Αρκετές είναι οι θρησκευτικές εορτές που έχουν συνδεθεί με κάποιο γεύμα και το οποίο περιλαμβάνεται στο κάθε γιορτινό τραπέζι.
Ωστόσο, τα Θεοφάνια δεν έχουν κάποια συγκεκριμένη τροφή που η παράδοση προβλέπει να καταναλώνεται τη συγκεκριμένη ημέρα.
Άλλωστε τα Θεοφάνια εντάσσονται στο Δωδεκαήμερο των Χριστουγέννων, το χρονικό διάστημα χωρίς καμιά νηστεία. Έτσι, η κατανάλωση ψαριού την ημέρα των Θεοφανίων έχει περάσει στην σύγχρονη παράδοση περισσότερο λόγω του Αγιασμού των Υδάτων.
Νηστεία η παραμονή
Η μόνη εξαίρεση στο Δωδεκαήμερο είναι η παραμονή των Θεοφανίων, όπου οι πιστοί τηρούν νηστεία και μάλιστα αλάδωτη.
Ο λόγος; Για να μπορέσουν να κοινωνήσουν την επόμενη ημέρα στην εκκλησία και όχι να λάβουν τον καθιερωμένο Αγιασμό.
Σύμφωνα με τους Πατέρες της Εκκλησίας για να καταναλωθεί ο Μεγάλος Αγιασμός απαιτείται μονάχα να μην έχει φάει ή πιεί ο πιστός κάτι από τις 12:00 τα μεσάνυχτα μέχρι εκείνη την ώρα.
Το φαγητό της παραμονής των Φώτων
Αν υπάρχει κάποιο φαγητό που να έχει συνδεθεί με την εορτή των Φώτων είναι τα ψαροκόλλυβα, το οποίο προέρχεται από την Κρήτη.
Το έφτιαχναν οι πιστοί την παραμονή -που είναι ημέρα νηστείας- και περιλαμβάνει όλα τα όσπρια (φασόλια, ρόβι, λαθούρι, αρακά, ρεβύθια) και σιτάρι βρασμένα μαζί.
Μάλιστα, τα παλιά χρόνια, εκείνη την ημέρα οι άνθρωποι τάιζαν με το ίδιο φαγητό και τα ζώα τους.