Δεν χρειάζεται να πάμε πολύ πίσω. Ηταν Μάιος του 2022 όταν παρουσιάσαμε την υπουργική απόφασή μας για τις προδιαγραφές στις Μονάδες Παιδικής Προστασίας και είπα το αυτονόητο: κανένας δεν μπορεί να μείνει χωρίς κανόνες. Δέχθηκα αήθεις επιθέσεις, όμως ήμουν και είμαι αποφασισμένη να φτάσω μέχρι το τέλος. Στο δικό μου μυαλό, παιδική προστασία και πολιτικό κόστος δεν μπορούν να βρίσκονται στην ίδια πρόταση. Τα στόματα δεν άνοιξαν τυχαία. Οι συμπολίτες μας ξέρουν πια ότι η πολιτεία δεν παρακολουθεί αμέτοχη τις εξελίξεις αλλά αντιδρά άμεσα και δίνει δυναμικές λύσεις. Οι θεσμικές μας παρεμβάσεις για την παιδική προστασία δεν ακολούθησαν αλλά προηγήθηκαν των γεγονότων που προκαλούν σε όλες και όλους οδύνη.
Παρά την έντονη εναντίωση κάποιων, αποδείχθηκε ότι οι παρεμβάσεις μας αυτές δεν ήρθαν για να παραμείνουν κενό γράμμα, αλλά για να θωρακίσουν την πολιτεία με τα απαραίτητα εργαλεία για την άμεση και με γρήγορα αντανακλαστικά προστασία των ευάλωτων παιδιών. Οι προδιαγραφές λειτουργίας των Μονάδων Παιδικής Προστασίας που θεσπίσαμε αποτελούν το αναγκαίο θεσμικό πλαίσιο, το οποίο ήταν πράγματι τόσες δεκαετίες εκκωφαντικά απόν. Πλέον, το κράτος έχει όχι μόνο την αρμοδιότητα αδειοδότησης αυτών των δομών, αλλά επιπλέον σαφώς ορισμένη αρμοδιότητα εποπτείας, ελέγχου και επιβολής κυρώσεων. Στην περίπτωση της Κιβωτού του Κόσμου εφαρμόσαμε μια διάταξη για έκτακτη αλλαγή στη διοίκηση κοινωνικών δομών που ψηφίστηκε πριν από λίγους μήνες έχοντας απέναντι πολλούς. Πρόκειται για μια διάταξη που χρησιμοποιείται σε εξαιρετικές περιπτώσεις, αλλά δυστυχώς είμαστε ενώπιον αυτών και πρέπει να δράσουμε άμεσα για την προστασία των παιδιών.
Προδιαγραφές σημαίνει τρία πολύ συγκεκριμένα πράγματα: έλεγχος, απαραίτητη στελέχωση, κτιριολογικό. Αναφορικά με τον έλεγχο: Θεσπίσαμε για πρώτη φορά την υποχρέωση των δομών που φιλοξενούν παιδιά να διαθέτουν Υπεύθυνο Προστασίας Ανηλίκων, ο οποίος έχει το ακαταδίωκτο. Ο Υπεύθυνος Προστασίας Ανηλίκων έχει την ευθύνη να γνωστοποιεί στις αρμόδιες Αρχές κάθε αναφορά περιστατικού κακοποίησης.
Θέσαμε ως απαραίτητη – και αυτονόητη – προϋπόθεση το λευκό ποινικό μητρώο για όσους φροντίζουν τα παιδιά μας. Καταστήσαμε υποχρεωτικό ότι κάθε χρόνο όλοι όσοι εργάζονται στις Μονάδες Παιδικής Προστασίας πρέπει να καταθέτουν ενημερωμένο πιστοποιητικό ψυχικής υγείας. Αναμορφώσαμε τον ελεγκτικό μηχανισμό ώστε να κάνει ουσιαστικό κι όχι τύποις έλεγχο. Ορίσαμε ότι ο κοινωνικός σύμβουλος κάθε Μονάδας Παιδικής Προστασίας υποχρεούται να πραγματοποιεί αυτοψίες – και μάλιστα τουλάχιστον ανά εξάμηνο – συντάσσοντας σχετική έκθεση, ενώ του δόθηκε το δικαίωμα πρόσβασης στα αρχεία του φορέα αλλά και σε ατομικούς φακέλους.
Ως προς τη στελέχωση των δομών, θα διαφωνήσει κανείς ότι σε μια δομή που προσέχει βρέφη πρέπει να υπάρχουν βρεφοκόμοι; Και να πούμε σε αυτό το σημείο ότι το κτιριολογικό δεν είναι απλά ντουβάρια. Δεν μπορούμε να έχουμε πάνω από δύο εφήβους σε ένα δωμάτιο. Με αυτόν τον τρόπο δεν σεβόμαστε τα δικαιώματά τους και ρισκάρουμε να έχουμε περιστατικά κακοποίησης αν συμβιώνουν πολλοί μαζί στον ίδιο χώρο.
Ορίσαμε ως πρωταρχικό σκοπό των Μονάδων Παιδικής Προστασίας την αποϊδρυματοποίηση. Το φωνάζουμε δυνατά εδώ και τρία χρόνια. Η ιδέα ότι ένα καλά οργανωμένο ίδρυμα μπορεί να καλύψει τις συναισθηματικές και ψυχικές ανάγκες ενός παιδιού δεν είναι μόνο παραπλανητική αλλά και αναχρονιστική. Προβάλλει τα ιδρύματα ως πρότυπο εναλλακτικής φροντίδας και απενοχοποιεί τον de facto παραμελητικό ή κακοποιητικό χαρακτήρα τους. Μέσα σε ενάμιση χρόνο βρήκαμε οικογένεια για το 40% των παιδιών που ζούσαν σε ιδρύματα. Υψιστης σημασίας η αναδοχή. Στη χώρα μας έχουν αυξηθεί οι ανάδοχοι κατά 194% τα τελευταία δύο χρόνια, αλλά και πάλι δεν υπάρχουν όσοι ανάδοχοι χρειάζονται. Μέχρι να το πετύχουμε, κανείς πλέον δεν μπορεί να διαφωνήσει με την επιβεβλημένη ανάγκη για κανόνες και προδιαγραφές στις δομές.
