Μπορεί ο βάναυσος στρατηγός του Πούτιν να κερδίσει στο μέτωπο της Ουκρανίας;

Τον γρίφο για τον ρόλο που θα μπορούσε να παίξει ο «σφαγέας της Συρίας» στο θέατρο των επιχειρήσεων στην Ουκρανία επιχειρεί να λύσει το Politico.

Σε ανάλυσή του, ο Τζέιμι Ντέτμερ τονίζει ότι ο ρώσος στρατηγός Σεργκέι Σουροβίκιν είναι εξαιρετικά εξοικειωμένος με τις μαζικές δολοφονίες και την τρομοκράτηση των πληθυσμών.

Στην Τσετσενία, ο βετεράνος με το ξυρισμένο κεφάλι και την εμφάνιση (και το ύφος) παλαιστή, είχε ορκιστεί να «καταστρέφει τρεις τσετσένους μαχητές για κάθε νεκρό ρώσο στρατιώτη». Και στη Βόρεια Συρία τον θυμούνται ακόμη με μίσος ως τον άνθρωπο που μετέτρεψε το Χαλέπι σε ερείπια.

Ο 56χρονος στρατηγός της αεροπορίας ήταν επίσης ο επικεφαλής της ανελέητης εκστρατείας καταστροφής νοσοκομείων, κλινικών και πολιτικών υποδομών στην πόλη Ιντλίμπ της Συρίας που βρισκόταν υπό τον έλεγχο ανταρτών το 2019, σε μια προσπάθεια κάμψης του ηθικού του αντιπάλου και δημιουργίας προσφυγικών ροών προς την Ευρώπη δια μέσω της Τουρκίας. Η εκστρατεία που διήρκεσε 11 μήνες «επέδειξε ανηλεή αδιαφορία για τις ζωές των περίπου 3 εκατ. αμάχων που βρίσκονταν στην περιοχή, σύμφωνα με έκθεση του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Τώρα εφαρμόζει την ίδια στρατηγική στην Ουκρανία.

Πριν από δυο εβδομάδες, ο ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν έθεσε τον Σουροβίκιν επικεφαλής της αποκαλούμενης «ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης» της Ρωσίας, γεγονός που προκάλεσε χαρά στα «γεράκια» της Μόσχας. Ο τσετσένος ηγέτης, Ραμζάν Καντίροφ, επαίνεσε τον Σουροβίκιν ως «πραγματικό στρατηγό και πολεμιστή». «Θα βελτιώσει την κατάσταση», τόνισε ο Καντίροφ σε ανάρτησή του.

Όμως δεν είναι βέβαιο ότι ο Σουροβίκιν θα μπορέσει να αντιστρέψει το μπαράζ των ουκρανικών νικών στο πεδίο της μάχης και το γενικότερο κλίμα του πολέμου. Σε όλη τη διάρκεια του έτους, οι Ουκρανοί έχουν δείξει ότι δεν τρομοκρατούνται από εγκλήματα πολέμου, ενώ δεν είναι η πρώτη φορά που υφίστανται σκληρούς βομβαρδισμούς.

Βάναυσος αλλά αποτελεσματικός

Όμως οι δυτικοί στρατιωτικοί και αναλυτές επισημαίνουν ότι ήδη υπάρχουν δείγματα μεγαλύτερης συνοχής της ρωσικής στρατηγικής σε σχέση με την περίοδο όταν επικεφαλής της ρωσικής πολεμικής προσπάθειας ήταν ο στρατηγός Αλεξάντερ Ντβορνίκοφ. «Οι πολεμικές τακτικές του παραβιάζουν κατάφωρα το δίκαιο του πολέμου, όμως δυστυχώς έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικές στη Συρία», δήλωσε στο Politico υψηλόβαθμος αξιωματούχος των μυστικών υπηρεσιών του βρετανικού στρατού. «Ως σχεδιαστής πολεμικής στρατηγικής έχει αποδείξει την αποτελεσματικότητά του – όσο βάναυσος και αν είναι», πρόσθσε.

Ο Σουροβίκιν και άλλοι αξιωματούχοι κρύβονται πίσω από τις επιθέσεις στις υποδομές ενέργειας της Ουκρανίας την περασμένη εβδομάδα. Τα χτυπήματα που κατάφεραν στη διάρκεια του Σαββατοκύριακου οδήγησαν σε μπλακ άουτ σε ολόκληρη τη χώρα που άφησαν περισσότερα από ένα εκατομμύριο νοικοκυριά χωρίς ρεύμα, σύμφωνα με τον σύμβουλο της ουκρανικής προεδρίας, Κιρίλο Τιμοσένκο.

«Πρόκειται για απαράδεκτα χτυπήματα σε κρίσιμους στόχους», τόνισε ο ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι σε νυχτερινό διάγγελμα. «Ο πλανήτης μπορεί και πρέπει να δώσει τέλος στον τρόμο», πρόσθεσε. «Τα τελευταία μαζικά χτυ0πήματα απλώθηκαν σε πολύ μεγάλη έκταση. Φυσικά δεν έχουμε τις τεχνικές δυνατότητες να καταρρίψουμε το 100% των ρωσικών πυραύλων και drones. Είμαι σίγουρος ότι σταδιακά θα το καταφέρουμε και αυτό, με τη βοήθεια των εταίρων μας. Ήδη αυτή τη στιγμή καταρρίπτουμε την πλειοψηφία των πυραύλων Κρουζ και την πλειοψηφία των drones».

Η αναχαίτιση που πετυχαίνει η Ουκρανία, όμως, δεν είναι αρκετή για να αποτρέψει την αναταραχή που επιδιώκει να προκαλέσει ο Σουροβίκιν στο ουκρανικό δίκτυο ενέργειας με τα χτυπήματά του. Η κλίμακα των καταστροφών που προκλήθηκαν στη διάρκεια του Σαββατοκύριακου ξεπέρασε εκείνη που είχε έρθει ως αποτέλεσμα του πρώτου κύματος επιθέσεων στις 10 Οκτωβρίου, σύμφωνα με ανάρτηση της Ukrenergo, της ουκρανικής κρατικής εταιρείας ενέργειας στο Telegram.

Φθηνά χτυπήματα

Περίπου το ένα τρίτο των σταθμών παραγωγής ενέργειας της χώρας έχει καταστραφεί από την έναρξη των επιθέσεων, σύμφωνα με τις ουκρανικές αρχές.

Για τη Ρωσία, οι εναέριες επιθέσεις έχουν χαμηλό κόστος καθώς στηρίζεται στα ιρανικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη Shahed-136. Στην ουσία πρόκειται για ιπτάμενες βόμβες, που έχουν αποκτήσει το ψευδώνυμο «drone καμικάζι» επειδή εκρήγνυνται κατά τη σύγκρουση.

Τα drones, που έχουν βεληνεκές 2.500 χιλιομέτρων, ίπτανται πάνω από έναν στόχο μέχρι να λάβουν εντολή επίθεσης. Έχοντας άνοιγμα φτερών 2,5 μέτρα, δεν είναι εύκολο να εντοπιστούν από τα ραντάρ, ενώ η κατασκευή τους κοστίζει μόλις €20.000 σύμφωνα με εκτιμήσεις, τη στιγμή που οι πύραυλοι Κρουζ έχουν κόστος κατασκευής έως και €2 εκατ.

Την περασμένη εβδομάδα ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε ότι Ιρανοί με εξειδίκευση σε μη επανδρωμένα αεροσκάφοι (εκπαιδευτές και εργαζόμενοι τεχνικής υποστήριξης) βρίσκονται στην Κριμαία για να βοηθήσουν στις επιθέσεις που εξαπολύονται στην Ουκρανία «Η Τεχεράνη έχει πλέον άμεση εμπλοκή επί του εδάφους, αλλά και μέσω της παροχής εξοπλισμών που επηρεάζει άμεσα τους αμάχους και μη στρατιωτικές υποδομές στην Ουκρανία», σύμφωνα με τον εκπρόσωπο εθνικής ασφάλειας, Τζον Κίρμπι.

Κακές ειδήσεις για τους Ρώσους;

Όμως το γεγονός ότι η Ρωσία ζήτησε την υποστήριξη του Ιράν είναι ένδειξη της αδυναμίας της, σύμφωνα με σύμβουλο του Πενταγώνου που μίλησε στο Politico. Το γεγονός ότι κάνει χρήση ιρανικών drones δείχνει ότι οι βαλλιστικοί πύραυλοί της έχουν αρχίσει να εξαντλούνται. «Δεν πιστεύω ότι οι δυνατότητές τους είναι τόσο μεγάλες όσο υποστηρίζουν. Ανέκαθεν πίστευα ότι οι Ρώσοι είναι σε κάποιο βαθμό κενή δύναμη. Δεν έχουν μεγάλο εύρος δυνατοτήτων ούτε και μπορούν να εφαρμόσουν πολύ αποτελεσματικά εκείνες που πράγματι έχουν στη διάθεσή τους. Το γεγονός ότι στρέφονται στους Ιρανούς για τεχνολογία μη επανδρωμένων αεροσκαφών αποτελεί μια μάλλον θλιβερή ένδειξη για την κατάσταση του άλλοτε κραταιού στρατιωτικού-βιομηχανικού συμπλέγματος της Ρωσίας ή της Σοβιετικής Ένωσης».

Και παρά το γεγονός ότι τα drones συμβάλλουν στην πρόκληση μεγάλων καταστροφών, το ελαφρύ εκρηκτικό φορτίο τους (36 κιλά) αποτελεί πρόβλημα για τους Ρώσους: δεν είναι αρκετά ισχυρά ώστε να παροπλίσουν μεγάλους σταθμούς παραγωγής ενέργειας, για αυτό και στρέφονται στους μικρότερους υποσταθμούς. Στο τέλος, οι δυτικοί και ουκρανοί ειδικοί θα βρουν τρόπους να σαμποτάρουν το σύστημα GPS στο οποίο στηρίζονται τα drones για να βρίσκουν τον στόχο τους. Επομένως, δυτικοί αξιωματούχοι τονίζουν ότι η συγκεκριμένη δυνατότητα των Ρώσων έχει ημερομηνία λήξης.

Προβλήματα οργάνωσης

Η έλλειψη μέσων δεν είναι το μόνο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι ρώσοι στρατηγοί. Ένα από τα πλέον δυσεπίλυτα αφορά στην απουσία κατώτερης ηγεσίας και επαρκούς εποπτείας στο πεδίο της μάχης.

Από το 2014, οι Ουκρανοί εκπαιδεύονται στο αμερικανικό στρατιωτικό δόγμα που δίνει έμφαση στη δημιουργία επαγγελματικών σωμάτων δεκανέων και λοχίων που είναι σε θέση να αντιληφθούν τη μεγάλη εικόνα και έχουν την εξουσία να λαμβάνουν αποφάσεις στο πεδίο της μάχης καθώς καθοδηγούν τις μονάδες τους, εξηγεί στο Politico ο Τζον Μπαράνκο, αναλυτής του Ατλαντικού Συμβουλίου και ο οποίος είχε την εποπτεία των πρώτων επιχειρήσεων των αμερικανών πεζοναυτών στο Αφγανιστάν μετά την 11^η Σεπτεμβρίου, ενώ έχει υπηρετήσει και στο Ιράκ.

Η αδυναμία των Ρώσων να προχωρήσουν σε αντίστοιχα βήματα τους έχει κοστίσει στην Ουκρανία – και ο Σουροβίκιν δεν έχει τον χρόνο να αλλάξει αυτό το δεδομένο. Στην πραγματικότητα, το πιθανότερο είναι πως η κατάσταση θα επιδεινωθεί καθώς το Κρεμλίνο ρίχνει στη μάχη ανεπαρκώς εκπαιδευμένους στρατιώτες, στο πλαίσιο της μερικής στρατολόγησης που επέβαλε ο Πούτιν.

Ρωσική υποχώρηση

Σύμφωνα με το Politico, έπειτα από λίγες μόνο ημέρες εκπαίδευσης, οι νεοσύλλεκτοι έχουν ήδη αρχίσει να πεθαίνουν. Αυτή τη στιγμή, στέλνονται στο πιο κρίσιμο μέτωπο του πολέμου, στην παραθαλάσσια πόλη της Χερσώνας, όπου οι ρωσικές αρχές έχουν ζητήσει την απομάκρυνση όλων των κατοίκων έπειτα από την προέλαση του ουκρανικού στρατού.

Η Χερσώνα είναι η μοναδική πρωτεύουσα επαρχίας που έχει καταφέρει να καταλάβει η Ρωσία από την έναρξη της εισβολής. Υπήρξε κρίσιμη για τη δημιουργία χερσαίας γέφυρας μεταξύ της Κριμαίας και του ουκρανικού νότου, αλλά και ως ορμητήριο για μια πιθανή επίθεση στο σημαντικό λιμάνι της Οδησσού.

Όμως η ουκρανική αντεπίθεση που ξεκίνησε στη διάρκεια του καλοκαιριού πλέον προσεγγίζει την Χερσώνα. Η στρατηγική θέση της Ρωσίας στην περιοχή απειλείται, με μονάδες αλεξιπτωτιστών να βρίσκονται εγκλωβισμένοι στη δυτική όχθη του Δνείπερου, όπου και είναι εξαιρετικά ευάλωτοι. «Από άποψη γεωμετρίας του πεδίου της μάχης, είναι μια πολύ δύσκολη θέση για τους Ρώσους», λέει στο Politico ο Τζακ Γουάτλινγκ, ειδικός χερσαίων μαχών στο Ινστιτούτο Ενωμένων Βασιλικών Επιστημών της Βρετανίας.

Ο Γουάτλινγκ σημειώνει ότι οι Ρώσοι στη δυτική όχθη ανήκουν στους ικανότερους στρατιώτες του Πούτιν, όμως ο ανεφοδιασμός τους είναι επισφαλής «στην κλίμακα που απαιτείται ώστε να είναι αξιόμαχοι», επομένως δεν μπορούν να πραγματοποιήσουν αντεπίθεση.

Καλές επιλογές και αδιέξοδα

«Οι Ουκρανοί έχουν την πρωτοβουλία και μπορούν να ορίσουν τον ρυθμό», συνεχίζει. «Από καθαρά στρατιωτική άποψη, οι Ρώσοι θα έχουν καλύτερη μοίρα αν αποσυρθούν από την πόλη της Χερσώνας και εστιάσουν στο να κρατήσουν τον ποταμό από την ανατολική όχθη, και έπειτα ρίξουν το μεγαλύτερο μέρος των δυνάμεών τους στον άξονα της Ζαπορίζια. Όμως για πολιτικούς λόγους καθυστερούν να κάνουν κάτι τέτοιο».

Το ίδιο φαίνεται να πιστεύει και το ουκρανικό γενικό επιτελείο στρατού, βάσει ανακοίνωσής του το Σαββατοκύριακο. Οι κινήσεις των ρώσων στρατιωτών στην περιοχή της Χερσώνας δείχνουν ότι ορισμένες μονάδες ετοιμάζονται για μάχη μέσα σε αστική περιοχή, ενώ άλλες αποσύρονται.

Τελευταία έξοδος: Σεργκέι Σουροβίκιν

Συνοπτικά, ο Σουροβίκιν αναγκάζεται να επιχειρήσει έναν από τους δυσκολότερους στρατιωτικούς ελιγμούς: μια τακτική υποχώρηση με στόχο την επανατοποθέτηση των δυνάμεων, στις οποίες περιλαμβάνονται και οι στρατιώτες που στρατολογήθηκαν μόλις και έχουν ελάχιστη εκπαίδευση, αλλά και μονάδες χωρίς καμιά συνοχή μεταξύ τους. Όταν πιο έμπειροι ρώσοι στρατιώτες επιχείρησαν την ίδια κίνηση κοντά στο Χάρκοβο τον περασμένο μήνα, αναγκάστηκαν σε άτακτη φυγή.

Η βαναυσότητα δεν αρκεί για να σώσει τους νεοσύλλεκτους ρώσους από τις ικανές ουκρανικές δυνάμεις που πολεμούν με ισχυρό κίνητρο, καταλήγει το Politico. Το πιθανότερο είναι ότι αυτό που θα κρίνει το αποτέλεσμα, είναι η ικανότητα του Σουροβίκιν να υλοποιήσει μια επικίνδυνη υποχώρηση.