οφείλεται στην πολύ λάθος τεχνική, λάθος αναπνοή. Μετά που ξεκίνησα ψυχανάλυση διαπίστωσα ότι δεν οφείλεται στην κακή δασκάλα του ωδείου αλλά σε όλα όσα είχα πνίξει μέσα μου.

Ξέρετε, το «μπορεί» αφήνει αιχμές και για το οικογενειακό σας περιβάλλον και επιτρέψτε μου να ρωτήσω: πότε νιώσατε να σας πνίγει η βία του οικογενειακού σας περιβάλλοντος;

Θα πω τι αισθανόμουν και αυτό θα βοηθήσει περισσότερο: ότι είμαι μόνη στον κόσμο, ότι έχω την ευθύνη του εαυτού μου και ότι χρειάζεται να φροντίσω και να μεγαλώσω για να με αναλάβω. Εχω μια υπέροχη αδερφή, αλλά η αίσθηση που περιέγραψα ήταν έντονη από τότε που ήμουν μικρή. Ηξερα πως έπρεπε να πάρω τη ζωή στα χέρια μου και δεν οπισθοχώρησα ποτέ. Ημουν τυχερή γιατί γνώριζα τον σκοπό μου και δεν υπήρχε κάτι που θα με σταματούσε, αξιοπρεπώς πάλι.

Πώς νιώσατε όταν προσπαθήσατε να μιλήσετε και δεν έβγαιναν οι λέξεις;

Επαθα κατάθλιψη. Εκλεισα τα παντζούρια και έμεινα για μήνες μέσα στο σπίτι. Ο μόνος σκοπός που είχα στη ζωή μου ήταν – και είναι – η φωνή μου. Εχασα τα πάντα, το νόημα της ζωής. Εξι μήνες είχα κλειστά φώτα, παράθυρα και έβαλα πάρα πολλά κιλά.

Πώς βγήκατε από αυτό το αδιέξοδο και αποκτήσατε ξανά τη φωνή σας;

Ολοι είμαστε υπεύθυνοι για τη ζωή μας. Εχουμε την εύκολη επιλογή να κάνουμε καταχρήσεις, να γίνουμε οι ίδιοι βίαιοι ή να μετατρέψουμε όλες τις άσχημες εμπειρίες μας σε πλούτο. Μια μέρα λοιπόν είπα «θα βγεις τώρα από αυτό το δωμάτιο και θα πάρεις πίσω τη ζωή σου». Αναζήτησα τον εκπληκτικό Φραγκίσκο Βουτσίνο – στον οποίο χρωστάω αιώνια ευγνωμοσύνη -, ήταν σπουδαίος τραγουδιστής της Λυρικής Σκηνής, ο οποίος έφυγε από τη ζωή. Τον ανάγκασα με την επιμονή μου και τη θέλησή μου να με αναλάβει διότι ήταν τραγουδιστής της όπερας, δεν ήταν δάσκαλος. Αλλά μπορώ να πω ότι με έσωσε η ψυχανάλυση. Με τον συγκεκριμένο ψυχαναλυτή ξαναγεννήθηκα.

Λειτούργησαν συνδυαστικά και οι δύο θεραπείες;

Σίγουρα, γιατί δεν είμαι βέβαιη αν μόνο μέσω της τεχνικής θα μπορούσα να βρω τη φωνή μου. Και τα δύο λειτούργησαν ευεργετικά: ψυχή και τεχνική. Γι’ αυτό είναι για μένα τόσο σημαντικό να τα συνδυάζω. Το ένα χωρίς το άλλο δεν υπάρχει. Δεν μπορεί κάποιος καλλιτέχνης μόνο με την τεχνική να προχωρήσει. Αυτό που διδάσκω είναι σαφώς η ανάγκη της τεχνικής εξάσκησης αλλά και της ψυχικής καλλιέργειας. Να δει κανείς ταινίες, εκθέσεις, να πάει θέατρο, να παρακολουθήσει συναυλίες. Τι θα προσφέρεις στο κοινό αν εσύ δεν εξελίξεις, δεν καλλιεργήσεις την ψυχή σου;

Αυτά τα μεταφέρατε στους μαθητές σας, πολλοί από τους οποίους, να πούμε, είναι διακεκριμένοι ερμηνευτές;

Βεβαίως! Γνωρίζουν πού έρχονται, καθώς επίσης ότι η ψυχολογία είναι κομμάτι του μαθήματος. Είμαι η προπονήτρια των φωνών τους – όπως οι ποδοσφαιριστές έχουν τον προπονητή τους για να τους καθοδηγήσει στο πώς θα παίξουν. Εχει ενδιαφέρον διότι ο καθένας διαθέτει μια διαφορετική προσωπικότητα. Οπότε κι εγώ θα πρέπει να εξελίσσομαι και να εφευρίσκω τρόπους για να δουλεύω με τον καθένα ξεχωριστά – σε ψυχολογικό και σε τεχνικό επίπεδο. Εχω περάσει πολλά βράδια στο μπαλκόνι μου προσπαθώντας να βρω τον ιδανικό, για τον καθένα, τρόπο.

Η πιο περίεργη τεχνική που έχετε εφαρμόσει;

Να βάλω κάποιον να κάνει ποδήλατο και να τραγουδάει. Ή να κάνει κατακόρυφο και να τραγουδάει.

Υπακούουν οι σταρ;

Στην τάξη υπάρχουν μόνο οι μαθητές και η δασκάλα, όχι σταρ. Δεν ξεχνώ ποιους έχω απέναντί μου. Πολλές φορές η κυρία Ελευθερία Αρβανιτάκη λέει γελώντας: «Η δασκάλα μου μού μιλάει στον πληθυντικό!». Αλλά για μένα είναι ένας μύθος, δεν θα μπορούσα να της μιλήσω στον ενικό.

Θα μου πείτε ένα ακόμη περίεργο, αστείο περιστατικό που έχετε αντιμετωπίσει στην τάξη;

Εχω αναλάβει τελείως παράφωνους που έγιναν με τα μαθήματα επαγγελματίες τραγουδιστές και δουλεύουν σε μαγαζιά. Ενιωσα μεγάλη συγκίνηση.

Τον αδυσώπητο αυτόν δάσκαλο τον συναντήσατε έκτοτε;

Ναι, όταν άρχισα να γίνομαι γνωστή ως δασκάλα φωνητικής. Είχε το θράσος να με πλησιάσει σε μια εκδήλωση και να μου πει: «Ημουν πάντα τόσο περήφανος για σένα και κρατάω αυτή την έκθεση όπου έλεγες τι θέλω να γίνω όταν μεγαλώσω».