Ολοκληρώνεται με τη φάση της αρχικής κύρωσης, που αφορά στο 95% της υπό ανάρτησης έκτασης και στο 90% της Επικράτειας το έργο των δασικών χαρτών, όπως ανακοίνωσε το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Η εξέλιξη αυτή δρομολογήθηκε μετά από δύο αποφάσεις της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας (1364 και 1365/2021) που έκριναν ότι το άρθρο 48 του ν. 4685/2020, σχετικά με τους υπό έγκριση δασικούς χάρτες, είναι σύμφωνο με τις διατάξεις του Συντάγματος και τη νομοθετική ρύθμιση που παρουσίασε τον Μάρτιο στη Βουλή ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας.
Η κατάρτιση και κύρωση αξιόπιστων δασικών χαρτών έχει ανεκτίμητη περιβαλλοντική αξία και αποτελεί βασικό έργο υποδομής προεπενδυσιακού χαρακτήρα, μακρόπνοο και απολύτως αναγκαίο για τους πολίτες και την οικονομία, επισημαίνει το υπουργείο.
Οι περιφερειακές Δασικές Υπηρεσίες εφαρμόζοντας το θεσμικό πλαίσιο που πηγάζει από τις επιταγές του Συντάγματος -υπό την καθοδήγηση της Γενικής Διεύθυνσης Δασών & Δασικού Περιβάλλοντος της Γενικής Γραμματείας Δασών- πέτυχαν το στόχο που είχε τεθεί, αν και η υλοποίηση ξεκίνησε για το σύνολο της χώρας, μόλις, στις αρχές του 2021, ύστερα από τις αστοχίες της προηγούμενης κυβέρνησης.
Τα αναλυτικά στοιχεία αποδεικνύουν την πρόοδο, που συντελέστηκε την τελευταία διετία:
Δασικοί Χάρτες 2020 2022
Ανάρτηση 51% 95%
Κύρωση 50% 90%
Με την κύρωση των δασικών χαρτών υφίστανται, πλέον, οριοθετημένες με σαφήνεια και αδιαμφισβήτητα οι εκτάσεις στις οποίες ισχύουν και εφαρμόζονται οι διατάξεις της δασικής νομοθεσίας (δάση, δασικές και χορτολιβαδικές εκτάσεις), ώστε να εξασφαλίζεται η προστασία του δασικού μας πλούτου.
Παράλληλα, μέσω της διαφανούς διαδικασίας δημοσιοποίησης των δεδομένων των αναρτημένων και κυρωμένων δασικών χαρτών, καλλιεργείται κλίμα εμπιστοσύνης μεταξύ της διοίκησης και του πολίτη και διασφαλίζεται η εγκυρότητα των συναλλαγών και η υλοποίηση επενδύσεων.
Επιπλέον, επιτυγχάνεται η άμεση πληροφόρηση του πολίτη, αλλά και του επαγγελματία – επιστήμονα – τεχνικού για τον χαρακτήρα και τη φύση των εκτάσεων, με χρήση αυτοματοποιημένων ηλεκτρονικών υπηρεσιών.
Πλέον, όλο το βάρος της προσπάθειάς μας επικεντρώνεται στην πλήρη ενεργοποίηση των Επιτροπών Εξέτασης Αντιρρήσεων, αναλαμβάνοντας την πρωτοβουλία για τις όποιες νομοθετικές και θεσμικές παρεμβάσεις απαιτηθούν προς την κατεύθυνση αυτή, ώστε πολύ γρήγορα να επιλυθούν τυχόν λειτουργικά προβλήματα.
Στόχος η ταχεία εξέταση όλων των αντιρρήσεων με αίσθημα ασφάλειας δικαίου τόσο για την προστασία των συνταγματικών δικαιωμάτων των πολιτών όσο και του φυσικού περιβάλλοντος, τονίζεται.
Ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας, δήλωσε: «Η χώρα μας μετά από 200 χρόνια ελεύθερου βίου, αποκτά -επιτέλους- δασικούς χάρτες! Ακόμη μια εμβληματική μεταρρύθμιση γίνεται πράξη, χάρη στην πολιτική πρωτοβουλία της Κυβέρνησης Μητσοτάκη και του Υπουργείου Περιβάλλοντος κι Ενέργειας. Η κύρωση των δασικών χαρτών δίνει τέλος σε μια εκκρεμότητα δεκαετιών, προστατεύει αποτελεσματικά το περιβάλλον και οριοθετεί σαφώς τις εκτάσεις στις οποίες εφαρμόζεται η δασική νομοθεσία. Σήμερα φθάσαμε στο 95% των συνολικών αναρτήσεων (έναντι 51% που ήταν το 2020) και στο 90% των κυρώσεων (έναντι 50% προ διετίας). Οι πολίτες πλέον θα γνωρίζουν με το πάτημα ενός κουμπιού τον χαρακτηρισμό των εκτάσεων που κατέχουν και τις όποιες δυνατότητες αξιοποίησής τους, χωρίς την αναμονή χρονοβόρων διαδικασιών. Οι αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου, σε αρμονική συνεργασία με την πολιτική ηγεσία, έκαναν μεγάλες προσπάθειες ώστε να φτάσουμε το σημερινό αποτέλεσμα για το οποίο είμαστε υπερήφανοι».
Ο Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γιώργος Αμυράς, δήλωσε: «Οι δασικοί χάρτες είναι έργο εθνικής σημασίας και θα έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί εδώ και δεκαετίες, αλλά δυστυχώς η Ελλάδα παρέμενε η μοναδική χώρα στην Ευρώπη χωρίς δασικούς χάρτες. Χάρη στη σπουδαία δουλειά των Δασικών Υπηρεσιών και με νομοθετικές παρεμβάσεις επιλύσαμε χρόνια προβλήματα και θα συνεχίσουμε όπου χρειαστεί. Με τους δασικούς χάρτες πάνω απ’ όλα προστατεύουμε τον δασικό μας πλούτο, διασφαλίζουμε τις περιουσίες των πολιτών, γκρεμίζουμε τη γραφειοκρατία και απελευθερώνουμε με ασφάλεια δικαίου τις επενδύσεις».
Ερωταπαντήσεις
1. Τι είναι ο δασικός χάρτης;
Ο δασικός χάρτης προσδιορίζει και οριοθετεί τις εκτάσεις δασικού ή χορτολιβαδικού χαρακτήρα, οι οποίες προστατεύονται από τις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας και τις διαχωρίζει από όλες τις διαφορετικού χαρακτήρα εκτάσεις.
Σημειώνεται ότι οι δασικοί χάρτες ρυθμίζουν τον χαρακτήρα των εκτάσεων και δεν επεμβαίνουν στο ιδιοκτησιακό καθεστώς, δεν θίγουν ιδιοκτησιακά δικαιώματα, της εκάστοτε έκτασης.
Αντίθετα αποσκοπούν να οριοθετήσουν τις δασικού και χορτολιβαδικού χαρακτήρα εκτάσεις υποστηρίζοντας το χωροταξικό σχεδιασμό, ενώ παράλληλα συμβάλλουν στην προστασία του περιβάλλοντος.
2. Ποιοι είναι οι κωδικοί για τις εκτάσεις και τι σημαίνουν;
1. Εκτάσεις μη διεπόμενες από τις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας
· ΑΑ: Ανέκαθεν άλλης μορφής/χρήσης εκτάσεις
· ΠΑ: Τελεσίδικες Πράξεις Χαρακτηρισμού Μη δασικές/Μη χορτολιβαδικές
2. Εκτάσεις διεπόμενες από τις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας
· ΠΔ: Τελεσίδικες Πράξεις Χαρακτηρισμού, Δασικές
· ΔΔ: Ανέκαθεν δασικές εκτάσεις
· ΔΑ: Εκχερσωμένες δασικές εκτάσεις
· ΑΔ: Δασωμένοι Αγροί
· ΠΧ: Τελεσίδικες Πράξεις Χαρακτηρισμού, Χορτολιβαδικές
· ΧΧ: Ανέκαθεν χορτολιβαδικές εκτάσεις
· ΧΑ: Χορτολιβαδικές εκτάσεις στις αεροφωτογραφίες του 1945, άλλη μορφή κάλυψης στις αεροφωτογραφίες 2007-2009
· ΑΝ: Εκτάσεις που έχουν κηρυχθεί αναδασωτέες
3. Ποια η είναι η πρόοδος του έργου;
Έως σήμερα έχουν αναρτηθεί δασικοί χάρτες για το 95% της επικράτειας, το υπόλοιπο 5% αφορά σε περιοχές εντός ορίων οικισμών και σχεδίων πόλεων.
Έχει κυρωθεί το 90% των δασικών χαρτών. Η διαφορά οφείλεται στο ότι δεν έχει γίνει κύρωση σε εκτάσεις, που έχουν υποβληθεί αντιρρήσεις και αιτήματα διόρθωσης προδήλου σφάλματος.
4. Με ποιον τρόπο αποδεικνύεται ο χαρακτήρας έκτασης -για οποιαδήποτε νόμιμη χρήση/συναλλαγή με το δημόσιο/συμβολαιογραφική πράξη- μετά τη μερική ή ολική κύρωση των δασικών χαρτών;
Μετά την κύρωση του δασικού χάρτη κάθε μεταβίβαση, σύσταση και γενικά κάθε μεταβολή των εμπραγμάτων δικαιωμάτων εκτάσεων που έχουν χαρακτηριστεί ως δάση, δασικές ή χορτολιβαδικές, πρέπει να συνοδεύεται από σχετικό πιστοποιητικό της αρμόδιας Διεύθυνσης Δασών, με το οποίο βεβαιώνεται ο χαρακτήρας της έκτασης (ν.3889/2010, αρ. 20, παρ. 4).
Αν η έκταση δεν εμπίπτει στις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας (δεν αποτελεί δασική εν γένει έκταση) αρκεί υπεύθυνη δήλωση του άρθρου 8 του ν. 1599/1986 (A’ 75) επί του τοπογραφικού διαγράμματος, που συνοδεύει τη σχετική πράξη του συμβολαιογράφου ή, αν δεν υφίσταται υποχρέωση εκπόνησης τοπογραφικού διαγράμματος, επί αποσπάσματος του δασικού χάρτη όπου απεικονίζεται το ακίνητο στο οποίο αφορά η συμβολαιογραφική πράξη και όπου εμφαίνονται οι συντεταγμένες των κορυφών του ακινήτου, με την οποία δηλώνεται υπευθύνως από τον συντάκτη του, ότι το συγκεκριμένο ακίνητο δεν εμπίπτει στις προστατευτικές διατάξεις της δασικής νομοθεσίας (ν.3889/2010, αρ. 20, παρ. 5).
5. Τι ισχύει με τις μεταβιβάσεις – αγοραπωλησίες σε έκταση χαρακτηρισμένη ως δασική στον αναρτημένο δασικό χάρτη, που όμως η Επιτροπή Εξέτασης Αντιρρήσεων (ΕΠΕΑ) έκανε αποδεκτή αντίρρηση και άλλαξε το χαρακτηρισμό της σε μη δασική;
Για εκτάσεις για τις οποίες έχουν γίνει δεκτές αντιρρήσεις των ενδιαφερομένων με απόφαση ΕΠΕΑ, και έως να κυρωθεί το επίμαχο τμήμα του δασικού χάρτη, στο σχετικό συμβόλαιο προσαρτάται αντίγραφο της απόφασης αυτής με τον αριθμό διαδικτυακής ανάρτησης (Α.Δ.Α.) από τη «Διαύγεια» και με επισυναπτόμενο τοπογραφικό διάγραμμα εξαρτημένων συντεταγμένων Ε.Γ.Σ.Α., επί του οποίου ο συντάκτης βεβαιώνει ότι το ακίνητο είναι αυτό, ως προς το οποίο έχουν γίνει δεκτές οι υποβληθείσες αντιρρήσεις (ν.3889/2010, αρ. 20, παρ. 4).
Σε έκταση που λανθασμένα επιβαρύνεται με δασικό χαρακτήρα, για να γίνει η μεταβίβαση πρέπει πρώτα να περατωθεί η διαδικασία των αντιρρήσεων.
6. Μπορεί να εκδοθεί οικοδομική άδεια σε έκταση που είναι εν μέρει δασική και εν μέρει άλλης μορφής (ΑΑ);
Εφόσον το τμήμα του γεωτεμαχίου, με χαρακτηρισμό ΑΑ, πληροί τους όρους αρτιότητας, τότε εκδίδεται άδεια δόμησης. Σε κάθε περίπτωση, για την έκδοση οικοδομικής άδειας εφαρμόζεται η εγκύκλιος ΥΠΕΝ/ΔΑΟΚΑ/56321/2354/09.06.2021 (ΑΔΑ: Ω25Υ4653Π8-27Α) οδηγία περί δήλωσης δασικού ή μη χαρακτήρα κατά την έκδοση οικοδομικών αδειών, μετά την ανάρτηση των δασικών χαρτών.
7. Τι γίνεται σε περιοχές στις οποίες δεν έχει αναρτηθεί/κυρωθεί δασικός χάρτης;
Οι περιοχές αυτές αφορούν σε σχέδια πόλεων και οικισμών, τα όρια των οποίων δεν έχουν εγκριθεί με πράξεις της Διοίκησης αλλά έχουν οριοθετηθεί με άλλες διατάξεις, όπως π.χ. τα περιγράμματα των νομίμως υφιστάμενων οικισμών προ του έτους 1923 για τους οποίους δεν έχει καθοριστεί όριο, οι ακτινικοί οικισμοί, τα όρια των πολεοδομικών μελετών και σχεδίων πόλεως που εκπονούνται καθώς και τα υπό καθορισμό όρια οικισμών που δεν έχουν ακόμα εγκριθεί.
Για τις περιοχές αυτές το ΥΠΕΝ προγραμματίζει αναρτήσεις δασικού χάρτη εντός του 2023, ώστε να ξεκαθαρίσει ο δασικός ή μη χαρακτήρας τους.
Μέχρι τότε, στις περιοχές αυτές, για τον χαρακτηρισμό μιας έκτασης ή τμήματος της επιφανείας της γης ως υπαγομένης ή μη στις περιπτώσεις του άρθρου 3 του ν.998/79 (δάσος, δασική έκταση) ισχύει η διαδικασία του άρθρου 14 του ν.998/79, η οποία προβλέπει την έκδοση πράξης χαρακτηρισμού του κατά τόπου αρμοδίου δασάρχη ή του Διευθυντή Δασών.
8. Ποιος έχει δικαίωμα χρήσης των δεδομένων του δασικού χάρτη;
Δυνατότητα χρήσης των στοιχείων του δασικού χάρτη είτε είναι αναρτημένος είτε κυρωμένος, παρέχεται σε κάθε δημόσια αρχή μέσω ειδικού διαδικτυακού τόπου του Κτηματολογίου (ν.3889/2010, αρ. 20, παρ. 6).
Αν απαιτείται από κείμενες διατάξεις η βεβαίωση του δασικού ή μη χαρακτήρα έκτασης ενώπιον του Δημοσίου, των ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού και των υπηρεσιών και φορέων του ευρύτερου δημόσιου τομέα αυτή πραγματοποιείται με υπεύθυνη δήλωση του άρθρου 8 του ν. 1599/1986 (A΄ 75) επί του τοπογραφικού διαγράμματος, που αφορά το συγκεκριμένο ακίνητο από τον συντάκτη του. Στη δήλωση αναφέρεται υποχρεωτικά, αν ο χαρακτηρισμός της έκτασης ως δασικής ή μη έχει προσωρινή ή οριστική ισχύ, ανάλογα με το στάδιο στο οποίο βρίσκεται ο δασικός χάρτης.
9. Ποια τα προβλήματα που ανέδειξε η ανάρτηση και κύρωση των δασικών χαρτών;
Τα προβλήματα που αναδεικνύονται από την πρόσφατη ανάρτηση και κύρωση των δασικών χαρτών είναι το ιδιοκτησιακό, οι εκτάσεις που χαρακτηρίζονται ως ΑΔ και ΔΑ δηλαδή πρώην αγροτικές εκτάσεις που δασώθηκαν λόγω εγκατάλειψης ή δασικές εκτάσεις που εκχερσώθηκαν παράνομα προς καλλιέργεια, καθώς και σπίτια που έχουν χτιστεί σε δασικές εκτάσεις χωρίς την απαιτούμενη οικοδομική άδεια, δηλαδή είναι «δασικά αυθαίρετα».
10. Τι ισχύει για τους δασωμένους αγρούς (ΑΔ);
Πρόκειται για εκτάσεις που εμφανίζονται στις αεροφωτογραφίες του 1945 με αγροτική μορφή και δασώθηκαν μεταγενέστερα λόγω εγκατάλειψης.
Το ΥΠΕΝ με νομοθετική ρύθμιση (αρ. 93 του ν.4915/2022) τροποποίησε το αρ. 67 του ν.998/1979 και έδωσε τη δυνατότητα οικονομικής αξιοποίησης 7.000.000 στρεμμάτων για αγροτική και δενδροκομική καλλιέργεια, καθώς και για ελεύθερη χρήση υπό προϋποθέσεις.
Το Δημόσιο πλέον δεν θα προβάλει δικαιώματα κυριότητας σε αυτές τις εκτάσεις παρά μόνο αν αυτά θεμελιώνονται βάσει τίτλων. Πρόκειται για μια μεγάλη μεταρρύθμιση, την οποία οι ιδιοκτήτες εκτάσεων περίμεναν εδώ και σχεδόν 45 χρόνια.
11. Πώς επιλύθηκαν ιδιοκτησιακά ζητήματα;
Το ιδιοκτησιακό καθεστώς δεν αφορά άμεσα τους δασικούς χάρτες, αλλά είναι παρεμπίπτον ζήτημα. Οι δασικοί χάρτες ρυθμίζουν αποκλειστικά και μόνο τον χαρακτήρα των εκτάσεων με βάση τις ανθρωπογενείς επεμβάσεις, τη χρήση τους στο παρελθόν και την παρουσία ή μη δασικής βλάστησης, χωρίς να επεμβαίνουν στο ιδιοκτησιακό καθεστώς. Οποιαδήποτε ιδιοκτησιακή διαφορά συνεχίζει να ρυθμίζεται είτε διοικητικά είτε δικαστικά.
Για την επίσπευση της οριστικής επίλυσης του ιδιοκτησιακού καθεστώτος στις περιοχές της ελληνικής επικράτειας που δεν ισχύει το τεκμήριο κυριότητας του δημοσίου, το ΥΠΕΝ νομοθέτησε ότι για τις περιοχές αυτές (νησιά Ιονίου, Κρήτη, Λέσβος, Σάμος, Χίος, Κυκλάδες, Κύθηρα, Αντικύθηρα, Δωδεκάνησα και Μάνη) το Δημόσιο δεν προβάλλει δικαιώματα ιδιοκτησίας σε δάση και δασικές εκτάσεις εκτός αν διαθέτει τίτλους ιδιοκτησίας (αρ. 152 του ν.4819/2021).
Πρακτικά, αν μια αποδεδειγμένα ιδιωτική έκταση χαρακτηριστεί ως δασικού χαρακτήρα, δεν διεκδικείται από το ελληνικό Δημόσιο. Παραμένει ιδιωτική έκταση, γεγονός που δεν επηρεάζει τη χρήση της, σε σχέση με το προηγούμενο θεσμικό καθεστώς. Πρέπει να αναφερθεί ότι οι δασικές εκτάσεις που δεν είναι αναγνωρισμένες ιδιωτικές με έναν από τους τρόπους που αναφέρονται το αρ. 10 του ν.3208/2003, θεωρούνται δημόσιες.
12. Όταν μέρος ιδιοκτησίας έχει χαρακτηριστεί δασικό, μπορεί να μεταβιβαστεί το αγροτικό τμήμα της;
Το ΥΠΕΝ με νομοθετική ρύθμιση, έδωσε το δικαίωμα σε ιδιοκτησίες που περιλαμβάνουν και δασικές και αγροτικές εκτάσεις να μπορούν να μεταβιβάζονται, ως προς το μη δασικό τμήμα, χωρίς αυτό να θεωρείται κατάτμηση (αρ. 153 του ν.4819/2021).
13. Ποια λύση δίνεται για τα δασικά αυθαίρετα;
Λύση δίνεται και στο ζήτημα των δασικών αυθαιρέτων μέσω της ειδικής διαδικτυακής πλατφόρμας της παρ. 1 του άρ. 52 του ν.4685/2020 που δημιουργήθηκε σε συνεργασία με το Ελληνικό Κτηματολόγιο και βρίσκεται σε λειτουργία από τις 5 Οκτωβρίου 2022.
Οι όροι και οι προδιαγραφές λειτουργίας της διαδικτυακής πλατφόρμας της παρ. 1 του αρ. 52 του ν.4685/2020 περιγράφονται στην υπ’ αρ. οικ. ΥΠΕΝ/ΔΠΔ/68161/3775/16.07.2021 Κ.Υ.Α, με την υποχρέωση καταβολής παραβόλου ύψους 250 €.
Οι κάτοχοι κατοικιών σε δάση και δασικές εκτάσεις, δηλώνουν εκεί τις κατοικίες τους, με αναστολή των διαδικασιών κατεδάφισης και επιβολής προστίμων για 30 έτη.
Στη συνέχεια, αφού συγκεντρωθούν τα στοιχεία των δηλώσεων θα εκπονηθεί οικονομοτεχνική μελέτη βάση της οποίας θα εκδοθεί Προεδρικό Διάταγμα που θα καθορίζει τους όρους διατήρησης με καταβολή προστίμου ή κατεδάφισης των κατοικιών που έχουν δηλωθεί.
Σημειώνεται ότι αποκλείεται η υπαγωγή -στις παραπάνω διατάξεις- κτιρίων, τα οποία:
● δεν έχουν το χαρακτήρα κατοικίας,
● έχουν ανεγερθεί μετά την 28η Ιουλίου 2011,
● βρίσκονται σε περιοχές του δικτύου Natura 2000, σε υγροτόπους Ramsar και σε περιοχές για τις οποίες ισχύουν ειδικές προστατευτικές διατάξεις της φύσης ή του τοπίου, εκτός εάν κατασκευάστηκαν πριν το χαρακτηρισμό των περιοχών αυτών,
● βρίσκονται εντός περιοχών που έχουν κηρυχθεί αναδασωτέες λόγω πυρκαγιάς και έχουν ανεγερθεί μετά την κήρυξη της αναδάσωσης,
● η διατήρησή τους παρακωλύει τη διαφυγή των πολιτών ή την πρόσβαση πυροσβεστικών οχημάτων σε περίπτωση πυρκαγιάς ή άλλου κινδύνου από φυσικά φαινόμενα.
14. Είναι δασικές οι εκτάσεις με φρύγανα και ασπαλάθους;
Όχι, με βάση γνωμοδότηση του Τεχνικού Συμβουλίου Δασών του ΥΠΕΝ που έγινε αποδεκτή από τον Υφυπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας με την ΥΠΕΝ/ΔΠΔ/35724/2004/16.04.2021 αποδοχή γνωμοδότησης, εκτάσεις που στο παρελθόν ήταν αγροτικού χαρακτήρα και λόγω της εγκατάλειψης αναπτύχτηκε ασπάλαθος και φρυγανώδης βλάστηση δεν χαρακτηρίζονται πλέον δασικές.
Επίσης σύμφωνα με προγενέστερη αποδοχή γνωμοδότησης του Τεχνικού Συμβουλίου Δασών (την 182363/2395/13.5.2019), εκτάσεις που και καλύπτονται µόνο από φρυγανική βλάστηση, δε συγκεντρώνουν τα απαραίτητα κριτήρια που θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη ώστε να θεωρηθεί ότι συγκροτούν δασοβιοκοινότητα και κατά συνέπεια οι εκτάσεις αυτές δεν χαρακτηρίζονται ως δάση ή δασικές αλλά ως χορτολιβαδικές.
15. Τι ισχύει για τα εκχερσωμένα δάση (ΔΑ) και τις επιδοτούμενες εκτάσεις από τον ΟΠΕΚΕΠΕ;
Βρίσκεται σε εξέλιξη διαδικασία για τη λύση του ζητήματος των εκχερσωμένων δασικών εκτάσεων, που χρησιμοποιούνται για αγροτική χρήση, χωρίς να έχουν εκδοθεί νόμιμες διοικητικές πράξεις.
Για τις εκχερσώσεις (ΔΑ) υπάρχουν συγκεκριμένες διαδικασίες για τη στοιχειοθέτηση του δημοσίου συμφέροντος μέσω συγκέντρωσης ποσοτικών στοιχείων και σύνταξης οικονομοτεχνικών μελετών. Ο δασικός χάρτης συμβάλλει στην επίλυση του θέματος βοηθώντας στην καταμέτρηση τους και στον προσδιορισμό των παραγόμενων αγαθών από αυτές. Ακολούθως, το Δημόσιο βασιζόμενο σε επιστημονικά ποσοτικά δεδομένα θα μπορεί να προσδιορίσει τις απαιτούμενες ενέργειες για την επίλυση του θέματος.
Έχει, ήδη, ολοκληρωθεί οικονομοτεχνική μελέτη για τη στοιχειοθέτηση του δημοσίου συμφέροντος και σχεδιάζεται νομικά βιώσιμη λύση σύμφωνα με τις επιταγές του Συντάγματος.
Σε κάθε περίπτωση, η προωθούμενη ρύθμιση θα επιλύει οριστικά όλα τα ζητήματα που έχουν ανακύψει προστατεύοντας το Δημόσιο από τους καταπατητές, αλλά και τους νόμιμους ιδιοκτήτες αυτών των εκτάσεων.
Η ρύθμιση αφορά σε 2,3 εκ. στρέμματα πρώην δασικών εκτάσεων που εκχερσώθηκαν (ΔΑ) χωρίς νόμιμες διοικητικές πράξεις και χρησιμοποιούνται για αγροτική χρήση και χιλιάδες ιδιοκτήτες – αγρότες.
Σύμφωνα με αυτήν, οι εν λόγω εκτάσεις διατηρούν τη γεωργική χρήση για όσο χρόνο λαμβάνουν ενιαία ενίσχυση από τον ΟΠΕΚΕΠΕ και είναι ενταγμένες στο Ολοκληρωμένο Σύστημα Υποβολής Δηλώσεων (ΟΣΔΕ).
16. Τι ισχύει στην περίπτωση που δεν έχει υποβληθεί αντίρρηση στις προθεσμίες που προβλέπονταν; Θα υπάρξει εκ νέου δυνατότητα για υποβολή, ακόμα και μετά την κύρωση των δασικών χαρτών;
Με πρόσφατες αποφάσεις του ΣτΕ έχει κριθεί ότι κατά την προηγούμενη περίοδο οι χρόνοι αναρτήσεων, αλλά και ο τρόπος δημοσιοποίησης της διαδικασίας των αναρτήσεων και κύρωσης των δασικών χαρτών ήταν επαρκείς, έτσι ώστε οι ιδιώτες να προβούν σε όλες τις νόμιμες ενέργειες (κατά μέσο όρο το χρονικό διάστημα υποβολής αντιρρήσεων κυμάνθηκε περισσότερο από 8 μήνες).
Σε εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 48 του ν. 4685/2020, υπήρχε κατόπιν συνεχών παρατάσεων ικανό χρονικό διάστημα, για την υποβολή ατελούς αίτησης αναμόρφωσης του δασικού χάρτη.
Επιπλέον αυτών, η χώρα μας έχει αναλάβει διεθνείς δεσμεύσεις, προκειμένου να επιτευχθεί η κύρωση των δασικών χαρτών εντός εύλογων και παράλληλα δεσμευτικών χρονικών διαστημάτων, χωρίς να υποχρεωθούμε ως κράτος στην καταβολή δυσβάστακτων προστίμων εξαιτίας της χρόνιας ασυνέπειας.
Κατά συνέπεια των παραπάνω δεν είναι δυνατόν να δοθεί εκ νέου η δυνατότητα υποβολής αντίρρησης στο σύνολο (αλλά ούτε και σε μέρος) των κυρωμένων χαρτών, δηλαδή, ακόμα και στις περιοχές που ποτέ μέχρι σήμερα δεν υπήρξε κανένα ενδιαφέρον.
17. Ποια εναλλακτική δυνατότητα έχουν οι ιδιοκτήτες, που δεν υπέβαλλαν αντίρρησή;
Μπορούν να υποβάλλουν αίτημα αναμόρφωσης δασικού χάρτη στην οικεία Διεύθυνση Δασών.
Ο κυρωμένος δασικός χάρτης δεν δέχεται αντιρρήσεις, επιτρέπεται όμως η αναμόρφωσή του σύμφωνα με την παρ. 1 του αρ. 20 του ν.3889/2010.
Η αναμόρφωση του κυρωμένου δασικού χάρτη επιτρέπεται με την προσθήκη ή διαγραφή των εκτάσεων που υπάγονται ή παύουν να υπάγονται σε αυτόν σύμφωνα με τη δασική νομοθεσία, με δικαστικές αποφάσεις επί τού ιδιοκτησιακού ζητήματος των χορτολιβαδικών εκτάσεων, με διοικητικές πράξεις που έπρεπε να συμπεριληφθούν στον δασικό χάρτη κατά την κατάρτισή του και δεν απεικονίζονται σε αυτόν, καθώς και με τη διόρθωση προδήλων σφαλμάτων.
18. Ποιες είναι οι πράξεις της διοίκησης που μπορούν να αναμορφώσουν τον δασικό χάρτη;
Σύμφωνα με την ΥΠΕΝ/ΔΠΔ/64663/2956/2020 ΥΑ, οι διοικητικές πράξεις είναι:
● Εγκεκριμένα ρυμοτομικά σχέδια πόλης, πράξεις εφαρμογής και εγκεκριμένες πολεοδομικές μελέτες,
● Αποφάσεις χαρακτηρισμού οικισμού,
● Πράξεις οριοθέτησης καθώς και πράξεις πολεοδόμησης – ρυμοτόμησης,
● Ισχύουσες άδειες εγκατάστασης και λειτουργίας, οικοδομικές άδειες ή άλλες άδειες ή διοικητικές πράξεις που καλύπτονται από το τεκμήριο νομιμότητας για βιομηχανικές ή βιοτεχνικές εγκαταστάσεις που περιλαμβάνονται σε ζώνες οικιστικού ελέγχου,
● Αποφάσεις επιτροπών αλλοτριώσεων,
● Παραχωρητήρια αγροτικών κλήρων,
● Αποφάσεις κύρωσης διανομών και αναδασμών στις οποίες έχει αποδοθεί γεωργική, κτηνοτροφική ή μικτή χρήση,
● Αποφάσεις του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων ή Νομάρχη,
● Άδειες του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων,
● Αποφάσεις διάθεσης εξαγορασμένων από το δημόσιο κτημάτων δυνάμει ειδικών νόμων,
● Διοικητικές πράξεις που αναφέρονται σε απαλλοτριώσεις και μεταβιβάσεις.
19. Τι χαρακτηρίζεται ως πρόδηλο σφάλμα;
Σύμφωνα με την Υ.Α. 153394/919/12.04.2017 ως πρόδηλο σφάλμα στη διαδικασία κατάρτισης του δασικού χάρτη ορίζεται οποιαδήποτε προφανής:
● Τεχνικού χαρακτήρα απόκλιση ή εσφαλμένη τεχνική απόδοση των οριογραμμών που παρατηρείται πάνω στα φωτογραμμετρικά υπόβαθρα και προκύπτει είτε από μετρήσεις εδάφους ή φωτοερμηνευτικής απόδοσης του θεματικού περιεχομένου του χάρτη, που έρχεται σε αντίθεση με την εικόνα, που παρουσιάζεται σ’ αυτά,
● Παράλειψη, εκ παραδρομής, της αποτύπωσης σαφώς δασικής έκτασης εντός ευρύτερης άλλης μορφής (αγροτικής κ.λπ.) και το αντίστροφο,
● Απεικόνιση εμφανώς λανθασμένη αγροτικής έκτασης ως δασικής και το αντίστροφο,
● Παράλειψη εγγραφών στοιχείων των πολυγώνων του χάρτη στη βάση δεδομένων,
● Λανθασμένη αποτύπωση θεματικής επιφάνειας που οφείλεται σε διαμορφωμένα στοιχεία εικόνας (φωτογραφίας) λόγω διαβαθμισμένων περιοχών,
● Απόδοση ως χορτολιβαδικής, έκτασης που αφορά σε πεδινή και ομαλής κλίσης περιοχή, η οποία εξαιρείται της υπαγωγής στις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας, σύμφωνα με το π.δ. 32/2016 (ΦΕΚ 46 Α’),
● Απόδοση ως χορτολιβαδικής, έκτασης που αφορά σε αναγνωρισμένη, κατά τις κείμενες διατάξεις, έναντι του Δημοσίου ως ιδιωτικής, η οποία εξαιρείται της υπαγωγής στις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας,
● Απόδοση ως δασικής, έκτασης που αφορά τεχνητή δασική φυτεία, η οποία εξαιρείται της υπαγωγής στις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας και
● Παράλειψη απεικόνισης πράξεων της διοίκησης.
20. Πώς επιταχύνεται η διαδικασία εξέτασης αντιρρήσεων;
Αναφορικά με τη λειτουργία των Επιτροπών Εξέτασης Αντιρρήσεων (ΕΠΕΑ), το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας έχει προχωρήσει σε μία σειρά από θεσμικές παρεμβάσεις για την αποτελεσματικότερη λειτουργία τους, προκειμένου να επιταχυνθεί η διαδικασία εξέτασης των αντιρρήσεων.
Με τον νόμο 4685/2020 μεταβλήθηκε η σύνθεση των ΕΠΕΑ, που πλέον είναι αμειβόμενες με βάση τον μηνιαίο αριθμό υποθέσεων που εξετάζουν (100 ανά μήνα), με στόχο τα πορίσματα τους να χαρακτηρίζονται από μεγαλύτερη κατά το δυνατόν έξωθεν αντικειμενικότητα. Οι επιτροπές αποτελούνται από Δικηγόρο (ως πρόεδρο), Μηχανικό από τον ιδιωτικό τομέα και Δασολόγο από το δημόσιο τομέα.
Είναι γνωστό ότι το πλήθος των αντιρρήσεων που εκκρεμούν είναι μεγάλο. Γι’ αυτό το λόγο έχει προβλεφθεί η σύσταση κατ’ ελάχιστο 200 επιτροπών, για τη λειτουργία των οποίων έχει εξασφαλιστεί η αναγκαία χρηματοδοτική πηγή από το Πράσινο Ταμείο.
Επιπλέον, έχει προβλεφθεί να γίνονται προπαρασκευαστικές – υποστηρικτικές διεργασίες από τις Διευθύνσεις Δασών, έτσι ώστε η ροή των αντιρρήσεων να είναι πλήρως ομαδοποιημένη και τελικά να επιτευχθεί ο επιθυμητός ρυθμός εξέτασης των αντιρρήσεων.
Σε κάθε περίπτωση η διαδικασία θα παρακολουθείται στενά και αν κριθεί απαραίτητο με βάση τα χρονοδιαγράμματα, θα συσταθούν και επιπλέον επιτροπές. Η Γενική Διεύθυνση Δασών & ΔΠ του ΥΠΕΝ, βρίσκεται σε στενή συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και υπηρεσίες, έτσι ώστε να ξεκινήσουν άμεσα οι εργασίες των επιτροπών, και να μην χαθεί καθόλου χρόνος.
21. Πότε αναμένεται να ολοκληρωθεί η διαδικασία;
Μέχρι σήμερα έχουμε ιδρύσει 116 επιτροπές εξέτασης αντιρρήσεων (ΕΠΕΑ) με στόχο να φτάσουμε τουλάχιστον τις 200 ΕΠΕΑ που θα εξετάζουν 20.000 αντιρρήσεις το μήνα, δεδομένο ότι για την καταβολή της αποζημίωσης των μελών απαιτείται εξέταση 100 υποθέσεων ανά μήνα.
22. Τι ισχύει στην περίπτωση που η αντίρρηση ενός πολίτη δεν γίνει αποδεκτή από την αρμόδια ΕΠΕΑ;
Σύμφωνα με την παρ. 5 του αρ. 19 του ν.3889/2010 ο πολίτης έχει το δικαίωμα άσκησης αίτησης ακύρωσης ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας κατά της πράξης κύρωσης του δασικού χάρτη για το τμήμα εκείνο της αντίρρησης που η ΕΠΕΑ δεν έκανε αποδεκτό. Προϋπόθεση της προσφυγής στο ΣτΕ είναι η ενσωμάτωση στον κυρωμένο δασικό χάρτη της επίμαχης έκτασης ύστερα από την απορριπτική απόφαση της ΕΠΕΑ.
