Μονομαχία στο Ελ… Ζάππειο για δύο σπουδαία έργα τέχνης

Μεγάλη μάχη ανάμεσα στον Κωνσταντίνο Παρθένη και τον Νικόλαο Γύζη αναμένεται να δοθεί την ερχόμενη Τετάρτη, 30 Νοεμβρίου, στο Ζάππειο Μέγαρο, καθώς δύο μουσειακού επιπέδου έργα τους πρωταγωνιστούν στην εντός συνόρων δημοπρασία της φθινοπωρινής σεζόν με ελληνικά έργα τέχνης, που φέρει την υπογραφή του οίκου Βέργος.

Για πρώτη φορά βγαίνει στο σφυρί «Το Τάμα» του εκ των σημαντικότερων εκπροσώπων της Σχολής του Μονάχου, Νικολάου Γύζη. Πρόκειται για μια ηθογραφική σκηνή που απεικονίζει την πορεία μιας νεαρής κοπέλας, υποβασταζόμενης από τη μητέρα της, για την εκπλήρωση του τάματός της στο απόκρημνο ξωκλήσι. Η αλυσίδα με την καρδιά που κρατάει στα χέρια της υπονοεί πως το τάμα αφορά τον χαμένο της αρραβωνιαστικό.

Ο ζωγράφος φιλοτέχνησε τον πίνακα κατά τη διάρκεια ενός σύντομου ταξιδιού του στην Ελλάδα και πωλήθηκε σε βρετανό έμπορο τέχνης το 1875. Ο πίνακας αποτελεί μία από τις τρεις παραλλαγές του θέματος που φιλοτέχνησε ο καλλιτέχνης (1874, 1875, 1886). Η τελευταία εξ αυτών αποτελεί από τα πλέον δημοφιλή έργα των συλλογών της Εθνικής Πινακοθήκης.

Η ελαιογραφία διαστάσεων 1Χ1,55 μ. που αποτελεί μέρος ιδιωτικής συλλογής στην Αθήνα και δεν άλλαξε χέρια μέχρι αυτή τη στιγμή εκτιμάται ότι θα πωληθεί μεταξύ 200.000 και 250.000 ευρώ.

«Αντίπαλον δέος» του «Τάματος» αποτελεί η «Αλληγορική Σύνθεση – Νίκη» του Κωνσταντίνου Παρθένη, που χωρίζεται σε δύο ζώνες: στην πάνω ζώνη εικονίζονται τρεις αλληγορικές μορφές με υψωμένα χέρια. Οι δύο ακριανές φέρουν φωτοστέφανο παραπέμποντας σε θρησκευτικές φιγούρες. Η αριστερή κρατά ξίφος, ενώ η δεξιά σκήπτρο που απολήγει σε σταυρό. Η μνημειακή κεντρική μορφή φέρει φτερά (πιθανώς η Νίκη) και διακρίνεται για τη θριαμβευτική χειρονομία της. Στο πάνω μέρος άγγελοι πλαισιώνουν τη σκηνή, ο ένας φέρνει στεφάνι για να στέψει τη Νίκη και ο άλλος κλαδί. Στη φρίζα διακρίνονται μερικές λεπτομέρειες, που οδηγούν σε κάποια συμπεράσματα, παρ’ όλη την αίσθηση του ανολοκλήρωτου που τη χαρακτηρίζει. Συγκεκριμένα, εικονίζεται έφιππος στρατιώτης, που ταυτίζεται εικονογραφικά με τον Κωνσταντίνο Α’. «Είναι, λοιπόν, πιθανό να απεικονίζονται οι νικηφόροι Βαλκανικοί Πόλεμοι (1912-1913), όπου συμμετείχε ο Κωνσταντίνος ως αρχιστράτηγος του ελληνικού Στρατού. Οι άλλες τρεις σκηνές αν δεν σχετίζονται με το ίδιο ιστορικό γεγονός, είναι πιθανό να εικονίζουν άλλες νικηφόρες μάχες από την ελληνική ιστορία» αναφέρεται στον κατάλογο της δημοπρασίας.

Μία μικρότερων διαστάσεων εκδοχή του δημοπρατούμενου έργου, συνοδευόμενη από πλήθος σχετικών προπαρασκευαστικών σπουδών ανήκει στη συλλογή της Εθνικής Πινακοθήκης.

Το έργο διαστάσεων 0,74Χ0,82 μ., προέρχεται από την οικογένεια του καλλιτέχνη και εκτιμάται μεταξύ 90.000 και 120.000 ευρώ.

Το συγκεκριμένο έργο, όπως και τα δύο του Θεόφιλου «Αραψ» και «Η θεά του αέρος, Ηρα», προστατεύονται ως νεότερα κινητά μνημεία βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας κι απαγορεύεται η εξαγωγή τους από την ελληνική επικράτεια χωρίς την άδεια των αρμόδιων υπηρεσιών του υπουργείου Πολιτισμού.

Συνολικά στη δημοπρασία προσφέρονται 145 έργα ελληνικής ζωγραφικής και γλυπτικής του 19ου και 20ου αι., τα οποία και θα εκτίθενται από την Κυριακή έως και την Τρίτη στο Ζάππειο Μέγαρο. Η δημοπρασία ξεκινά την Τετάρτη στις 18.00 και οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να πλειοδοτήσουν είτε στην αίθουσα ή είτε εξ αποστάσεως με γραπτή προσφορά, διαδικτυακά σε πραγματικό χρόνο ή τηλεφωνικά. Περισσότερα στην ιστοσελίδα https://www.vergosauctions.com