Πώς μπορεί να σκοτώσει κανείς τον πατέρα του; Ένα από τα πιο σοκαριστικά εγκλήματα στην ιστορία του ανθρώπου, η πατροκτονία, είναι στον πυρήνα του έργου «Μια άλλη Θήβα» του Γαλλο-ουρουγουανού συγγραφέα Σέρχιο Μπλάνκο που ανεβαίνει στην Κεντρική Σκηνή του Θεάτρου του Νέου Κόσμου σε σκηνοθεσία Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου. Πρωταγωνιστούν οι ηθοποιοί Θάνος Λέκκας και Δημήτρης Καπουράνης.
Η ιστορία περιστρέφεται γύρω από ένα συγγραφέα, ο οποίος επισκέπτεται με ειδική άδεια στη φυλακή έναν 21χρονο, τον Μαρτίν, καταδικασμένο σε ισόβια για πατροκτονία. Ο συγγραφέας έχει σκοπό, μέσα από τις συναντήσεις του με τον ισοβίτη, να γράψει ένα έργο με επίκεντρο την πατροκτονία, που θα παρουσιαστεί στο θέατρο με ερμηνευτές τον ίδιο τον πατροκτόνο και τον συγγραφέα. Παρά την αρχική άδεια όμως, το Υπουργείο Δικαιοσύνης απαγορεύει στον Μαρτίν να παίξει στην παράσταση. Έτσι ο συγγραφέας βρίσκει έναν νέο ηθοποιό, τον Φεδερίκο, που θα ερμηνεύσει το ρόλο του πατροκτόνου στο θέατρο.
Το έργο αναπαριστά τις συναντήσεις του συγγραφέα με τον Μαρτίν αλλά και με τον Φεδερίκο (που ο Σέρχιο Μπλάνκο επιλέγει να ερμηνεύονται από τον ίδιο ηθοποιό), καθώς και τη σχέση που αναπτύσσει ο συγγραφέας με τον πατροκτόνο, σχέση που σημαδεύει τη ζωή του νέου άνδρα αλλά και δοκιμάζει τις βεβαιότητες του μεγαλύτερου.
Ένα έργο για την ανδρική ταυτότητα, που ερευνά τη διαδικασία της μυθοπλασίας με αφορμή την πραγματική ζωή, θίγοντας παράλληλα θέματα όπως η πατριαρχία και οι ταξικοί διαχωρισμοί, η ψυχική ασθένεια, ο ρόλος της θρησκείας, ο ερωτισμός, και πολλά ακόμη. Χλευάζοντας τα όρια ανάμεσα στην αλήθεια και το ψέμα, αυτό που ξέρεις και αυτό που νομίζεις ότι ξέρεις.
Με αναφορές που ξεκινούν από την αρχετυπική πατροκτονία που διέπραξε ο Οιδίποδας και φτάνουν ως το μπάσκετ: οι συναντήσεις του συγγραφέα με τον Μαρτίν αλλά και τον Φεδερίκο γίνονται πίσω απ’ το ψηλό συρματόπλεγμα που περικλείει το μικρό γήπεδο μπάσκετ στο προαύλιο της φυλακής. Με τις κάμερες ασφαλείας και το βλέμμα των φρουρών που παρακολουθούν τα πάντα. Ένα έργο για το έγκλημα και την τιμωρία, την αγάπη και τα όρια της δικαιοσύνης. Ένα έργο αινιγματικό, συγκινητικό όσο και διασκεδαστικό.
Ο συγγραφέας του έργου Σέρχιο Μπλάνκο βρέθηκε πριν λίγες ημέρες στο Θέατρου του Νέου Κόσμου και με αφορμή την επίσκεψή του στην Αθήνα μίλησε στα «Νέα».
Είναι τελικά το έργο σας «Μια άλλη Θήβα» μια συνομιλία με το έργο «Οιδίπους Τύραννος» του Σοφοκλή;
Ακριβώς. Το έργο μου προτείνει ένα είδος επαναγραφής του μύθου του Οιδίποδα γι’ αυτό και κάνει πολλές αναφορές στον Οιδίποδα τύραννο του Σοφοκλή. Πολύ συχνά τα έργα μου συνομιλούν με τα μεγάλα κείμενα της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Το βρίσκω συναρπαστικό ότι έχω αυτή τη δυνατότητα να συνομιλώ με όλους τους μεγάλους συγγραφείς που υπήρξαν πριν από εμάς. Είναι ένας τρόπος να συνδέομαι μαζί τους και προπάντων, ένας τρόπος για να προσπαθήσω να καταλάβω τα έργα τους. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι το Μια αλλη Θήβα είναι μια προσπάθεια να καταλάβω τον Οιδίποδα τύραννο του Σοφοκλή. Η ιδέα της επαναγραφής με ενδιαφέρει πολύ γιατί κατά κάποιον τρόπο στα μεγάλα κείμενα που προηγήθηκαν της εποχής μας, έχουν ειπωθεί τα πάντα. Δεν υπάρχει τίποτα καινούργιο να πούμε. Έχω πει πολλές φορές ότι στην τέχνη δεν υπάρχουν πολλά θέματα για να επεξεργαστείς: υπάρχουν μόνο δύο: είμαι ερωτευμένος και φοβάμαι τον θάνατο. Έρως και θάνατος (αναφέρει τις λέξεις στα ελληνικά). Πιστεύω ότι δεν υπάρχει έργο τέχνης που να μην ασχολείται τελικά με κάποιο από τα δυο αυτά θέματα. Επομένως δεν πιστεύω ότι πρέπει να αναζητήσω νέα θέματα, αλλά να γράψω παραλλαγές στα μεγάλα έργα που έχουν πραγματευτεί ιδιοφυώς αυτά τα δύο θέματα. Αυτό που έχω κατά νου, βεβαίως, δεν είναι να ξαναγράψω ένα έργο για να το επικαιροποιήσω ή να το προσαρμόσω στην εποχή μας, αλλά να το ξαναγράψω για να προτείνω έναν διάλογο με αυτό το έργο που κληρονομήσαμε.
Πόσα και ποια δικά σας αυτοβιογραφικά στοιχεία περιλαμβάνει αυτό το έργο;
Πολλά. Δεν πιστεύω όμως ότι είναι η ώρα να τα αποκαλύψω. Το ενδιαφέρον στην αυτομυθοπλασία, αυτή την ποιητική η οποία συνίσταται στη διασταύρωση αληθινών ιστοριών από τη ζωή του γράφοντος με πλαστές ιστορίες, είναι ότι αφήνει να πλανάται η αμφιβολία σχετικά με το τι μπορεί να είναι αληθινό και τι ψεύτικο. Και σε αυτή την αμφιβολία, σε αυτόν τον δισταγμό ανάμεσα στο τι είναι αλήθεια και τι μυθοπλασία, βρίσκεται σε μεγάλο βαθμό η ουσία της αυτομυθοπλασίας. Πάντα λέω ότι στα έργα μου όλα όσα λέω είναι αλήθεια και ταυτόχρονα όλα είναι ψέματα. Η αυτομυθοπλασία είναι κατά κάποιον τρόπο το να λες ψεύτικες αλήθειες για τον εαυτό σου.
Πώς φτάνει κάποιος στο σημείο να σκοτώσει τον πατέρα του; Είναι και ταξικό το θέμα;
Δεν πιστεύω ότι το θέμα σχετίζεται με μια κοινωνική τάξη. Εγώ δυσκολεύομαι πολύ να φανταστώ ότι μπορεί να διαπράξω αυτή την αποτρόπαια πράξη, μου είναι
απολύτως αδιανόητο, ταυτόχρονα όμως πρέπει να αναγνωρίσω ότι είναι κάτι που μπορεί να συμβεί σε όλους μας, σωστά; Κανείς δεν είναι ελεύθερος να διαπράξει ξαφνικά μια πράξη βίαιη ή σκληρή. Εμείς οι άνθρωποι είμαστε ένα αληθινό μυστήριο. Και ακριβώς ένα από τα καθήκοντα του θεάτρου είναι να μας ανακρίνει πάνω σε αυτό το μυστήριο και να δείξει ότι η ανθρώπινη φύση είναι κάτι πολύ περίπλοκο και μερικές φορές ανεξήγητο. Αυτό το τελευταίο, αν και ανησυχητικό, είναι αυτό που κάνει τους ανθρώπους συναρπαστικούς: είμαστε ικανοί για το καλύτερο αλλά και για το χειρότερο.
Τι μήνυμα θα θέλατε να φτάσει στους θεατές σας μέσα από αυτήν την παράσταση;
Δεν έχω κανέναν μήνυμα να στείλω στο κοινό. Το μόνο που θέλω να φτάσει στο κοινό είναι μια ιστορία. Στη συνέχεια, το σημαντικό είναι κάθε αναγνώστης και/ή θεατής να βρει σε αυτή την ιστορία το μήνυμα που εκείνος θεωρεί σχετικό. Μου αρέσει τα έργα μου να μένουν ανοιχτά και να βρίσκει ο καθένας το δικό του μήνυμα. Όπως έλεγε ο Ρολάν Μπαρτ, το να ερμηνεύεις ένα έργο δεν σημαίνει να βρίσκεις μόνο μια σημασία αλλά να αναγνωρίζεις τις πολλαπλές σημασίες που έχει. Τα μηνύματα τού Μια άλλη Θήβα μπορεί να είναι ατελείωτα. Δεν είναι τυχαίο το ότι η ιδέα του θεάτρου γεννήθηκε μαζί με την ιδέα της δημοκρατίας: ο καθένας έχει ένα μερίδιο ευθύνης κι έναν λόγο για να πει…
Δεν είναι η πρώτη φορά που δικό σας θεατρικό παρουσιάζεται στην Ελλάδα. Ποια θεωρείτε ότι είναι η θεατρική και ψυχική σας συγγένεια με τη χώρα μας;
Νιώθω πολύ κοντά στον ελληνικό πολιτισμό, στην ιστορία και στην κουλτούρα του, γιατί ήμουν γιος μιας μεγάλης ελληνίστριας, κι έτσι ο ελληνικός κόσμος ήταν πάντα παρών στη ζωή μου, από την πρώιμη παιδική μου ηλικία ακόμα. Μια από τις πρώτες γλώσσες που άκουσα όταν ήμουν παιδί, ήταν τα αρχαία ελληνικά, γιατί η μητέρα μου, καθώς προετοίμαζε τα μαθήματά της, μου επαναλάμβανε τις λέξεις σε αυτή τη γλώσσα. Επομένως είναι μια συγγένεια που κινεί μέσα μου νήματα πολύ βαθιά. Σε κάθε περίπτωση, πιστεύω πως όποιος ασχολείται με το θέατρο, πάντα αποκτά μέσα του μια βαθιά συγγένεια με τον αθηναϊκό κόσμο, αφού εκεί γεννήθηκαν οι πρώτες τραγωδίες, εκεί γεννήθηκαν αμέτρητα άλλα πράγματα που σχετίζονται με τη δουλειά μας. Και όλη αυτή η συγκίνηση πολλαπλασιάζεται όταν πρόκειται να ανέβει αυτό το έργο που αναφέρεται στον μύθο του Οιδίποδα και σε τόσες πόλεις που βρίσκονται κοντά στην Αθήνα, όπως είναι η Θήβα, η Κόρινθος, οι Δελφοί. Πριν από δέκα χρόνια η Κασσάνδρα μου έφτανε στις γειτονιές της Ομόνοιας για να μιλήσει για την ποίηση που μπορεί να υπάρχει στην εξορία, τώρα ο Οιδίποδάς μου φτάνει στον Νέο Κόσμο για να μας θυμίσει ότι εμείς οι άνθρωποι έχουμε για καταγωγή μας ένα Χάος…
Credit φωτογραφιών: Πάτροκλος Σκαφίδας
