Αναζήτηση
Την από κοινού προμήθεια στρατιωτικού εξοπλισμού προκειμένου να αναπληρωθούν τα αμυντικά κενά των κρατών-μελών της ΕΕ που δημιουργήθηκαν λόγω της παροχής στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία προετοιμάζει ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Αμυνας (ΕΟΑ), δηλώνει ο διευθύνων σύμβουλος του Οργανισμού Γίρι Σεντίβι στη συνέντευξή του στα «ΝΕΑ». Ο ευρωπαίος αξιωματούχος εκτιμά ότι η προσπάθεια αυτή θα ενισχύσει μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα κοινές και συνεργατικές προσεγγίσεις για την ανάπτυξη αμυντικών ικανοτήτων μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ.
«Η επιθετικότητα της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και ο πόλεμος είναι μια τεκτονική αλλαγή στο στρατηγικό περιβάλλον της Ευρώπης. Είναι μια κλήση αφύπνισης από την άποψη ότι η ασφάλεια και η άμυνα έχουν πραγματικά σημασία» επισημαίνει ο Σεντίβι. Η εξέλιξη φαίνεται κατ’ αρχάς στη σημαντική αύξηση των αμυντικών επενδύσεων πολλών κρατών-μελών μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, επεξηγεί, ενώ η παροχή στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία από τα ευρωπαϊκά κράτη οδηγεί σε μια σημαντική από κοινού αγορά αμυντικών ικανοτήτων. «Αναπτύσσουμε εργαλεία κοινών προμηθειών ώστε τα κράτη-μέλη να αγοράσουν από κοινού στρατιωτικό υλικό για να καλύψουν το κενό που δημιουργήθηκε από τις παραδόσεις στην Ουκρανία, αλλά και να γεφυρώσουν το βαθύτερο κενό που έχει δημιουργηθεί στις αμυντικές επενδύσεις, που ξεκίνησε στην παγκόσμια οικονομική κρίση. Εργαζόμαστε με τα κράτη-μέλη για τον εντοπισμό κατηγοριών στρατιωτικού υλικού, όπου δίνεται μια καλή ευκαιρία να συνεργαστούν για κοινές προμήθειες. Ο ΕΟΑ λειτουργεί ως πλαίσιο, συλλέγοντας πληροφορίες από τα κράτη-μέλη, εναρμονίζοντας τις απαιτήσεις» λέει ο Σεντίβι. Επισημαίνει ότι συνολικά έχουν εντοπιστεί με βάση την ανταπόκριση των κρατών-μελών επτά τομείς κοινού ενδιαφέροντος για πιθανές κοινές προμήθειες. Ποιες είναι οι κατηγορίες αυτές; Ιατρικός εξοπλισμός, αντιαρματικά συστήματα και πύραυλοι, στρατιωτικός εξοπλισμός και ασύρματοι, πυρομαχικά, εκρηκτικά, όλμοι και σύστημα πυραύλων πολλαπλής εκτόξευσης (MLRS), πύραυλοι, αεράμυνα, φορητά συστήματα αεράμυνας (MANPADS), βόμβες, μικρά όπλα. «Υπάρχει επίσης ανάγκη και αίτημα για εξοπλισμό χημικής, βιολογικής, ραδιολογικής και πυρηνικής άμυνας σε περίπτωση χρήσης όπλων μαζικής καταστροφής» επισημαίνει ο ευρωπαίος αξιωματούχος, «δείχνοντας» εμμέσως την ανησυχία των κρατών-μελών για το ενδεχόμενο αυτό.
Εξοικονόμηση πόρων
Τονίζει ότι υπάρχουν κίνητρα σε αυτή την κοινή προμήθεια. «Το πρώτο είναι η εξοικονόμηση πόρων μέσω οικονομιών κλίμακας, δεύτερον υπάρχει η επιλογή εξαίρεσης ΦΠΑ ύψους 19% και ο ΕΟΑ είναι σε θέση να την παράσχει. Επίσης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ετοιμάζει ειδικό ταμείο που θα καλύψει το διοικητικό κόστος των κοινών προμηθειών». Τον ρωτάμε πώς θα μπορούσε να γίνει η προμήθεια. Μέσω του ΕΟΑ, αλλά και μέσω ad hoc ομαδοποίησης των κρατών-μελών, όπου μπορούν να δημιουργήσουν ένα είδος κοινοπραξίας ή μπορεί να γίνει μέσω του OCCAR, του οργανισμού κοινής προμήθειας. «Οι από κοινού προμήθειες για να αναπληρωθεί το απόθεμα που δόθηκε στην Ουκρανία θα τονώσει μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα κοινές και συνεργατικές προσεγγίσεις για την ανάπτυξη αμυντικών ικανοτήτων» τονίζει.
Θυμίζει, άλλωστε, την καθοδήγηση που δίνεται στο πλαίσιο αυτό από την ευρωπαϊκή Στρατηγική Πυξίδα. «Αποτελεί πολύ καλά καθορισμένο χαρτοφυλάκιο μεσοπρόθεσμων έως μακροπρόθεσμων δυνατοτήτων στρατηγικών ικανοτήτων για το μέλλον της Ευρώπης, ώστε να είμαστε σε θέση να λειτουργούμε πιο αυτόνομα». Ανατρέχει επίσης στα αποτελέσματα πρόσφατου Ευρωβαρομέτρου, που δείχνουν ότι το 75% των Ευρωπαίων θεωρεί ότι χρειαζόμαστε μεγαλύτερη στρατιωτική συνεργασία εντός της ΕΕ. Χαρακτηρίζει δε «σημαντικό βήμα» την πρόσφατη απόφαση για εκπαιδευτική αποστολή στην Ουκρανία. «Τους επόμενους μήνες περίπου 15.000 ουκρανοί στρατιώτες θα εκπαιδευτούν σε χώρες της ΕΕ» διευκρινίζει.
Υποδειγματικό μέλος η Ελλάδα
Σχετικά με την Ελλάδα επισημαίνει ότι «είναι πραγματικά υποδειγματικό κράτος-μέλος που συμμετέχει σε έργα του Οργανισμού και παρέχει εξαιρετική προστιθέμενη αξία. Μέσω της πολύ εντατικής συμμετοχής της Ελλάδας σε μια σειρά στρατιωτικών αναπτυξιακών έργων, με τον ΕΟΑ, την PESCO, το Ευρωπαϊκό Αμυντικό Σύμφωνο, πολλές ελληνικές εταιρείες απορροφούν με επιτυχία πόρους της ΕΕ. Υπάρχει άριστη συνεργασία με την ελληνική βιομηχανία ΕΑΣ και το υπουργείο Αμυνας, που στηρίζει την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής βιομηχανίας. Ολα αυτά αυξάνουν τις αμυντικές ικανότητες της χώρας» επισημαίνει.
Τον ρωτάμε για την πορεία σύστασης της μονάδας ταχείας ανάπτυξης με περίπου 5.000 στρατιώτες που προβλέπεται στη Στρατηγική Πυξίδα. «Οι στρατιωτικοί συνάδελφοί μας με τα κράτη-μέλη που θα συμμετέχουν εργάζονται σκληρά για να αναπτύξουν αυτή την ιδέα, τη δομή και τη λειτουργία της. Υπάρχει πολύ εντατική δουλειά και είναι βασική προτεραιότητα να παραδοθεί στο πλαίσιο της Στρατηγικής Πυξίδας» επισημαίνει. Παρότι δεν συμμετέχει ο ΕΟΑ άμεσα στην προετοιμασία αυτή, ο Σεντίβι εκτιμά ότι ικανότητες που έχουν αναπτυχθεί στο πλαίσιο του Οργανισμού θα διευκολύνουν τη λειτουργία της μονάδας αυτής. «Για παράδειγμα, έχουμε έργο υποστήριξης θαλάσσιας επιτήρησης, το οποίο θα συμβάλει εάν υπάρχει θαλάσσια συνιστώσα και στο οποίο εμπλέκεται η Ελλάδα. Εχουμε συνεργασία δορυφορική στις επιχειρήσεις και δορυφορική απεικόνιση, οργανώνουμε ιατρικές δυνατότητες εκκένωσης, διαθέτουμε ευρωπαϊκό νοσοκομείο πεδίου, κέντρο εκπαίδευσης ελικοπτέρων, χρήση τρισδιάστατης εκτύπωσης που παράγει ανταλλακτικά ή εξαρτήματα επί τόπου εν μέσω επιχειρήσεων».
Η συζήτηση περνά στο κρίσιμο ζήτημα της προστασίας ζωτικής σημασίας υποδομών. «Υπάρχουν πολλά ζητήματα που σχετίζονται με την ανθεκτικότητα της Ευρώπης αλλά και της βιομηχανίας. Οσον αφορά την ανθεκτικότητα και προστασία υποδομών ζωτικής σημασίας ο ΕΟΑ έχει έργα σχετικά με την προστασία λιμανιών, που σχετίζονται με διάφορες πτυχές της ανθεκτικότητας στον κυβερνοχώρο. Η έννοια της ανθεκτικότητας είναι διατομεακή και σχετίζεται όχι μόνο με μεμονωμένες υποδομές αλλά και με την ανθεκτικότητα της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας και τεχνολογίας. Βιώσαμε κατά τη διάρκεια του COVID ότι η ΕΕ είναι υπερβολικά εξαρτημένη σε κρίσιμα υλικά, πρώτες ύλες. Τώρα τα κράτη-μέλη, η Επιτροπή και ο ΕΟΑ εργαζόμαστε για τον εντοπισμό όλων αυτών των κρίσιμων εξαρτήσεων και για το πώς θα τις μετριάσουμε, κάτι που αποτελεί εξαιρετικά σημαντικό κομμάτι της στρατηγικής αυτονομίας της ΕΕ» επεξηγεί.
Τον ρωτάμε επίσης για την υπό συζήτηση 3η κοινή δήλωση της ΕΕ με το ΝΑΤΟ. «Δεν εμπλεκόμαστε άμεσα στις διαπραγματεύσεις, αλλά προσωπικό του ΕΟΑ συμμετέχει σε διαβουλεύσεις με τους συναδέλφους μας στο ΝΑΤΟ σε διάφορους τομείς στους οποίους πρέπει να έχουμε γνώση και πληροφόρηση, προκειμένου να μην υπάρχει αναπαραγωγή των ίδιων συνιστωσών. Η κοινή αυτή δήλωση θα μας βοηθήσει στον τομέα των νέων τεχνολογιών και της καινοτομίας στην άμυνα, ώστε να δημιουργήσουμε συνέργειες και συμπληρωματικότητα μεταξύ ΕΕ και ΝΑΤΟ».
