Αναζήτηση
Ο ένας από τους άνδρες, ο Μάικλ Ροκφέλερ, 23 ετών, γιος του κυβερνήτη της Νέας Υόρκης και μελλοντικού αντιπροέδρου Νέλσον Ροκφέλερ και γόνος μιας από τις πλουσιότερες οικογένειες της Αμερικής, αποφασίζει να κολυμπήσει 10 μίλια μέχρι την ακτή. Αυτή είναι η τελευταία φορά που ο Μάικλ Ροκφέλερ εμφανίζεται ζωντανός.
Η επίσημη αιτία θανάτου θα αναγραφεί αργότερα ως πνιγμός. Η επικρατούσα θεωρία ήταν ότι τον κατασπάραξαν καρχαρίες.
Υπάρχει ακόμα μία θεωρία που συμφωνεί στο εξής: Ο Μάικλ φαγώθηκε. Αλλά δεν τον έφαγαν καρχαρίες.
Photo: YouTube
Ο θάνατος δεν συμβαίνει έτσι απλά
Το «Savage Harvest» ένα βιβλίο του βετεράνου ταξιδιωτικού συγγραφέα Καρλ Χόφμαν, παρουσιάζει την πειστική και συναρπαστική υπόθεση της αληθινής ιστορίας πίσω από την εξαφάνιση του νεαρού Ροκφέλερ.
Η σειρά των άτυχων γεγονότων που οδήγησαν στον θάνατο του Μάικλ ξεκίνησε ευοίωνα στις 20 Φεβρουαρίου 1957, όταν ο κυβερνήτης Νέλσον Ροκφέλερ, εγγονός του ιδρυτή της Standard Oil, Τζον Ντ. Ροκφέλερ, ενός από τους πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο, άνοιξε το Μουσείο Πρωτόγονης Τέχνης στην οδό 15 W. 54th St. Διαφημιζόταν ως «το πρώτο του είδους του στον κόσμο».
Ο Μάικλ, 19 ετών όταν άνοιξε το μουσείο, έγινε ένα από τα μέλη του διοικητικού του συμβουλίου.
«Είναι εύκολο να φανταστεί κανείς τη δύναμη που είχε το γεγονός πάνω του» γράφει ο Χόφμαν.
Ο Μάικλ ήθελε να συγκεντρώσει έργα τέχνης για το μουσείο του πατέρα του, αλλά χωρίς να περάσει από μεσάζοντες. Ως γεννημένος τυχοδιώκτης, θα πήγαινε κατευθείαν στην πηγή.
Γνωρίζοντας τον ανέγγιχτο κόσμο των Asmat στην Ολλανδική Νέα Γουινέα, ένα μέρος γνωστό για την περίτεχνη ξυλογλυπτική του, ο Μάικλ σχεδίασε να ανιχνεύσει μια περιοχή εκεί για να κυνηγήσει την τέχνη.
Τον Οκτώβριο του 1961, ο Μάικλ ταξίδεψε στο Asmat με τον ανθρωπολόγο Ρενέ Γουάσινγ. Μεταφέροντας ανταλλακτικά αγαθά όπως ατσάλι ή καπνό – στα οποία οι Asmats είχαν εθιστεί – επισκέφθηκε δεκατρία χωριά μέσα σε τρεις εβδομάδες, χωρίς ποτέ να περάσει πάνω από τρεις ημέρες σε μια τοποθεσία.
Συγκέντρωσε εκατοντάδες αντικείμενα, ανάμεσά τους κύπελλα, ασπίδες, δόρατα και το πιο πολύτιμο απόκτημα, τέσσερις ιερούς στύλους bisj, πνευματικά αντικείμενα που συχνά είναι αφιερωμένα στους νεκρούς, τα οποία τώρα κρέμονται στην πτέρυγα Μάικλ Ροκφέλερ του Μητροπολιτικού Μουσείου Τέχνης.
Το ταξίδι για την ανακάλυψη της πρωτόγονης τέχνης ήταν επιτυχημένο.
Photo: YouTube
Αλλά ένα ταξίδι δεν ήταν αρκετό
Οι Asmats, απομονωμένοι από τον έξω κόσμο από τότε που οι πρώτοι κάτοικοι έφτασαν τουλάχιστον 40.000 χρόνια πριν, ζούσαν χωρίς ατσάλι, σίδηρο, χαρτί ή ακόμα και δρόμους, βασιζόμενοι αποκλειστικά σε ξύλινα κανό για να διασχίσουν τη θάλασσα Arafura.
Σε αντίθεση με τους απομακρυσμένους λαούς του Αμαζονίου, δεν είχαν επαφή με τη βαθιά ζούγκλα. Ζούσαν ακριβώς δίπλα στην ακτή κατά μήκος μιας κύριας υδάτινης οδού, αλλά δεδομένου ότι τα εδάφη τους προσέφεραν ελάχιστους φυσικούς πόρους ή σημαντικά θηράματα, τους άφησαν σε μεγάλο βαθμό στην ησυχία τους.
Οι Asmats ήταν ευκίνητοι, γρήγοροι και μυώδεις από την κωπηλασία. Ήταν γυμνοί εκτός από κάποια φτερά και διακοσμητικά αξεσουάρ. Δυτικά ταμπού δεν υπήρχαν εδώ.
Οι άντρες έκαναν σεξ με άντρες. Μοιράζονταν τις γυναίκες τους και εφάρμοζαν την πολυγαμία. Μερικές φορές έπιναν ο ένας τα ούρα του άλλου και καλύπτονταν με ανθρώπινο αίμα κατά τη διάρκεια τελετουργιών σύνδεσης.
Αυτός ήταν ένας «πολύπλοκος πνευματικός κόσμος που ισορροπούσε με τελετές, τελετουργίες και αμοιβαία βία» γράφει ο Χόφμαν.
«Όχι, ο θάνατος απλά συνέβη. Ακόμα και η αρρώστια ήρθε από τα χέρια των πνευμάτων»
Αυτός ο πνευματικός κόσμος επικεντρώθηκε γύρω από την πρακτική του κυνηγιού κεφαλών και την προέκταση αυτής της απάνθρωπης συνήθειας, τον κανιβαλισμό. Ένας θρύλος λέει ότι μια παλιά ιστορία περιέγραφε πώς ακριβώς έπρεπε να σφάξουν, να φάνε και να τιμήσουν έναν άνθρωπο. Ο κανιβαλισμός σε καμία περίπτωση δεν είχε να κάνει με την απόκτηση πρωτεϊνών.
«Το κυνήγι κεφαλών και ο κανιβαλισμός ήταν γι’ αυτούς τόσο σωστά όσο το να κοινωνούν οι χριστιανοί ή να γονατίζουν στο χαλί κοιτάζοντας τη Μέκκα οι μουσουλμάνοι» γράφει ο Χόφμαν.
Όταν έφτασε ο Μάικλ Ροκφέλερ, οι καιροί είχαν αλλάξει. Οι Ολλανδοί, οι οποίοι είχαν αναλάβει το αρχιπέλαγος με τη δράση της Ενωμένης Εταιρείας Ανατολικών Ινδιών το 1800, έδιναν μεγαλύτερη προσοχή στο κοκκινοκέφαλο θετό παιδί της αποικίας τους.
Η ολλανδική κυβέρνηση είχε μάλιστα ορίσει έναν νέο άνθρωπο, τον Μαξ Λαπρέ, γνωστό για το «σταθερό του χέρι» για να επιβλέπει την αποικία.
Υπό τις διαταγές του Λαπρέ, πέντε επίλεκτοι Asmats πυροβολήθηκαν.
Σε έναν κόσμο όπου ο θάνατος απαιτεί θάνατο, όπου η τιμωρία είναι ζωτικής σημασίας για τον κατευνασμό των πνευμάτων, η φυσική τάξη είχε ανατραπεί.
«Ο κόσμος ήταν εκτός ισορροπίας, μια ανοιχτή πληγή που φώλιαζε στο χωριό κάθε μέρα, ακόμη περισσότερο επειδή ο Λαπρέ ήταν λευκός» γράφει ο Χόφμαν. Σε αυτόν τον κόσμο κολύμπησε ο Μάικλ στις 19 Νοεμβρίου 1961.
«Ήταν μόνος του, ήταν ο λιγότερο ισχυρός. Σέβονται τη δύναμη. Και νομίζω ότι βρισκόταν στο λάθος μέρος τη λάθος στιγμή» λέει ο Χόφμαν.
Photo: YouTube
«Τώρα είναι η ευκαιρία σου»
Αν και ο Χόφμαν δεν θα μάθει ποτέ τις ακριβείς λεπτομέρειες του θανάτου του Μάικλ πιστεύει ότι έφτασε πολύ κοντά σε μία απάντηση με τις διαθέσιμες πληροφορίες που είχε στα χέρια ΤΟΥ.
Ο Μάικλ θα πρέπει να ήταν εξαντλημένος αφού κολύμπησε 10 μίλια από τη βάρκα του μέχρι τη στεριά. Σύμφωνα με διάφορες συνεντεύξεις με χωρικούς, οι Asmats τον πέρασαν αρχικά για κροκόδειλο.
«Όχι» είπε ένας από τους άνδρες, ονόματι Φιν. «Είναι άνθρωπος».
Η ομάδα τον περικύκλωσε. Ένας από αυτούς είπε: «Δεν ξέρω… Τώρα είναι η ευκαιρία ΜΑς». Ήταν μια ευκαιρία για αντίποινα για την επιδρομή του Λαπρέ, ήταν μια ευκαιρία να εκτονώσουν την απογοήτευσή τους για τον μεταβαλλόμενο κόσμο τους, ήταν μια ευκαιρία να αποκαταστήσουν την ισορροπία;
Ένας από τους άνδρες κάρφωσε ένα δόρυ στα πλευρά του Μάικλ. Με ένα χτύπημα ενός τσεκουριού στο πίσω μέρος του κεφαλιού του, ήταν νεκρός. Το τελετουργικό θα άρχιζε τώρα.
Σύμφωνα με την τεκμηρίωση του τελετουργικού κυνηγιού κεφαλών των Asmat, πρώτα θα αφαιρούσαν το κεφάλι του Μάικλ και μετά θα τον έκοβαν από το λαιμό μέχρι την πλάτη. Τα εντόσθια θα αφαιρούνταν. Τα πόδια και τα χέρια θα έμπαιναν στη φωτιά ενώ η ομάδα θα ψέλλιζε ύμνους. Τα απανθρακωμένα μέρη του σώματός του θα μοιράζονταν σε όλους για να δοκιμάσουν.
Το αίμα του, το οποίο φύλαγαν, θα αλείφονταν στα σώματά τους. Μόλις το κεφάλι ψηθεί πλήρως θα αφαιρέσουν τον εγκέφαλό του και θα τον φάνε.
Ό,τι δεν είχε φαγωθεί θα το φύλαγαν. Μερικά θα χρησιμοποιούνταν σε όπλα, άλλα ως θρησκευτικές εικόνες.
«Αν είχαν σκοτώσει τον Μάικλ, έτσι θα γινόταν με αυτόν τον τρόπο» λέει ο Χόφμαν.
Αν ο Μάικλ πνίγηκε, το σώμα του θα είχε ανασυρθεί από ομάδες έρευνας- είχε δύο άδεια δοχεία βενζίνης δεμένα στη ζώνη του, τα οποία δεν βρέθηκαν ποτέ- και όπως προσθέτει ο Χόφμαν, οι καρχαρίες σπάνια επιτίθενται σε ανθρώπους στην περιοχή, δεν είχε υπάρξει ποτέ θάνατος από επίθεση καρχαρία στους Asmat.
Photo: YouTube
Photo: YouTube
«Πού είναι το κεφάλι του;»
Μόλις η είδηση της εξαφάνισης του Μάικλ έφτασε στον έξω κόσμο, οι Ολλανδοί έστειλαν στρατιές πλοίων, πληρωμάτων και αεροπλάνων για να αναζητήσουν τον νεαρό με το τόσο σημαντικό όνομα.
Η οικογένεια Ροκφέλερ επιβιβάστηκε σε μια σειρά από πτήσεις προς τη Νέα Γουινέα, περνώντας πάνω από μια εβδομάδα βοηθώντας στην αποστολή αναζήτησης. Ακόμη και ο πρόεδρος Τζον Κένεντι έστειλε συλλυπητήρια και προσφορές υποστήριξης.
Αλλά «όλα τα εργαλεία των πλουσίων και των προνομιούχων ήταν άχρηστα» στους Asmat, γράφει ο Χόφμαν.
Την ένατη ημέρα, η οικογένεια του Μάικλ πέταξε στην πατρίδα της. Μετά από ένα μήνα, οι Ολλανδοί διέκοψαν την έρευνα, κρίνοντας ότι ο θάνατός του ήταν πνιγμός.
Την ίδια στιγμή, ο Ολλανδός καθολικός ιερέας Χουμπέρτους Βον Πέιτζ ο οποίος είχε περάσει χρόνια ζώντας ανάμεσα στους Asmats, ταξίδεψε στο χωριό Omadesep στη Νέα Γουινέα. Από τους λίγους λευκούς που είχαν περάσει χρόνο στους Asmat, ο Βον Πέιτζ το γνώριζε καλύτερα.
Ο Χόφμαν εντόπισε τον Βον Πέιτζ για την ιστορία αυτή. Ο άνθρωπος ζούσε στην Ολλανδία. Δεν είχε μιλήσει ποτέ δημόσια για το θέμα.
Ένα μήνα μετά την εξαφάνιση του Μάικλ, πλησίασαν τον ιερέα τέσσερις άνδρες της Omadesep, οι οποίοι ήταν μάρτυρες της τελετής. Ήθελαν να εξομολογηθούν.
«Φορούσε γυαλιά;» ρώτησε ο Βον Πέιτζ. «Τι είδους ρούχα φορούσε;».
Η απάντησή τους ήταν απογοητευτική. «Ο λευκός άνδρας φορούσε σορτσάκι, αλλά σορτσάκι που δεν είχαν ξαναδεί ποτέ…. Καθώς και εσώρουχα».
«Πού είναι το κεφάλι του;» ρώτησε ο Βον Πέιτζ. «Κρέμεται στο σπίτι του Φιν. Και μοιάζει τόσο μικρό, σαν κεφάλι παιδιού» είπαν.
Με την εξομολόγησή τους, ο ιερέας έγραψε στον προϊστάμενό του, ο οποίος πείστηκε τόσο πολύ από τα στοιχεία που έγραψε μια μακροσκελή αναφορά στον ελεγκτή με κεφαλαία γράμματα:
«ΕΙΝΑΙ ΒΕΒΑΙΟ ΟΤΙ Ο ΜΑΙΚΛ ΡΟΚΦΕΛΕΡ ΔΟΛΟΦΟΝΗΘΗΚΕ ΚΑΙ ΦΑΓΩΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟΝ OTSJANEP».
Ο κυβερνήτης της ολλανδικής Νέας Γουινέας έστειλε ένα μυστικό τηλεγράφημα στον υπουργό Εσωτερικών. Ο Χόφμαν ανακάλυψε το έγγραφο αυτό, αν και είχε την ένδειξη «να καταστραφεί».
Ήταν μια άσχημη εποχή πολιτικά για τέτοιου είδους ειδήσεις. Οι Ολλανδοί πολεμούσαν με τον ΟΗΕ για το μισό της Νέας Γουινέας, το οποίο βρισκόταν στη διαδικασία να δοθεί στην Ινδονησία. Ήταν μια κλασική συγκάλυψη.
«Έγραψα στον επίσκοπό μου και μου απαγόρευσε να μιλήσω, να πω την ιστορία» είπε ο φον Πέιτζ. «Η κυβέρνηση αισθανόταν ντροπή».
Ο Χόφμαν πιστεύει ότι οι Ροκφέλερ δεν γνώρισαν ποτέ αυτές τις πληροφορίες – πέρα από ένα τηλεγράφημα του AP που αφηγούνταν την είδηση, που διέρρευσε από έναν κουτσομπόλη ιερέα, ότι ο Ροκφέλερ σκοτώθηκε και φαγώθηκε από τους Αsmat.
Μετά τη διάψευση της ολλανδικής κυβέρνησης, η εφημερίδα ανακάλεσε την εκδοχή της, λέγοντας ότι δεν υπήρχε καμία αλήθεια πίσω από αυτήν.
Οι φήμες επιμένουν μέχρι σήμερα. Και κυμαίνονται από το παράξενο έως το παράλογο και έχουν γίνει αντικείμενο θεατρικών έργων, άρθρων και βιβλίων.
Όσο για τους Ροκφέλερ, δεν έχουν αποδεχτεί καμία άλλη εκδοχή των γεγονότων από το ότι ο Μάικλ πνίγηκε. Κανένας Ροκφέλερ δεν έχει επιστρέψει ποτέ στο Asmat.
