Από τους Παξούς, την Κρήτη, τη Ρόδο, την Κω, τη Νίσυρο, την Πάτμο και τη Λήμνο έως τη Χάλκη, τους Λειψούς, τη Σύμη και τους Αρκιούς η μουσική γίνεται αφορμή για να αποκτήσουν οι κάτοικοι και κυρίως τα παιδιά βιωματικές εμπειρίες ώστε να υπονομευτεί η αίσθηση της απόστασης από οποιοδήποτε «πολιτιστικό κέντρο». Εκπαιδευτικές δράσεις, εργαστήρια και συναυλίες που πραγματοποιούν η Εθνική Λυρική Σκηνή, η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών και το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών προσφέρουν ισότιμη πρόσβαση στη μουσική εκπαίδευση και την τέχνη ακόμη και στις πιο απομακρυσμένες περιοχές της Ελλάδας.
Μια τελευταία αφορμή για να παρατηρήσουμε εκ νέου τον χάρτη των δραστηριοτήτων ήταν το πιλοτικό πρόγραμμα μουσικής εκπαίδευσης που υλοποιείται στο Δημοτικό Σχολείο Κουφονησίων σε συνεργασία με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία του καλλιτεχνικού διευθυντή και συνιδρυτή του Φεστιβάλ Κλασικής Μουσικής Κουφονησίων Κορνήλιου Μιχαηλίδη με τη στήριξη του Qualco Foundation, η οποία τελεί υπό την αιγίδα του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει διά ζώσης και εξ αποστάσεως διδασκαλία μουσικού οργάνου καθ’ όλη τη διάρκεια του σχολικού έτους, προσφέροντας υποτροφίες, δωρεάν μουσικά όργανα και εξοπλισμό στους μαθητές. Ετσι, οι τελευταίοι έχουν πλέον την ευκαιρία να διδαχθούν πιάνο, κιθάρα και μουσική θεωρία, χτίζοντας τις απαραίτητες βάσεις για μια συστηματική μουσική εκπαίδευση. Σημειώνεται ότι για την αγορά μουσικών οργάνων (κιθάρες, πιάνο) και εξοπλισμού για τους μικρούς μαθητές, όπως και για τις υποτροφίες η συμμετοχή για τους ενδιαφερομένους περιορίζεται σε ένα συμβολικό αντίτιμο. Και αυτό είναι το πρώτο απτό αποτέλεσμα της πρωτοβουλίας. Η συμμετοχή των μαθητών κρίνεται ήδη σημαντική, καθώς μέσα σε έναν μήνα ο αριθμός τους αυξήθηκε από τους 8 στους 21. Τον Δεκέμβριο θα υλοποιηθεί ακόμα μία μουσικο-εκπαιδευτική δράση στο σχολείο του νησιού με τη συμμετοχή του δυναμικού συνόλου εγχόρδων Athens Classical Players της ΚΟΑ.
Παξοί, Χάλκη, Λειψοί, Σύμη
Τα εκπαιδευτικά προγράμματα της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών, τα οποία ξεκίνησαν πριν από σχεδόν 20 χρόνια, συνεχίζονται μέσα από το «Δικαίωμα στη Μουσική» σε ακόμη περισσότερες περιοχές σε όλη την Ελλάδα. Μετά τα Κουφονήσια η ΚΟΑ ετοιμάζει μουσικές εκπαιδευτικές δράσεις στην Κρήτη και στους Παξούς με την προοπτική να επεκταθούν και στα υπόλοιπα νησιά της Επτανήσου. Παράλληλα, σχεδιάζεται η συνέχιση της μουσικής εκπαίδευσης στα νησιά του Νοτίου Αιγαίου στο πλαίσιο του Φεστιβάλ «ΜΟΥΣΙΚΩΣ». Στόχος για την επόμενη περίοδο είναι να ανακαλύψουν τη μαγεία της μουσικής οι μαθητές στη Ρόδο, την Κω, τη Νίσυρο, τη Χάλκη, την Πάτμο, τους Λειψούς, τους Αρκιούς και τη Σύμη.
Το παράδειγμα της Λήμνου
Μια νέα πορεία στη μουσική εκπαίδευση των παιδιών της Λήμνου διαγράφεται τα τελευταία χρόνια στο νησί εξαιτίας του ανήσυχου και δραστήριου Παντελή Ζαφείρη, ο οποίος είναι απόφοιτος μουσικολογίας με μεταπτυχιακή ειδίκευση στην εθνομουσικολογία και υποψήφιος διδάκτορας στο κολεγιακό Πανεπιστήμιο στο Κορκ της Ιρλανδίας. Μετά τη μόνιμη εγκατάστασή του στο νησί τα τελευταία χρόνια, ίδρυσε το Λημνιακό Ωδείο, ενώ παράλληλα διδάσκει μουσική στα γυμνάσια του νησιού. Μαθητές στο ωδείο είναι παιδιά αλλά και ενήλικοι οι οποίοι αναζητούν τρόπο να αποκτήσουν όχι μόνο την απαραίτητη μουσική εκπαίδευση αλλά και τον δρόμο να επικοινωνήσουν μέσω της τέχνης.
Στη Βόρεια Εύβοια
«Απελευθέρωση, αποδόμηση, χαλάρωση, επικοινωνία, ενέργεια, ζέστη, ευγνωμοσύνη». Είναι οι λέξεις που ακούει ο Λεωνίδας Παναγόπουλος μετά το τέλος των εκπαιδευτικών εργαστηρίων που πραγματοποιούνται από τον περασμένο Σεπτέμβριο στην περιοχή της Βόρειας Εύβοιας σε συνεργασία με τοπικούς φορείς του Δήμου Μαντουδίου, Λίμνης, Αγίας Αννας. Το «Μέλισμα», όπως είναι ο τίτλος του ετήσιου κύκλου εκπαιδευτικών και καλλιτεχνικών δράσεων που πραγματοποιεί η Εθνική Λυρική Σκηνή, βάζουν στο κέντρο τους, όπως λέει ο συντονιστής του προγράμματος, «τη σχέση του ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον, με μια σειρά βιωματικών καλλιτεχνικών εργαστηρίων θεατρικής έκφρασης και δημιουργικής γραφής, μουσικής, δημιουργικής κίνησης και χορού και εικαστικών τεχνών. Τα εργαστήρια, μέσα από τη δημιουργική διαδικασία, η οποία περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, απολαυστικούς αυτοσχεδιασμούς, άφθονο παιχνίδι και ασκήσεις διάδρασης, στοχεύουν στην καλλιέργεια της φαντασίας, της επικοινωνίας, της συνεργασίας και της ομαδικότητας των συμμετεχόντων. Απευθύνονται τόσο σε υφιστάμενες όσο και σε νέες διαγενεακές ομάδες κοινότητας που δραστηριοποιούνται σε ευβοϊκά έθιμα και παραδόσεις, ενώ έλαβαν αμέσως θερμή υποδοχή από τους κατοίκους όλων των ηλικιών και πραγματοποιούνται μία φορά μηνιαίως. Στο ενδιάμεσο διάστημα, αξιοποιούμε την εμπειρία που αποκομίσαμε, ανασυντάσσουμε τις δυνάμεις μας και εμπλουτίζουμε το πρόγραμμά μας παραμένοντας σε επαφή με τα μέλη της τοπικής κοινότητας. Ο μεγάλος μας στόχος, που αποτελεί ταυτόχρονα και μεγάλη πρόκληση, είναι να «δέσουμε» τις επιμέρους ομάδες ώστε να δημιουργήσουν συνεργατικά τη δική τους παράσταση μουσικού θεάτρου».
«Ανακαλύπτοντας τα έγχορδα όργανα της συμφωνικής ορχήστρας» είναι ο τίτλος της επόμενης δράσης του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών που πραγματοποιεί την Παρασκευή 25 Νοεμβρίου με τους μουσικούς της Underground Youth Orchestra, υπό την καθοδήγηση του καλλιτεχνικού διευθυντή και μαέστρου της Κώστα Ηλιάδη στους Ωρεούς της Εύβοιας. Οπως λέει η επιμελήτρια του προγράμματος Κάτια Παπασπηλιοπούλου, η δράση αυτή επιχειρεί να απαντήσει στο «γιατί, πώς, από τι, πότε… Κάθε μουσικό όργανο είναι ένας μικρός λαβύρινθος τεχνικής και γνώσης που εξάπτει την περιέργεια μικρών και μεγάλων. Ολες οι ερωτήσεις θα απαντηθούν, καθώς τα μουσικά όργανα μας δίνουν ραντεβού σε μια ανεπίσημη συνάντηση γνωριμίας, όπου μπορούμε να πλησιάσουμε, να αγγίξουμε, να διακόψουμε, να ρωτήσουμε, να γελάσουμε δυνατά, να καταλάβουμε, να χειροκροτήσουμε. Αυτά και άλλα πολλά συμβαίνουν όταν τα όργανα κατεβαίνουν από τη σκηνή και σε απόσταση… αναπνοής αποκαλύπτουν τα μυστικά τους». Χθες, όπως λέει η κυρία Παπασπηλιοπούλου, πραγματοποιήθηκε στις Ροβιές ένα ιδιαίτερο πρόγραμμα «Αφήγηση με κούκλα» με την Κυριακή Δοξαρά – βιολί η Γεωργία Τσολάκη. «Η κούκλα Λι – το όνομά της έρχεται από τη μακρινή Κίνα – αφηγείται, με τη βοήθεια του βιολιού, την ιστορία της. Μια διαχρονική ιστορία που μιλά για τη φιλία, τη γενναιοδωρία και την αγάπη για τον άνθρωπο και τη φύση».
Οι εκπαιδευτικές δράσεις του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, εξηγεί η κυρία Παπασπηλιοπούλου, απευθύνονται σε όλους (οικογένειες, παιδιά, ενήλικες, σχολεία). Βασικός στόχος είναι να δημιουργηθεί μία σχέση οικειότητας ανάμεσα στο κοινό και το Μέγαρο, να αναπτυχθεί μια συνεχής, δημιουργική και ανανεωμένη σχέση με τη μουσική, αλλά και να προκύψει μια συνομιλία με τις άλλες τέχνες. «Μέσα από αυτές τις δράσεις ο κόσμος της μουσικής ξεδιπλώνεται μπροστά μας σε μια συνομιλία με άλλες παραστατικές τέχνες μέσα από παιχνίδια, παραμύθια, συναυλίες, βιωματικές δράσεις, προβολές, και μας καλεί να τον γνωρίσουμε. Μέσα από το πρόγραμμα Οι Γέφυρες της Μουσικής, θελήσαμε λοιπόν να προσφέρουμε αυτή την εμπειρία στα παιδιά της Βόρειας Εύβοιας».
Να σημειωθεί ότι και η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών θα δώσει το «παρών» τους επόμενους μήνες στη δοκιμαζόμενη Βόρεια Εύβοια μέσα από εκπαιδευτικά προγράμματα που ετοιμάζει. Μάλιστα εκπονείται ένα νέο σχέδιο για τα παιδιά-πρόσφυγες, ως συνέχεια του προγράμματος Ροζ Κουτί, που απετέλεσε την εκκίνηση της προσπάθειας της ΚΟΑ για μια μικρή συμβολική βοήθεια στους πρόσφυγες που φτάνουν στη χώρα μας.
