Με δέκα ερωταπαντήσεις η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δίνει το στίγμα του νέου ρυθμιστικού πλαισίου για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις τύπου Airbnb.

Μεταξύ άλλων επισημαίνεται ότι αυτή η πρόταση στοχεύει στη δημιουργία βελτιστοποιημένων υποχρεώσεων συλλογής και κοινής χρήσης δεδομένων για οικοδεσπότες και διαδικτυακές πλατφόρμες και θα παρέχει στις δημόσιες αρχές σχετικά δεδομένα και εργαλεία για να διασφαλιστεί ότι μόνο οι νόμιμες καταχωρίσεις θα μπορούν να διαφημίζονται σε διαδικτυακές πλατφόρμες.

Αναλυτικά οι ερωτήσεις – απαντήσεις

1. Γιατί χρειαζόμαστε έναν κανονισμό για τη συλλογή και την κοινή χρήση δεδομένων για βραχυπρόθεσμες ενοικιάσεις καταλυμάτων;

Οι βραχυπρόθεσμες ενοικιάσεις καταλυμάτων αναπτύσσονται γρήγορα στην ΕΕ και ενισχύονται σε μεγάλο βαθμό από την οικονομία της πλατφόρμας. Αποφέρουν οφέλη στους οικοδεσπότες, στους ταξιδιώτες και στο ευρύτερο τουριστικό οικοσύστημα. Ωστόσο, θέτουν παράλληλα προκλήσεις, ειδικά για τις τοπικές κοινωνίες, οι οποίες σε ορισμένες περιοχές αντιμετωπίζουν λιγότερο προσιτές τιμές κατοικιών, αυξανόμενες τιμές ή υπερβολικές τουριστικές ροές.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι δημόσιες αρχές σε ολόκληρη την ΕΕ χρειάζονται ποιοτικά δεδομένα σχετικά με τις βραχυπρόθεσμες ενοικιάσεις καταλυμάτων, για να χαράξουν ορθές πολιτικές και να τις εφαρμόσουν αποτελεσματικά. Οι αρχές σε όλη την ΕΕ αναλαμβάνουν δράση για τη λήψη δεδομένων. Ωστόσο, δεν λαμβάνουν πάντα αξιόπιστα δεδομένα, καθώς οι οικοδεσπότες δεν καταχωρούν συστηματικά ακίνητα και οι διαδικτυακές πλατφόρμες δεν μοιράζονται πάντα δεδομένα, για διάφορους νομικούς και τεχνικούς λόγους. Επιπλέον, ο κατακερματισμός διαφορετικών πρωτοβουλιών συλλογής δεδομένων αυξάνει το κόστος και μειώνει τη χρησιμότητα των διαφορετικών συνόλων δεδομένων που συλλέγονται.

Οι διαδικτυακές πλατφόρμες, ιδίως οι ΜμΕ και οι οικοδεσπότες χρειάζονται ένα σαφές, απλό και υγιές νομικό πλαίσιο για την ανταλλαγή δεδομένων με τις δημόσιες αρχές.

Αυτή η πρόταση στοχεύει στη δημιουργία βελτιστοποιημένων υποχρεώσεων συλλογής και κοινής χρήσης δεδομένων για οικοδεσπότες και διαδικτυακές πλατφόρμες. Θα αντικαταστήσει τους ισχύοντες διαφορετικούς και περίπλοκους κανόνες στα κράτη μέλη από ένα σαφές και αναλογικό πλαίσιο για τη συλλογή και την ανταλλαγή δεδομένων σε ολόκληρη την ενιαία αγορά της ΕΕ. Οι νέοι κανόνες θα συμπληρώσουν τα υπάρχοντα μέσα, όπως ο νόμος για τις ψηφιακές υπηρεσίες ή η οδηγία για τη διοικητική συνεργασία στον τομέα της φορολογίας (DAC7), τα οποία ήδη παρέχουν στις δημόσιες αρχές ορισμένα εργαλεία και δεδομένα.

2. Ποια είναι τα οφέλη για τους ταξιδιώτες, το ευρύτερο τουριστικό οικοσύστημα και τους πολίτες;

Αυτή η πρόταση θα παρέχει στις δημόσιες αρχές σχετικά δεδομένα και εργαλεία για να διασφαλιστεί ότι μόνο οι νόμιμες καταχωρίσεις θα μπορούν να διαφημίζονται σε διαδικτυακές πλατφόρμες. Αυτό θα αυξήσει την εμπιστοσύνη και την ασφάλεια των ταξιδιωτών. Οι δημόσιες αρχές θα μπορούν επίσης να παρέχουν καλύτερες υπηρεσίες σε ταξιδιώτες και τοπικές κοινότητες, συμπεριλαμβανομένων, για παράδειγμα, καλύτερων υπηρεσιών διαχείρισης απορριμμάτων, παροχής νερού ή μεταφοράς, με ακριβέστερες πληροφορίες σχετικά με τη δραστηριότητα βραχυπρόθεσμων μισθώσεων σε συγκεκριμένες περιοχές.

Η διαθεσιμότητα ανώνυμων συγκεντρωτικών δεδομένων θα ωφελήσει τις τοπικές κοινωνίες και τον ευρύτερο τουριστικό τομέα. Αυτό περιλαμβάνει πολλές ΜΜΕ που παρέχουν υπηρεσίες όπως καθαρισμός ή διαχείριση ακινήτων, καθώς και μια σειρά άλλων φορέων, όπως εστιατόρια ή ξεναγοί τουριστών. Όλοι τους θα μπορούν να χρησιμοποιούν δεδομένα για να προγραμματίσουν τις δραστηριότητές τους και να κατανοήσουν καλύτερα τις τουριστικές ροές.

Οι ομάδες ή οι ενώσεις πολιτών θα μπορούν επίσης να έχουν πρόσβαση σε συγκεντρωτικά δεδομένα, έχοντας της δυνατότητα να συμβάλλουν στη χάραξη πολιτικής και να προστατεύουν την ποιότητα ζωής της κοινότητάς τους.

3. Ποια είναι τα οφέλη για τους οικοδεσπότες των βραχυπρόθεσμων ενοικιάσεων καταλυμάτων;

Οι οικοδεσπότες θα επωφεληθούν από απλούστερους και σαφέστερους κανόνες σχετικά με τον τρόπο εγγραφής και προσφοράς βραχυπρόθεσμων ενοικιάσεων. Οι αρμόδιες αρχές θα πρέπει να δημιουργήσουν μια ηλεκτρονική και απλή διαδικασία εγγραφής για τους οικοδεσπότες. Οι πληροφορίες και η τεκμηρίωση που θα παρέχονται θα πρέπει να είναι απαραίτητες και αναλογικές. Μόλις ολοκληρωθεί η διαδικασία εγγραφής, οι οικοδεσπότες θα λάβουν έναν μοναδικό αριθμό εγγραφής που θα τους επιτρέψει να ξεκινήσουν τη δραστηριότητά τους.

Δεδομένου ότι οι δημόσιες αρχές θα πρέπει να διαθέτουν κανόνες βραχυπρόθεσμης μίσθωσης στους εθνικούς ιστότοπους, οι οικοδεσπότες θα επωφεληθούν επίσης από σαφείς πληροφορίες και απαιτήσεις που πρέπει να τηρούνται. Καθώς οι δημόσιες αρχές θα λαμβάνουν περισσότερα δεδομένα, οι υπεύθυνοι οικοδεσπότες μπορούν επίσης να αναμένουν καλύτερους κανόνες για τις βραχυπρόθεσμες ενοικιάσεις και λιγότερες καταχωρίσεις παράνομων βραχυχρόνιων μισθώσεων.

4. Επηρεάζει αυτή η πρόταση την ικανότητα των δημόσιων αρχών στα κράτη μέλη να ρυθμίζουν τις βραχυπρόθεσμες μισθώσεις καταλυμάτων; Θα υποχρεωθούν οι δημόσιες αρχές να εγκαταλείψουν το δικό τους σύστημα εγγραφής;

Όχι, η πρόταση δεν θα επηρεάσει την ικανότητα των δημόσιων αρχών να ρυθμίζουν τις βραχυπρόθεσμες ενοικιάσεις καταλυμάτων και οι δημόσιες αρχές θα πρέπει απλώς να προσαρμόσουν το σύστημα εγγραφής τους. Η πρόταση σέβεται πλήρως την αρχή της επικουρικότητας και τις αρμοδιότητες των δημόσιων αρχών.

Σύμφωνα με την πρόταση, οι εθνικές και τοπικές αρχές διατηρούν την εξουσία να σχεδιάζουν κανόνες και πολιτικές σχετικά με τις βραχυπρόθεσμες ενοικιάσεις, για την αντιμετώπιση, για παράδειγμα, ζητημάτων υγείας και ασφάλειας, πολεοδομικού σχεδιασμού, ασφάλειας και φορολογίας. Με τον τρόπο αυτό, πρέπει να σέβονται τις αρχές της αιτιολόγησης και της αναλογικότητας που κατοχυρώνονται στην οδηγία της ΕΕ για τις υπηρεσίες.

Τα δεδομένα που συλλέγονται βάσει αυτής της πρότασης θα επιτρέψουν στις δημόσιες αρχές να αξιολογήσουν καλύτερα την κατάσταση επί τόπου και να θεσπίσουν πιο στοχευμένους και αναλογικούς κανόνες.

Οι νέοι κανόνες ορίζουν επίσης ότι οι δημόσιες αρχές είναι υπεύθυνες για τη δημιουργία συστήματος καταχώρισης. Τα υφιστάμενα συστήματα καταχώρισης, σε εθνικό, περιφερειακό ή τοπικό επίπεδο, μπορούν να διατηρηθούν, αλλά θα πρέπει να είναι σύμφωνα με τις απαιτήσεις που ορίζονται στην παρούσα πρόταση. Για παράδειγμα, οι δημόσιες αρχές θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι η εγγραφή είναι δυνατή μέσω διαδικτύου και να εκδώσουν έναν μοναδικό αριθμό εγγραφής ανά ιδιοκτησία.

5. Πώς θα συμβάλει η πρόταση στη βελτίωση της διαφάνειας στις εγγραφές οικοδεσποτών και ακινήτων;

Ο παρών κανονισμός εναρμονίζει τη διαδικασία εγγραφής για τους οικοδεσπότες και τις ιδιοκτησίες τους. Αυτό θα οδηγήσει σε ένα κοινό σύνολο δεδομένων. Οι οικοδεσπότες θα μοιραστούν δεδομένα που αφορούν τους ίδιους και την περιουσία τους με τις δημόσιες αρχές. Με βάση αυτή την ηλεκτρονική εγγραφή, οι οικοδεσπότες θα λάβουν αυτόματα έναν μοναδικό αριθμό εγγραφής για το ακίνητο.

Οι πλατφόρμες θα πρέπει να μοιράζονται τις σχετικές πληροφορίες με τις δημόσιες αρχές σε μηνιαία βάση. Αυτές οι πληροφορίες θα περιλαμβάνουν:

  • Δεδομένα για τον αριθμό των διαμονών και των επισκεπτών.
  • Τον αριθμό εγγραφής
  • Τη διεύθυνση ιστού (URL) των καταχωρίσεων για βραχυχρόνιες ενοικιάσεις που βρίσκονται στην επικράτεια της αιτούσας δημόσιας αρχής.

Αυτές οι πληροφορίες θα επέτρεπαν τον εντοπισμό μη καταχωρισμένων καταχωρίσεων και θα βοηθούσαν στην επιβολή της υποχρέωσης εγγραφής, αυξάνοντας περαιτέρω τη διαφάνεια.

Οι πλατφόρμες θα πρέπει επίσης να σχεδιάσουν τους ιστότοπούς τους με τέτοιο τρόπο ώστε οι οικοδεσπότες να μπορούν να εμφανίζουν αριθμούς εγγραφής. Οι πλατφόρμες θα πρέπει να διενεργούν τυχαίους ελέγχους για να επαληθεύουν εάν ισχύει υποχρέωση εγγραφής καθώς και την εγκυρότητα των αριθμών εγγραφής.

Οι δημόσιες αρχές θα μπορούν να επικοινωνούν με τους οικοδεσπότες και να έχουν καλύτερη εικόνα των ακινήτων που εκμισθώνονται σε βραχυπρόθεσμη βάση στην επικράτειά τους. Αυτό θα τους δώσει γνώση της ακριβούς τοποθεσίας των βραχυπρόθεσμων ενοικιάσεων καταλυμάτων, της χωρητικότητάς τους και εάν αυτά τα ακίνητα αποτελούν μέρος κύριας ή άλλης κατοικίας.

Τέλος, οι δημόσιες αρχές θα μπορούν να μοιράζονται τα δεδομένα με συγκεντρωτικό και ανώνυμο τρόπο με ερευνητές, στατιστικές υπηρεσίες και τους πολίτες.

6. Τι είδους δεδομένα είναι διαθέσιμα στις δημόσιες αρχές; Πώς προστατεύονται τα προσωπικά δεδομένα;

Οι δημόσιες αρχές, είτε σε τοπικό, περιφερειακό ή εθνικό επίπεδο, θα μπορούν να ζητούν πληροφορίες που αφορούν μόνο αυτές. Αυτές οι πληροφορίες θα είναι διαθέσιμες σε αυτές μέσω των νέων εθνικών ενιαίων ψηφιακών σημείων εισόδου, όπου οι πλατφόρμες θα διαθέσουν αυτά τα δεδομένα.

Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι, για παράδειγμα, οι αρχές μιας πόλης θα μπορούν να ζητούν δεδομένα μόνο για την πόλη τους, αλλά δεν θα έχουν πρόσβαση στα δεδομένα των οικοδεσποτών σε άλλη πόλη ή στα δεδομένα των οικοδεσποτών στις γύρω περιοχές.

Οι δημόσιες αρχές που λαμβάνουν δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα για τους οικοδεσπότες και τη δραστηριότητά τους θα προσδιορίζονται δεόντως και θα εξουσιοδοτούνται να τα λαμβάνουν σε πλήρη συμμόρφωση με τους κανόνες για την προστασία των προσωπικών δεδομένων, ιδίως με τον Γενικό Κανονισμό για την Προστασία Δεδομένων.

7. Θα μπορούν οι αρχές να ζητούν περισσότερα δεδομένα από διαδικτυακές πλατφόρμες;

Οι πλατφόρμες θα μοιράζονται μόνο τα δεδομένα που αναφέρονται στην πρόταση.

Ωστόσο, ενδέχεται να έχουν την υποχρέωση να κοινοποιούν άλλα δεδομένα, όπως απαιτείται από χωριστές νομοθετικές διατάξεις της ΕΕ:

  • Σύμφωνα με την οδηγία για τη διοικητική συνεργασία στον τομέα της φορολογίας, οι διαδικτυακές πλατφόρμες θα πρέπει να παρέχουν στις φορολογικές αρχές τα δεδομένα σχετικά με το εισόδημα που δημιουργείται από τη δραστηριότητα των βραχυχρόνιων μισθώσεων.
  • Σύμφωνα με τον νόμο για τις ψηφιακές υπηρεσίες, οι διαδικτυακές πλατφόρμες θα πρέπει να απαντούν σε συγκεκριμένα αιτήματα σε ορισμένες περιπτώσεις. Αυτός είναι ένας ad-hoc μηχανισμός.

8. Υπάρχουν ελαφρύτερες απαιτήσεις για πολύ μικρές και μικρές διαδικτυακές πλατφόρμες;

Η παρούσα πρόταση λαμβάνει υπόψη την κατάσταση των ΜμΕ στον τομέα των διαδικτυακών πλατφορμών.

Κατά κανόνα, οι πλατφόρμες θα πρέπει να μοιράζονται δεδομένα σε μηνιαία βάση αυτόματα. Ωστόσο, οι πολύ μικρές και μικρές πλατφόρμες που δεν φτάνουν σε μηνιαίο μέσο όρο 2.500 κεντρικών υπολογιστών θα έχουν τη δυνατότητα να επωφεληθούν από ένα ελαφρύτερο καθεστώς. Θα χρειαστεί να μοιράζονται δεδομένα λιγότερο συχνά (τριμηνιαία) και δεν θα είναι υποχρεωμένοι να χρησιμοποιούν αυτοματοποιημένα μέσα για την παροχή των δεδομένων. Αυτές οι πλατφόρμες θα έχουν τη δυνατότητα να αναφέρουν μη αυτόματα.

9. Πώς θα βοηθήσει ο νέος κανονισμός τους οικοδεσπότες να κατανοήσουν καλύτερα τους ισχύοντες εθνικούς κανόνες και διαδικασίες;

Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να διασφαλίσουν ότι οι κανόνες που ισχύουν για τη δραστηριότητα των βραχυπρόθεσμων μισθώσεων είναι διαδικτυακοί και εύκολα προσβάσιμοι σε εθνικούς ιστότοπους, καθώς και ότι είναι προσβάσιμοι μέσω των πυλών Your Europe και της Single Digital Gateway. Οι διαδικτυακές πλατφόρμες θα πρέπει επίσης να διασφαλίσουν ότι αυτές οι πληροφορίες είναι προσβάσιμες μέσω του ιστότοπού τους.

Ως εκ τούτου, οι οικοδεσπότες θα έχουν πολλούς τρόπους πρόσβασης σε πληροφορίες σχετικά με τους κανόνες που πρέπει να τηρούν για να δραστηριοποιηθούν.

10. Πώς μπορούν να δημοσιευτούν τα δεδομένα που συλλέγονται από τις εθνικές στατιστικές υπηρεσίες και τις στατιστικές υπηρεσίες της ΕΕ και πώς θα τροφοδοτήσουν τον χώρο τουριστικών δεδομένων;

Τα κράτη μέλη θα ορίσουν μια οντότητα για τη συγκέντρωση και τη διαβίβαση δεδομένων σε εθνικές στατιστικές υπηρεσίες και υπηρεσίες της ΕΕ για δημοσίευση.

Συγκεντρωτικά δεδομένα μπορούν επίσης να διατίθενται στο μέλλον με συγκεκριμένους τομείς δεδομένων, οι οποίοι θα διευκολύνουν την ανταλλαγή δεδομένων και την κοινή χρήση δεδομένων βραχυπρόθεσμων μισθώσεων.