Από τότε που η Κίνα έβαλε τέλος την πολιτική «μηδενικού Covid» στα τέλη του περασμένου μήνα, τα νοσοκομεία της έχουν κατακλυστεί από κρούσματα. Και καθώς αυξάνονται οι ανησυχίες για την απειλή νέων μεταλλάξεων, το Πεκίνο έχει επικριθεί για έλλειψη διαφάνειας σχετικά με τον επιπολασμό του ιού στη χώρα.

Πόσο πιθανό είναι τα αυξανόμενα ποσοστά μόλυνσης να οδηγήσουν σε ισχυρές μεταλλάξεις; Οι πιθανότητες θεωρούνται χαμηλές από πολλούς επιδημιολόγους, αν και εξακολουθούν να ανησυχούν ότι η έλλειψη διαφάνειας σε ορισμένες χώρες θα μπορούσε να καταστήσει δύσκολη την παρακολούθηση των εξελίξεων, επισημαίνουν οι Financial Τimes.

Πιο ανησυχητική η μετάλλαξη του κοροναϊού των ΗΠΑ και όχι η διασπορά της Κίνας

Τι γνωρίζουμε για τις παραλλαγές στην Κίνα;

Το Gisaid, το παγκόσμιο αποθετήριο γονιδιωμάτων που επιτρέπει στους επιστήμονες να παρακολουθούν τον κορονοϊό καθώς μεταλλάσσεται, ανέφερε την περασμένη εβδομάδα ότι τα δείγματα που ανέβηκαν στη βάση δεδομένων του «μοιάζουν πολύ με γνωστές παγκοσμίως κυκλοφορούσες μεταλλάξεις που παρατηρήθηκαν σε διάφορα μέρη του κόσμου μεταξύ Ιουλίου και Δεκεμβρίου».

Σε παρόμοιο συμπέρασμα κατέληξαν και στοιχεία που παρουσιάστηκαν στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ανάλυση των οποίων δημοσιεύθηκε την Τετάρτη. «Καμία νέα παραλλαγή ή μετάλλαξη δεν καταγράφεται στα διαθέσιμα δεδομένα αλληλουχίας», δήλωσε.

Ο Peter Bogner, διευθύνων σύμβουλος της Gisaid, είπε ότι ήταν «σοβαρό λάθος» να επικεντρωθούμε αποκλειστικά στην απόκτηση έγκαιρων δεδομένων από την Κίνα, επειδή «νέες σημαντικές μεταλλάξεις μπορούν να εμφανιστούν οπουδήποτε στον κόσμο».

«Δυστυχώς αρχίζουμε να βλέπουμε κενά επιτήρησης να εμφανίζονται σε όλο τον κόσμο» τόνισε.

«[Αλλά] η Κίνα εντείνει ενεργά τις προσπάθειές της για τη διάθεση περισσότερων δεδομένων σχετικά με τις κυκλοφορούσες μεταλλάξεις, έτσι ο φακός επιτήρησής μας στην Ασία γίνεται όλο και πιο ισχυρός μέρα με τη μέρα. Θα ήταν λοιπόν σκόπιμο να εμπιστευόμαστε την επιστήμη έναντι της πολιτικής».

Γιατί οι επιβάτες από την Κίνα αντιμετωπίζουν περιορισμούς;

Δυτικοί αξιωματούχοι λένε ιδιωτικά ότι ναι μεν οι έλεγχοι στους ταξιδιώτες έχουν εισαχθεί ως επί το πλείστον για να αποτραπούν πιθανές παραλλαγές που εξαπλώνονται χωρίς να έχουν εντοπιστεί, αλλά ότι τα τρέχοντα μέτρα δεν δικαιολογούνται από καμία υπάρχουσα απειλή. Ένας ανώτερος ευρωπαίος αξιωματούχος, ο οποίος αρνήθηκε να κατονομαστεί, είπε ότι ήταν μια «πολιτική» απόφαση, επικαλούμενος «κυβερνήσεις που θέλουν να δείχνουν ότι προστατεύουν τον λαό τους».

Η Κίνα επικρίθηκε νωρίτερα στην πανδημία για την επιφυλακτικότητα της στη δημοσίευση δεδομένων Covid, κάτι που μπορεί να έκανε τους δυτικούς αξιωματούχους επιφυλακτικούς για την προσέγγιση του Πεκίνου, σύμφωνα με αξιωματούχους που είναι εξοικειωμένοι με τον τρόπο σκέψης στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Η αυστηρή πολιτική του Πεκίνου για «μηδενικό Covid» επί σχεδόν μια τριετία καθιστά τους περιορισμούς στις αφίξεις από την Κίνα πιο ευχάριστες πολιτικά, προσθέτουν.

Οι τρέχοντες «έντονοι» ρυθμοί μετάδοσης κατέστησαν «κατανοητό» ότι οι χώρες έλαβαν μέτρα για την προστασία των πολιτών τους, δήλωσε ο ΠΟΥ την Τετάρτη. Επιπλέον, τα 13 εκατομμύρια κρούσματα που αναφέρθηκαν στον ΠΟΥ τον περασμένο μήνα θεωρήθηκαν «υποτιμημένα», δήλωσε ο οργανισμός υγείας που εδρεύει στη Γενεύη.

Ο Μάικ Ράιαν, επικεφαλής του προγράμματος έκτακτης ανάγκης του ΠΟΥ, είπε ότι ορισμένες χώρες επέλεξαν να είναι προσεκτικές ως αντίμετρο έναντι νέων παραλλαγών εν μέσω έλλειψης δεδομένων, προσθέτοντας ότι «θα ήταν πολύ καλύτερα αν είχαμε πολύ πιο εκτεταμένη αλληλουχία».

Από πού προέρχονται οι νέες μεταλλάξεις;

Οι ιοί αναπόφευκτα υφίστανται γενετικές μεταλλάξεις καθώς αναπαράγονται μέσα στους ξενιστές τους. Μερικές παραλλαγές ευημερούν επειδή εξαπλώνονται πιο εύκολα μεταξύ των ανθρώπων από τα υπάρχοντα στελέχη, ξεπερνώντας τις ανοσοποιητικές άμυνές τους και μολύνουν πιο αποτελεσματικά με τα ανθρώπινα κύτταρα.

Υπάρχουν ανταγωνιστικές θεωρίες σχετικά με το πού ακριβώς προέρχονται οι νέες παραλλαγές, επειδή είναι αδύνατο να εντοπιστεί ο πραγματικός ασθενής μηδέν, ο πρώτος φορέας του ιού.

Η πιο δημοφιλής άποψη μεταξύ των ιολόγων είναι ότι οι περισσότερες σημαντικές παραλλαγές προκύπτουν από χρόνια λοίμωξη σε ένα ανοσοκατεσταλμένο άτομο, που δεν μπορεί να απαλλαγεί από τον ιό για αρκετούς μήνες, δίνοντας χρόνο να αναπτυχθεί μια σειρά μεταλλάξεων.

Ποιες παραλλαγές ευδοκιμούν θα εξαρτηθεί από τα επίπεδα ανοσίας ενός πληθυσμού, όπως καθορίζονται από τα ποσοστά προηγούμενης μόλυνσης ή εμβολιασμού.

Τα στελέχη της Ομικρον, της κυρίαρχης παραλλαγής σε πολλές χώρες από τα τέλη του 2021, τα οποία πλέον σαρώνουν στην Κίνα ενδέχεται να μην είναι καλύτερα προσαρμοσμένα για μετάδοση σε ευρωπαϊκούς ή αμερικανικούς πληθυσμούς με διαφορετικά προφίλ ανοσίας.

Ποιες παραλλαγές εξαπλώνονται πέρα από την Κίνα;

Οι μεταλλάξεις της Ομικρον κυριαρχούν παγκοσμίως. Ο αρχικός ιός Sars-Cov-2 και οι προηγούμενες παραλλαγές της Ομικρον, που δηλώνονται επίσημα με ελληνικά γράμματα, έχουν σχεδόν εξαφανιστεί. Η υποπαραλλαγή Ωμέγα που προκαλεί τις περισσότερες ανησυχίες στους ιολόγους είναι το XBB.1.5, η οποία φαίνεται να προέρχεται από τις βορειοανατολικές ΗΠΑ και να εμφανίστηκε τον Οκτώβριο εξαπλώνεται γρήγορα σε ολόκληρη τη χώρα.

Σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων, η XBB.1.5 ήταν υπεύθυνη για το 40% των μολύνσεων στις ΗΠΑ την τελευταία εβδομάδα του Δεκεμβρίου. Η XBB.1.5 επεκτείνεται και στην Ευρώπη και έχει εντοπιστεί σε περισσότερες από 25 χώρες, δήλωσε ο ΠΟΥ.

Η XBB.1.5 ονομάζεται ανεπίσημα Kraken, από το θαλάσσιο τέρας της μυθολογίας, ένα από τα πολλά παρατσούκλια που οι επιστήμονες έχουν υιοθετήσει. Το Kraken κατάγεται από το XBB ή Gryphon — το ίδιο είναι ένα υβρίδιο δύο απογόνων της Omicron BA.2. Μια βασική διαφοροποίηση επιτρέπει στην XBB.1.5 να μεταδίδεται γρήγορα μεταξύ των ανθρώπων αποφεύγοντας τα αντισώματα από προηγούμενη μόλυνση ή εμβολιασμό, ενώ ταυτόχρονα συνδέεται πιο στενά με τα ανθρώπινα κύτταρα.

«Ενώ υπάρχουν ακόμη πολλά να μάθουμε για αυτήν την παραλλαγή, δεν έχει την όψη κάτι «τρομακτικού» είπε ο Έρικ Τοπολ, καθηγητής μοριακής ιατρικής στο Scripps Research στην Καλιφόρνια, αναφερόμενος στον όρο που επινόησε για στελέχη που ακούγονται «τρομακτικά», αλλά δεν είναι πραγματικά επικίνδυνα.

«Ποντάρουμε στο τείχος του ανοσοποιητικού μας απέναντι σε λοιμώξεις, τους εμβολιασμούς, τις ενισχυτικές δόσεις και τους συνδυασμούς όλων αυτών για να αντισταθούμε στις επιπτώσεις του», πρόσθεσε.