Την ερευνητική ομάδα ZOOM στα Νέα, που συντονίζει ο Άγγελος Σκορδάς αποτελούν οι Ανδρέας Αγγελοπουλος, Βελίκα Καραβάλτσιου, Μαρία Κρουστάλη, Πέτρος Κωνσταντινίδης, Παναγιώτης Σωτήρης, Γιώργος Φωκιανός
Στην κορυφή της επικαιρότητας βρέθηκαν την τελευταία εβδομάδα δύο περιστατικά βίας με ανήλικους πρωταγωνιστές. Με αφορμή τα σοκαριστικά περιστατικά στον Αγιο Δημήτριο και την Αρτα, «ΤΑ ΝΕΑ» ανοίγουν τον φάκελο της βίας μεταξύ παιδιών και εφήβων, εντός και εκτός σχολικών μονάδων.
Το βράδυ της Παρασκευής 28 Οκτωβρίου μια 15χρονη και ο επίσης 19χρονος αδελφός της έπεσαν θύματα επίθεσης από συμμορία κοριτσιών στο πάρκο Ασυρμάτου στον Αγιο Δημήτριο. Στην επίθεση συνέδραμε και μια ομάδα αγοριών. Μετά τον ξυλοδαρμό τους τα δύο αδέλφια μεταφέρθηκαν στο Νοσοκομείο Παίδων «Αγλαΐα Κυριακού», ενώ η ΕΛ.ΑΣ. την επόμενη ημέρα συνέλαβε πέντε άτομα 13-15 ετών καθώς και τους γονείς τους.
Το φως της δημοσιότητας είδε την περασμένη Παρασκευή ακόμα ένα περιστατικό άγριας βίας μεταξύ ανηλίκων που έλαβε χώρα τον Απρίλιο του 2022 στην Αρτα, εντός σχολικής μονάδας. Ο Βαγγέλης Χριστοπάνος, μαθητής της Γ’ Γυμνασίου τότε, δέχθηκε αρχικά δύο χτυπήματα στο κεφάλι από μπάλα. Στη συνέχεια, συμμαθητής του τού έδωσε μια μπουνιά στο πίσω μέρος του κεφαλιού, τον έσφιξε, του έφραξε τις καρωτίδες και τον χτυπούσε στα κάγκελα. Το παιδί μεταφέρθηκε στο Γενικό Νοσοκομείο Αρτας και πήρε εξιτήριο την ίδια ημέρα. Δύο ημέρες μετά η κατάστασή του επιδεινώθηκε και εισήχθη ξανά στο νοσοκομείο. Από εκεί μεταφέρθηκε στο Παίδων «Αγία Σοφία» στην Αθήνα, όπου διαπιστώθηκε πως είχε υποστεί ισχαιμικό επεισόδιο, το οποίο προκάλεσε την παράλυσή του.
Εξι μήνες μετά ο Βαγγέλης έχει μάθει να περπατάει από την αρχή, με θέληση, εργοθεραπεία και φυσιοθεραπείες. Είναι πλέον μαθητής της Α’ Λυκείου. «Το δικό μου παιδί έζησε», λέει η μητέρα του Βίκυ Καλπακούλα, «τι θα γίνει όμως με τα επόμενα;». Μιλώντας στα «ΝΕΑ» ο ίδιος ο μαθητής εκμυστηρεύεται τι θα ήθελε να πει στον θύτη του: «Εγώ είμαι εδώ ζωντανός. Δεν κατάφερες να με σκοτώσεις. Εσύ όμως δεν θα γίνεις ποτέ καλά…».
Αύξηση των περιστατικών
Την τελευταία χρονιά παρατηρείται αύξηση στα περιστατικά βίας μεταξύ ανηλίκων που έχουν φτάσει στην ΕΛ.ΑΣ. Συγκεκριμένα, το πρώτο τετράμηνο του 2021 είχαν καταγραφεί 34 περιπτώσεις σωματικής βλάβης, 14 περιστατικά προσβολής της γενετήσιας αξιοπρέπειας (βιασμοί, σεξουαλικές παρενοχλήσεις κ.λπ.) και 382 υποθέσεις κατά της ιδιοκτησίας (κλοπές και ληστείες). Το πρώτο τετράμηνο του 2022 καταγράφηκαν 56 περιπτώσεις σωματικής βλάβης (αύξηση 65%), 17 υποθέσεις κατά της γενετήσιας αξιοπρέπειας (αύξηση 21%) και 446 περιστατικά κατά της ιδιοκτησίας (αύξηση 17%).
Αν και δεν διευκρινίζεται πόσα και ποια αδικήματα ανηλίκων διαπράχθηκαν εντός του σχολικού περιβάλλοντος, σύμφωνα με τις Αρχές το α’ τετράμηνο του 2022, 891 παιδιά ηλικίας 8-18 ετών παραβίασαν τον ειδικό ποινικό νόμο περί όπλων, εξαρτησιογόνων ουσιών κ.ά. Ο αριθμός αυτός την ίδια χρονική περίοδο του 2021 ανερχόταν σε 718.
Ενα περιστατικό κάθε έξι ώρες
Από την αρχή της φετινής σχολικής χρονιάς το «Χαμόγελο του Παιδιού» καλείται καθημερινά να χειριστεί καθημερινά τέσσερις υποθέσεις σχολικού εκφοβισμού, όταν το τελευταίο τετράμηνο του 2021 χειριζόταν σε αντίστοιχο διάστημα δύο περιπτώσεις. Μόλις τους πρώτους έξι μήνες του τρέχοντος έτους 502 παιδιά ένιωσαν ότι απειλούνται από συνομηλίκους τους είτε στο σχολείο είτε στο Διαδίκτυο, ενώ το ίδιο διάστημα καταγράφηκε από την εθνική γραμμή 1056 αύξηση 149,02% στις κλήσεις παιδιών που ζητούσαν στήριξη για θέματα εκφοβισμού, αύξηση 13,67% στις κλήσεις παιδιών που ζητούσαν βοήθεια σχετικά με τη συμπεριφορά των συμμαθητών τους και αύξηση 3,39% στις κλήσεις παιδιών που αντιμετώπισαν αντίστοιχα πρόβλημα στο Διαδίκτυο.
«Η πλειοψηφία των περιπτώσεων αφορά στη λεκτική βία. Ωστόσο, το τελευταίο διάστημα έχει αυξηθεί και η σωματική βία, με τα περιστατικά αυτά να είναι πλέον πιο σοβαρά» επισημαίνει από τη μεριά της η Αντωνία Τορρένς, γενική διευθύντρια του Κέντρου Κοινωνικής Δράσης και Καινοτομίας και ιδρύτρια της πρωτοβουλίας «Live Without Bullying», η οποία από το 2015 έχει βοηθήσει περισσότερα από 30.000 άτομα που ο εκφοβισμός τούς έχει «χτυπήσει την πόρτα».
Εκφοβισμός και αυτοκτονικός ιδεασμός
Το πιο ανησυχητικό όμως από τα στοιχεία που έχουν συγκεντρωθεί από αρμόδιους φορείς αποδεικνύει ότι σε ημερήσια βάση υπάρχει μία περίπτωση αυτοκτονικού ιδεασμού. «Τουλάχιστον ένα παιδί την ημέρα εκφράζει την επιθυμία να κάνει κακό στον εαυτό του, με την περίπτωση να συνδέεται άμεσα ή έμμεσα με εκφοβισμό» διευκρινίζει ο ψυχολόγος του «Χαμόγελου του Παιδιού» Στέφανος Αλεβίζος.
Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να τονιστεί ότι ένας μεγάλος αριθμός περιστατικών ενδοσχολικής βίας παραμένει άγνωστος, καθώς δεν υπάρχει ενιαίος μηχανισμός που να καταγράφει το φαινόμενο σε εθνική κλίμακα.
«Τα σχολεία, λόγω της πανδημίας, παρέμειναν κλειστά για μεγάλο διάστημα. Αν είχαν λειτουργήσει κανονικά, βέβαια, τα περιστατικά βίας θα ήταν ακόμα περισσότερα» σχολιάζουν οι ειδικοί που μίλησαν στα «ΝΕΑ».
Σχετικά με τον αυξημένο αριθμό περιστατικών, τονίζουν ότι «δεν μπορούμε να εξαγάγουμε ακόμη ασφαλή συμπεράσματα για τα αίτια: Ευθύνεται η καραντίνα; Είμαστε περισσότερο ευαισθητοποιημένοι; Παρατηρούμε τι συμβαίνει γύρω μας και μιλάμε περισσότερο», είναι μερικοί από τους παράγοντες που αναφέρονται.
