Αγώνα δρόμου κάνουν 61 μεγάλα και μικρά ελληνικά λιμάνια να υλοποιήσουν επενδύσεις ύψους μέχρι και 90 εκατ. ευρώ για να προσαρμοστούν στους νέους κανόνες εισόδου και εξόδου υπηκόων τρίτων, εκτός Σένγκεν, χωρών.
Με τις διαδικασίες να έχουν καθυστερήσει καθώς όλα θα πρέπει να είναι έτοιμα μέχρι την 1η Μαΐου 2023, κάποιοι ελπίζουν σε νέες παρατάσεις στην εφαρμογή των κανονισμών από την ΕΕ, αφού προβλήματα προσαρμογής αντιμετωπίζουν και άλλες χώρες. Οι νέες απαιτήσεις της συνθήκης Σένγκεν μπορεί να στερήσουν στην Ελλάδα τη δυνατότητα πρόσβασης κρουαζιεροπλοίων, θαλαμηγών και σκαφών αναψυχής από τρίτες χώρες, ενώ παράλληλα θα σταματήσει η καθημερινή σύνδεση των νησιών του Νότιου και Βόρειου Αιγαίου με τα τουρκικά παράλια.
Οι νέες διαδικασίες, που σημαίνει επιπλέον φόρτος εργασίας, πρέπει να εφαρμοστούν σε όλα τα Συνοριακά Σημεία Διέλευσης (ΣΣΔ) στη χώρα, τα οποία είναι 17 χερσαία, τέσσερα σιδηροδρομικά, 28 εναέρια (αεροδρόμια) και 61 θαλάσσια. Από τα 61 θεσμοθετημένα θαλάσσια Συνοριακά Σημεία Διέλευσης τα 12 είναι Οργανισμοί Λιμένων, 43 είναι Λιμενικά Ταμεία Νομών ή Δημοτικά Λιμενικά Ταμεία και έξι είναι ιδιωτικά λιμάνια.
ΧΩΡΙΣ ΧΩΡΟΥΣ
Η πλειονότητα των ελληνικών λιμανιών δεν διαθέτει επαρκείς χώρους για την ανάπτυξη των κατάλληλων υποδομών και εξοπλισμών για την εξυπηρέτηση όλων των νέων λειτουργιών, και μάλιστα με την αυστηρή τήρηση των προβλεπόμενων διαδικασιών του κανονιστικού και νομοθετικού πλαισίου.
Οι ειδικοί υπολογίζουν ότι το κόστος κατασκευής έτοιμης για λειτουργία κατάλληλης υποδομής εκτιμάται 2.500-3.000 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο, με τον ελάχιστο απαιτούμενο χώρο να πλησιάζει τα 300 τ.μ. για τα μικρά λιμάνια, ενώ στα μεγάλα, π.χ. Ηράκλειο, Θεσσαλονίκη, Λαύριο, Κέρκυρα, οι εκτιμώμενοι χώροι ανέρχονται σε 2.500-3.000 τ.μ., ενώ στον Πειραιά ακόμα περισσότεροι χώροι, λόγω και των διαδικασιών homeporting.
Σύμφωνα με πηγές του ΥΝΑΝΠ προκύπτει ότι μέχρι σήμερα μόνο 45 περίπου από τα 61 θαλάσσια ΣΣΔ έχουν έτοιμες λειτουργικές μελέτες, προτεινόμενες αναγκαίες υποδομές και τις απαιτούμενες εγκρίσεις και αναμένουν οδηγίες από το ΥΝΑΝΠ για τον τρόπο χρηματοδότησής τους.
ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΕ
Επίσης λίγα είναι τα λιμάνια που μπορούν να χρηματοδοτήσουν μόνα τους τα απαιτούμενα έργα. Τα περισσότερα περιμένουν την κρατική επιχορήγηση και έγκριση από την Κομισιόν, δεδομένου ότι πρόκειται για υποχρεωτική εφαρμογή κανονισμού της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Το υπουργείο Ναυτιλίας προκειμένου να ξεπεραστούν οι καθυστερήσεις προώθησε ρύθμιση (άρθρο 131 Ν. 4972/2022, ΦΕΚ Α’ 181/23-09-2022) που ορίζει το ΤΑΙΠΕΔ ως συντονιστή στη διαδικασία επιτάχυνσης των διαδικασιών υλοποίησης των απαιτούμενων υποδομών στα 61 θαλάσσια ΣΣΔ, δεδομένου ότι το ΤΑΙΠΕΔ, ως ο κύριος μέτοχος των 12 Οργανισμών Λιμένων και πολλών Λιμενικών Ταμείων που έχουν θεσμοθετηθεί ως ΣΣΔ, μπορεί με την οικονομοτεχνική επάρκεια που διαθέτει να διαδραματίσει έναν εξαιρετικά σημαντικό συντονιστικό ρόλο λαμβανομένων υπόψη των στενών χρονικών περιθωρίων για τη λειτουργική αναβάθμιση και συμμόρφωσή τους. Επίσης το ΥΝΑΝΠ προωθεί την ένταξη των έργων στο Ταμείο Ανάκαμψης και εκτιμά ότι η συνολική δαπάνη δεν θα ξεπεράσει τα 50 εκατ. ευρώ τελικά.
Ο νέος κανονισμός (2017/2226) επιφέρει βασικές αλλαγές συγκριτικά με το υφιστάμενο σύστημα εισόδου-εξόδου, καθώς προβλέπει ότι για τους υπηκόους τρίτων χωρών που εισέρχονται στον χώρο Σένγκεν (Ευρωπαϊκή Ενωση) για πρώτη φορά ή δεν έχουν ηλεκτρονική καταχώριση στο σύστημα δεδομένων της Ευρωπαϊκής Ενωσης, πέραν των ελέγχων καταγραφής και ταυτοποίησης των δημογραφικών στοιχείων που αναφέρονται στα επίσημα ταξιδιωτικά τους έγγραφα, θα απαιτείται και η λήψη, επεξεργασία και αποθήκευση βιομετρικών στοιχείων που συνίστανται σε δακτυλικά αποτυπώματα τεσσάρων δακτύλων και φωτογραφία προσώπου.
Επίσης προωθείται και νέα ρύθμιση για υπηκόους χωρών που εξαιρούνταν από τη Σένγκεν, όπως των ΗΠΑ, οι οποίοι θα εντάσσονται σε μία πλατφόρμα και θα καταβάλλουν και ένα μικρό ποσό, με την απόδειξη να την επιδεικνύουν στην είσοδο στη χώρα Σένγκεν. Περισσότερες λεπτομέρειες αναμένεται να γίνουν γνωστές από το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη σε συσκέψεις όπου θα συμμετάσχουν και παράγοντες του κλάδου της κρουαζιέρας.
