Σε φάση σεισμικής διέγερσης η Ελλάδα

Σε φάση σεισμικής διέγερσης βρίσκεται το τελευταίο χρονικό διάστημα η Ελλάδα: Μέσα σε μόλις ενάμιση μήνα τρεις περιοχές της χώρας, η Εύβοια, η Μυτιλήνη και η Κρήτη, έχουν διεγερθεί παράγοντας δεκάδες σεισμικές δονήσεις. Οι σεισμοί δεν έχουν υπερβεί σε μέγεθος τα 5 Ρίχτερ, όμως δεν παύουν να απασχολούν την επιστημονική κοινότητα. Μεγαλύτερο προβληματισμό φαίνεται να γεννά στους ειδικούς η δόνηση των 4,9 Ρίχτερ που σημειώθηκε το Σάββατο στη Λέσβο, καθώς προήλθε από μια περιοχή με ισχυρό σεισμικό παρελθόν και εκδηλώθηκε σε χερσαίο χώρο, ενώ την προσοχή των επιστημόνων συγκεντρώνει και η Εύβοια στην οποία έχουν ενεργοποιηθεί τρεις διαφορετικές εστίες μέσα σε μόλις 40 ημέρες.

«Οι σεισμοί που συμβαίνουν το τελευταίο χρονικό διάστημα είναι στο όριο ασθενούς-ισχυρού και είναι καλό που γίνονται διότι εκτονώνεται τμήμα της σεισμικής ενέργειας» λέει στα «ΝΕΑ» ο διευθυντής Ερευνών του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου Αθανάσιος Γκανάς, ενώ ο σεισμολόγος Γεράσιμος Παπαδόπουλος σημειώνει πως έχουμε και κατά το παρελθόν δει να ενεργοποιείται η μία εστία μετά την άλλη.

«Μερικές φορές υπάρχουν και οι συμπτώσεις, όμως σε ορισμένες περιπτώσεις υπάρχει γεωδυναμική αλληλοσυσχέτιση των γεγονότων. Για παράδειγμα, κάτι τέτοιο είχε συμβεί το 1995, όταν είχαμε ζήσει έντονη δραστηριότητα σε πολλές περιοχές αλλά τότε με μεγάλα μεγέθη.

Από τον Μάιο ως τον Ιούνιο του 1995 είχαμε τρεις πολύ ισχυρούς σεισμούς, ο πρώτος στην Αρναία Χαλκιδικής με μέγεθος 5,8 Ρίχτερ, ο δεύτερος που ήταν πολύ ισχυρός, με μέγεθος 6,6 Ρίχτερ, συνέβη στην περιοχή Κοζάνης-Γρεβενών και τον Ιούνιο είχαμε τον γνωστό σεισμό του Αιγίου με μέγεθος 6,1 Ρίχτερ. Τότε υποψιαζόμασταν ότι υπήρχε κάποιος μηχανισμός διέγερσης του ενός σεισμού από τον άλλον και παρά τις μεγάλες αποστάσεις μεταξύ των επικέντρων είχαμε βάσιμες ενδείξεις ότι υπήρχε γεωδυναμική αλληλοσυσχέτιση» λέει. «Τώρα που τα μεγέθη είναι πολύ πιο μικρά, δυσκολευόμαστε να το αποδείξουμε, όμως υπάρχουν υποψίες για συσχέτισή τους».

Ως προς τον σεισμό που εκδηλώθηκε το Σάββατο στη Λέσβο με μέγεθος 4,9 Ρίχτερ, ο δρ Αθανάσιος Γκανάς επισημαίνει πως απαιτείται επιφυλακή λόγω της γειτνίασης του ρήγματος που προκάλεσε τον σεισμό με το μεγάλο ρήγμα της Αγίας Παρασκευής, το οποίο πριν από 156 χρόνια είχε δώσει σεισμό με εκατοντάδες νεκρούς.

«Το ρήγμα που ενεργοποιήθηκε τα ξημερώματα του Σαββάτου είναι ένα νέο, άγνωστο ως τώρα, ρήγμα, το οποίο βρίσκεται πολύ κοντά στο μεγάλο ρήγμα της Αγίας Παρασκευής, το οποίο έχει μήκος 20 χιλιομέτρων, κόβει το νησί στη μέση και το 1867 είχε προκαλέσει πολύ ισχυρό σεισμό, με κατ’ εκτίμηση μέγεθος 6,8 Ρίχτερ.

Το νέο ρήγμα έχει μήκος 5 χιλιομέτρων, δεν έχει επιφανειακή εκδήλωση, όμως το φαινόμενο που εξελίσσεται εκεί απαιτεί παρακολούθηση λόγω της εγγύτητας των δύο ρηγμάτων» εξηγεί. «Το θετικό είναι πως έχουν σημειωθεί δεκάδες μετασεισμοί, σε βάθη 8-14 χιλιομέτρων, με μεγέθη μεταξύ 1,4 – 4,7 Ρίχτερ και ότι η ακολουθία δεν έχει μετατοπιστεί από εκεί όπου ξεκίνησε».

Τι λένε οι σεισμολόγοι για την Εύβοια

Ο κ. Γκανάς επισημαίνει πως στην Εύβοια, κατά την προσωπική του εκτίμηση, η μία σεισμική εστία ενεργοποίησε την άλλη. «Το ρήγμα που προκάλεσε τους σεισμούς της 29ης Νοεμβρίου 2022 στους Ζάρακες – μεγέθους 4,7 και 5 Ρίχτερ – είχε διεύθυνση βορειοδυτική, δηλαδή προς τη Χαλκίδα. Η εκτίμησή μου είναι πως η ενέργεια από αυτόν τον σεισμό ακτινοβολήθηκε και ενεργοποίησε το ρήγμα στα Ψαχνά τα οποία είναι ένας ιδιαίτερος εστιακός χώρος που δίνει σμηνοσειρές με αποτέλεσμα να ενεργοποιείται συχνότερα από ό,τι περιμέναμε». Ετσι εκδηλώθηκαν τα 5 Ρίχτερ στις 28 Δεκεμβρίου 2022 στα Ψαχνά. «Το ίδιο συνέβη και λίγο βορειότερα, στην περιοχή του Λιμνιώνα όπου στις 4 Ιανουαρίου είχαμε νέο σεισμό, ο οποίος επίσης προκλήθηκε από τον σεισμό στους Ζάρακες».

Το ενδεχόμενο συσχέτισης των τριών εστιών της Εύβοιας τονίζει και ο Γεράσιμος Παπαδόπουλος. «Δεν έχουμε αμφιβολία ότι πρόκειται για τρεις διαφορετικές εστίες, όμως δεν αποκλείεται να υποκρύπτεται κάποιος μηχανισμός συσχέτισης.

Επίσης, δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο να ενεργοποιηθεί και τέταρτη εστία στην Εύβοια – υπάρχουν ήδη κάποιες αμυδρές ενδείξεις για αυτό αλλά δεν είναι κάτι ανησυχητικό» λέει. «Το θέμα είναι ότι και οι τρεις εστίες βρίσκονται σε χερσαίο χώρο, σε κατοικημένες περιοχές, ενώ επιπλέον πρέπει να έχουμε στον νου μας ότι αν –  υποθετικά μιλώντας – σε κάποια από τις σεισμικές πηγές μεγαλώσουν τα μεγέθη, τότε ενδεχομένως να επηρεαστεί και η Αττική ή εν όλω ή το ανατολικό τμήμα της. Για τον λόγο αυτόν και ζήτησα να γίνει ειδική συζήτηση για την Εύβοια στην επιτροπή εκτίμησης σεισμικού κινδύνου» προσθέτει.

Σημειώνεται, τέλος, πως πολλές σεισμικές δονήσεις καταγράφονται από τις 28 Δεκεμβρίου και στον θαλάσσιο χώρο της Κρήτης, σε απόσταση 35-40 χιλιομέτρων βόρεια της Νεάπολης Λασιθίου, με το μεγαλύτερο μέγεθος να είναι 4,4 Ρίχτερ.