Έπειτα από σκληρή διαπραγμάτευση πλούσιων και φτωχών χωρών, η οποία συνεχίστηκε στην παράταση της διάσκεψης του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή, η COP27 ολοκληρώθηκε τα ξημερώματα της Κυριακής με την υιοθέτηση μιας αμφιλεγόμενης ανακοίνωσης, η οποία περιλαμβάνει για πρώτη φορά την παροχή βοήθειας στις πιο ευάλωτες χώρες, όχι όμως και νέες δεσμεύσεις μείωσης των εκπομπών άνθρακα.

Η COP27 που διήρκεσε περισσότερες από δύο εβδομάδες στο Σαρμ ελ Σέιχ της Αιγύπτου ολοκληρώθηκε με δύο ημέρες καθυστέρηση, γεγονός που την καθιστά μια από τις πιο μακρές διασκέψεις για το Κλίμα στην ιστορία.

«Δεν ήταν εύκολο» αλλά «τελικά εκπληρώσαμε την αποστολή μας» δήλωσε ο αιγύπτιος υπουργός Εξωτερικών Σαμέχ Σούκρ, πρόεδρος της συνόδου.

Kούραση και υπνηλία κατέβαλαν και τους πιο έμπειρους διαπραγματευτές στις μαραθώνιες συνεδριάσεις (Reuters)

Η τελική ανακοίνωση, καρπός συμβιβασμών, έγινε τελικά δεκτή ομόφωνα και ζητεί τη «ταχεία» μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου, χωρίς κανένα νέο στόχο σε σχέση με την προηγούμενη COP της Γλασκώβης.

«Πρέπει να μειώσουμε δραστικά τις εκπομπές τώρα και αυτό είναι ένα ερώτημα στο οποίο αυτή η COP δεν απάντησε» σχολίασε ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες.

Η ΕΕ, η οποία είχε καταθέσει πρόταση για ρητή δέσμευση κατάργησης όλων των ορυκτών καυσίμων, αντί μόνο του γαιάνθρακα, δήλωσε την Κυριακή «απογοητευμένη» από την απουσία φιλοδοξίας για τη μείωση των εκπομπών άνθρακα.

Εκτιμώντας ότι αν δεν γίνει κάτι «αυτή τη δεκαετία» θα είναι πλέον αργά, ο αντιπρόεδρος της ΕΕ Φρανς Τίμερμανς επέκρινε την ανακοίνωση της COP27 σχολιάζοντας ότι «αυτό που έχουμε μπροστά μας δεν είναι επαρκές βήμα για τους ανθρώπους και τον πλανήτη».

«Δεν προβλέπει αρκετές επιπλέον προσπάθειες από τους βασικούς ρυπαντές προκειμένου να αυξήσουν και να επιταχύνουν τη μείωση των εκπομπών» των αερίων του θερμοκηπίου, τόνισε ο ίδιος.

Αποζημιώσεις για τους «πλέον ευάλωτους»

Ωστόσο η τελική ανακοίνωση προβλέπει τη δημιουργία ταμείου για την κάλυψη των «απωλειών και των ζημιών» που έχουν ήδη υποστεί οι «ιδιαίτερα ευάλωτες» φτωχές χώρες λόγω των εκπομπών του ανεπτυγμένου κόσμου.

Μια απόφαση που υποδέχθηκαν με επευφημίες πολλές αντιπροσωπείες και η οποία χαρακτηρίζεται «ιστορική» από όσους την υποστηρίζουν.

Το ζήτημα των ζημιών και απωλειών απειλούσε να εκτροχιάσει την COP27. Δεν τέθηκε στην ημερήσια διάταξη της διάσκεψης παρά την τελευταία στιγμή, μετά τους πολλούς δισταγμούς που εξέφραζαν για καιρό οι πλούσιες χώρες, και μόνο με όρο ότι θα αποκλειστεί η δυνητική απόδοση νομικών ευθυνών και η καταβολή αποζημιώσεων.

Οι ανεπτυγμένες χώρες εναντιώνονταν κατηγορηματικά στην ιδέα να δημιουργηθεί τέτοιο ταμείο ειδικού σκοπού.

Ωστόσο πολλά θέματα παραμένουν ασαφή, καθώς οι λεπτομέρειες για την εφαρμογή της απόφασης, δηλαδή της δημιουργίας του ταμείου και της συγκέντρωσης των κεφαλαίων, αναμένεται να οριστούν από ειδική επιτροπή και να τεθούν προς έγκριση στην COP28, στα τέλη του 2023, στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

To αίτημα των ακτιβιστών για ρητή δέσμευση κατάργησης των ορυκτών καυσίμων δεν εισακούστηκε (Reuters)

Πισωγύρισμα

Το κείμενο για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου προκάλεσε επίσης αντιδράσεις, με πολλές χώρες να καταγγέλλουν ότι υστερεί έναντι των δεσμεύσεων που είχαν οριστεί σε προηγούμενες διασκέψεις, κυρίως σε ό,τι αφορά τον περιορισμό της ανόδου της θερμοκρασίας της Γης στον 1,5 βαθμό Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή.

Αν και η πρόβλεψη αυτή αναφέρεται στην τελική ανακοίνωση, με βάσει τις τρέχουσες δεσμεύσεις των χωρών ο στόχος δεν μπορεί να επιτευχθεί, ενώ ανέφικτος φαίνεται και ο στόχος του περιορισμού της ανόδου της θερμοκρασίας της Γης στους 2 βαθμούς Κελσίου.

Σύμφωνα με τις τρέχουσες δεσμεύσεις των χωρών, ο κόσμος οδεύει προς μια αύξηση της θερμοκρασίας κατά 2,4 βαθμών Κελσίου ως το τέλος του αιώνα και με τον υφιστάμενο ρυθμό εκπομπών προς το καταστροφικό σενάριο των 2,8 βαθμών Κελσίου.

Ακόμη ένα θέμα που προκάλεσε αναταράξεις στην COP27 ήταν αυτό του περιορισμού των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

Πολλές χώρες εκτίμησαν ότι τα κείμενα που πρότεινε η αιγυπτιακή προεδρία αποτελούσαν πισωγύρισμα σε σχέση με τις δεσμεύσεις που είχαν ληφθεί πέρυσι στη Γλασκώβη.

«Αυτή η COP περιόρισε τις δεσμεύσεις των χωρών να παρουσιάσουν νέους και πιο φιλόδοξους στόχους», κατήγγειλε η Λοράνς Τουμπιανά αρχιτέκτονας της Συμφωνίας του Παρισιού για το Κλίμα, το 2015.

Χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το ζήτημα της μείωσης της χρήσης των ορυκτών καυσίμων, που ευθύνονται για την υπερθέρμανση του πλανήτη, αλλά δεν αναφέρονται στις περισσότερες αποφάσεις για το Κλίμα.

Στο κείμενο της COP26 υπήρχε αναφορά στον άνθρακα, έπειτα από έντονες διαπραγματεύσεις, αλλά στο Σαρμ ελ Σέιχ οι «συνήθεις ύποπτοι», σύμφωνα με την έκφραση που χρησιμοποίησε ένας απεσταλμένος, αρνήθηκαν για μία ακόμη φορά να υπάρξει οποιαδήποτε αναφορά στο πετρέλαιο και το φυσικό αέριο.

Σε μια πρωτοφανή αναφορά στο τελικό κείμενο της διάσκεψης προβλέπεται η ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, μαζί με τις ενέργειες «με χαμηλές εκπομπές», μια έκφραση που συνήθως χρησιμοποιείται για την πυρηνική ενέργεια.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ / AFP