Με ανοιχτά μέτωπα είναι αντιμέτωπη η ηγεσία του υπουργείου Υγείας, με αποτέλεσμα η νέα χρονιά να αποτελεί μία πρόκληση. Ο θεσμός του προσωπικού γιατρού, οι πολυσυζητημένες αλλαγές που θα αναδιαμορφώσουν τον χάρτη υγείας ανά την επικράτεια, αλλά και η πιλοτική έναρξη των απογευματινών χειρουργείων σε συνδυασμό με την… έξοδο των γιατρών του ΕΣΥ προς τον ιδιωτικό τομέα, δημιουργούν ένα πολυσύνθετο «παζλ» στον χώρο της Υγείας.

Εν τω μεταξύ, το 2023 βρίσκει για μία ακόμη φορά τα δημόσια νοσοκομεία υπό πίεση, καθώς οι αναπνευστικές λοιμώξεις – εποχική γρίπη, αναπνευστικός συγκυτιακός ιός (RSV) και κορωνοϊός – αυξάνουν τις ανάγκες για νοσηλείες. Μοιραία, στις εφημερίες των παιδιατρικών νοσοκομείων οι αναμονές είναι πολύωρες την ώρα που ασθενείς νοσηλεύονται σε ράντζα στο Αττικόν και τον Ευαγγελισμό. Αντίστοιχα, η εφαρμογή της «διασποράς» νοσηλευόμενων σε άλλες κλινικές έως ότου βρεθεί διαθέσιμο κρεβάτι στις Παθολογικές είναι επιβεβλημένη, με αποτέλεσμα να αναζητείται λύση.

«Μαύρη τρύπα»

Αλλωστε, περίπου έξι μήνες μετά την πιλοτική εφαρμογή του νέου θεσμού του προσωπικού γιατρού δεν έχει ακόμη επιτευχθεί η δημιουργία ενός ισχυρού αναχώματος για το ΕΣΥ. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία το 53,3% των δικαιούχων δεν έχουν εγγραφεί στο σύστημα. Αιτία είναι η «μαύρη τρύπα» σε γιατρούς, παρότι εδώ και μήνες άνοιξε η βεντάλια των ειδικοτήτων.

Πιο συγκεκριμένα, στη δεξαμενή του προσωπικού γιατρού έχουν συνολικά ενταχθεί 3.350 λειτουργοί του Ιπποκράτη, εκ των οποίων οι 2.234 προέρχονται από δημόσιες πρωτοβάθμιες δομές και οι υπόλοιποι 1.116 από τον ιδιωτικό τομέα. Μοιραία, παρατάσεις έχουν λάβει και οι ποινές που προβλέπει ο νομοθέτης για τους… ανένταχτους στο σύστημα πολίτες, έως ότου ο θεσμός είναι σε θέση να τεθεί σε πλήρη εφαρμογή.

Καθώς όμως το 2023 έχει οριστεί ως έτος-ορόσημο για τον προσωπικό γιατρό, οι τεχνοκράτες στην οδό Αριστοτέλους επεξεργάζονται μία δέσμη επιπλέον κινήτρων, σε μία ύστατη προσπάθεια να δημιουργηθεί ένα πιο δελεαστικό πλαίσιο για τους επαγγελματίες υγείας.

Επιπρόσθετα, η ηγεσία του υπουργείου Υγείας εξετάζει το ενδεχόμενο να απευθύνει κάλεσμα και στους γιατρούς του ΕΣΥ ώστε να ενταχθούν στον θεσμό μετά την πρόσφατη ψήφιση του νόμου που τους δίνει το πράσινο φως για εκτέλεση, υπό προϋποθέσεις, ιδιωτικού έργου.

Ανατροπές στα εργασιακά

Υπενθυμίζεται πάντως ότι οι νομοθετημένες ανατροπές στις εργασιακές σχέσεις αποτελούν «casus belli» για τους εκπροσώπους των γιατρών στα δημόσια νοσοκομεία, επιμένοντας πως οι δρομολογούμενες μεταρρυθμίσεις θα εξαναγκάσουν τους ασθενείς να απευθύνονται στον ιδιωτικό τομέα λόγω των ελλείψεων στο ΕΣΥ. Παράλληλα όμως αντιδράσεις εκφράζονται και από τους ιδιώτες γιατρούς, κάνοντας λόγο για αθέμιτο ανταγωνισμό εκεί όπου άλλοι βλέπουν ευκαιρίες για αύξηση του εισοδήματός τους.

Είναι σημαντικό πάντως να σημειωθεί πως ο νομοθέτης προβλέπει ότι εκείνοι που θα έχουν παράλληλη απασχόληση στον ιδιωτικό τομέα οφείλουν να συμμετέχουν στην ολοήμερη, πέραν του τακτικού ωραρίου, λειτουργία του νοσοκομείου, τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα. Ετσι, ανάλογα με την ειδικότητα, θα πρέπει να κάνουν απογευματινά ιατρεία ή χειρουργεία, διασφαλίζοντας ότι τα νοσοκομεία θα βρίσκονται σε πλήρη λειτουργία.

Συνεπώς, ο χρόνος μετράει αντίστροφα όπως όλα δείχνουν για να τεθεί σε πιλοτική εφαρμογή και το σχέδιο των απογευματινών χειρουργείων. Σύμφωνα με πηγές από την οδό Αριστοτέλους η επίσημη έναρξη θα γίνει στη Θεσσαλονίκη, και πιο συγκεκριμένα από το ΑΧΕΠΑ που θα αποτελέσει πιλότο. Επειτα και σταδιακά το μοντέλο των απογευματινών χειρουργείων θα επεκταθεί και σε άλλα νοσοκομεία της περιφέρειας, αλλά και της Αττικής, με στόχο μεταξύ άλλων να αποσυμφορηθούν οι λίστες αναμονής.

Συγχωνεύσεις

Εν τω μεταξύ, στον πάγο είχαν μείνει εν μέσω πανδημίας τα σχέδια περί αναδιαμόρφωσης του χάρτη υγείας, που προβλέπουν συγχωνεύσεις αλλά και αλλαγή ρόλου μονάδων υγείας. Για την ιστορία, οι μεταρρυθμίσεις αυτές έχουν προκαλέσει πονοκέφαλο και σε προηγούμενες κυβερνήσεις, με συνέπεια τα σχετικά χαρτοφυλάκια και εισηγήσεις να παραμένουν στο συρτάρι. Το θέμα όμως επανέφερε πρόσφατα στο τραπέζι ο υπουργός Υγείας, Θάνος Πλεύρης, στο πλαίσιο του Πανελληνίου Συνεδρίου για τα Οικονομικά και τις Πολιτικές της Υγείας 2022. Ο ίδιος αναφέρθηκε στο πλέον ενδεικτικό παράδειγμα της Κρήτης, όπου λειτουργούν συνολικά οκτώ νοσοκομεία εκ των οποίων τα τέσσερα στο Λασίθι. Αντίστοιχο μοντέλο εφαρμόζεται για παράδειγμα και στον Νομό Αργολίδας όπου οι δομές του Αργους και του Ναυπλίου απέχουν μόλις 15 χλμ. Και δεν πρόκειται για τις μοναδικές περιπτώσεις: η πληρότητα αρκετών περιφερειακών νοσοκομείων – ή συγκεκριμένων κλινικών – δεν ξεπερνά το 50% με αποτέλεσμα να μην είναι βιώσιμα, την ώρα που η χώρα πάσχει από άλλου τύπου δομές όπως μετανοσοκομειακής φροντίδας.

Αντιστρόφως ανάλογα, μεγάλα νοσηλευτικά ιδρύματα (π.χ. πανεπιστημιακά) καταγράφουν πληρότητα άνω του 90% με αποτέλεσμα να αναπτύσσονται ράντζα έπειτα από κάθε εφημερία, όταν το αντίστοιχο ποσοστό δεν θα έπρεπε να υπερβαίνει το 70% ώστε να είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν έκτακτες  ανάγκες.