Μία επίσκεψη με πολλά μηνύματα σχεδιάζει τον ερχόμενο Φεβρουάριο ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Αντονι Μπλίνκεν, σε Ελλάδα, Τουρκία και Ισραήλ. Σύμφωνα με αρμόδιες πηγές το τηλέφωνο στο ΥΠΕΞ έχει ήδη χτυπήσει στην πρώτη διερευνητική για τον προγραμματισμό της επίσκεψης και τον συντονισμό με τον Νίκο Δένδια, υπογραμμίζοντας ωστόσο ότι η επίσκεψη δεν έχει «κλειδώσει» ακόμα. Πιθανές ημερομηνίες αναφέρονται οι 20-21 Φεβρουαρίου.
Οι ημερομηνίες που έχουν επιλεγεί – εφόσον επιβεβαιωθεί η επίσκεψη Μπλίνκεν – χαρακτηρίζονται ιδιαίτερης σημασίας, αφού ο αμερικανός ΥΠΕΞ θα βρεθεί σε Αθήνα και Αγκυρα λίγο πριν από τις κρίσιμες εκλογές σε Ελλάδα και Τουρκία, αλλά και αμέσως μετά τις εκλογές στην Κυπριακή Δημοκρατία.
Και ενώ ο τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δείχνει αποφασισμένος να κλιμακώσει τη ρητορική και τις απειλές του, διατηρώντας την ένταση και τον φόβο ενός ενδεχόμενου «ατυχήματος». Σε αυτό το πλαίσιο η άφιξη Μπλίνκεν θα μπορούσε να θεωρηθεί και ως μία παρέμβαση των ΗΠΑ για ηρεμία και ομαλή πορεία προς τις εκλογές και στις δύο χώρες, καθιστώντας σαφές στην Αγκυρα ότι ένα «θερμό επεισόδιο» ή ένα «ατύχημα» στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο δεν είναι συνετό. Αποτελώντας και μία προσπάθεια εγγύησης της ομαλότητας μέχρι τις εκλογές.
Και αυτό γιατί η περιοχή έχει ανακτήσει το ενδιαφέρον της Ουάσιγκτον, καθώς η γεωπολιτική της σημασία ενισχύεται στη σκιά της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, αλλά και της ενεργειακής κρίσης που επιβάλλει απεξάρτηση από τη Ρωσία, νέες ενεργειακές πηγές και νέους ενεργειακούς δρόμους. Ενα παιχνίδι στο οποίο η Τουρκία διεκδικεί σημαντικό ρόλο με αξιώσεις. Και ακόμα και αν η Αγκυρα έχει εξελιχθεί σε έναν δύσκολο σύμμαχο για την Ουάσιγκτον παραμένει «απαραίτητη». Κατά την επίσκεψη δεν είναι σαφές εάν ο Μπλίνκεν θα θελήσει να διεξαχθεί και η συνάντηση 3+1 Ελλάδας – Ισραήλ – Κύπρου + ΗΠΑ.
Στη «ζυγαριά» F-16 και F-35
Αξίζει να σημειωθεί ότι δυσφορία στις ΗΠΑ έχει προκαλέσει και η στάση της Τουρκίας απέναντι στο ζήτημα της ένταξης Σουηδίας και Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, με το θέμα να αναμένεται να κυριαρχήσει στην επίσκεψη του Μεβλούτ Τσαβούσογλου στις ΗΠΑ, η οποία αναμένεται στις 18 Ιανουαρίου, όπως προανήγγειλε ο ίδιος ο τούρκος ΥΠΕΞ.
Σε συνδυασμό με τα F-16. Σύμφωνα άλλωστε με πηγές της «Wall Street Journal» η διοίκηση Μπάιντεν ετοιμάζεται να ζητήσει και επισήμως από το Κογκρέσο να εγκρίνει την πώληση F-16 στην Τουρκία και την αναβάθμιση των παλιών. Με τον αμερικανό πρόεδρο να δείχνει να επιχειρεί να απαντήσει στο παζάρι του Ερντογάν, ανταλλάσσοντας τα μαχητικά με την άρση των εμποδίων σε Σουηδία και Φινλανδία και αυτό να μπαίνει ως προϋπόθεση. Στην εξίσωση μπαίνουν σύμφωνα με την «WSJ» και η έγκριση της πώλησης των F-35 στην Ελλάδα με την Ουάσιγκτον να δείχνει να προσπαθεί να αποφύγει αντιδράσεις.
Χωρίς επιτυχία ωστόσο, αφού την αντίθεσή του αμέσως μετά τη δημοσίευση της είδησης στην «WSJ» εξέφρασε ήδη ο γερουσιαστής Μενέντεζ, ο οποίος και ως πρόεδρος της Επιτροπής Διεθνών Σχέσεων διατηρεί και το δικαίωμα βέτο.
Σύμφωνα με το Politico, η προοπτική της πώλησης F-16 στην Τουρκία έχει εκνευρίσει κορυφαίους νομοθέτες από την πλευρά των Δημοκρατικών, που δηλώνουν ανησυχία για την καθυστέρηση που επιβάλλει η Αγκυρα στην επέκταση του ΝΑΤΟ, τις παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου, και τη στροφή της Τουρκίας προς τον αυταρχισμό.
Αντίθετοι στην πώληση μαχητικών στην Τουρκία δηλώνουν οι αμερικανοί βουλευτές Κρις Πάπας, Γκας Μπιλιράκης, καθώς και η Νικόλ Μαλλιωτάκη, που σε τουίτ της ανέβασε φωτογραφία του Ερντογάν με τον πρόεδρο του Ιράν και της Ρωσίας, σημειώνοντας ότι «είναι μόνο ένας λόγος για τον οποίο το Κογκρέσο πρέπει να απορρίψει μια τέτοια πώληση».
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης από την πλευρά του σε δηλώσεις του στη Θράκη αποσύνδεσε το θέμα των ελληνικών F-35 από το τουρκικό αίτημα για τα F-16, σημειώνοντας ότι «αυτό το οποίο ενδιαφέρει τη χώρα είναι το δικό της εξοπλιστικό πρόγραμμα», για να προσθέσει ότι «το τι θα κάνει το Κογκρέσο σε σχέση με το τουρκικό αίτημα είναι δικό του θέμα». Ο Πρωθυπουργός δεν παρέλειψε να παραπέμψει ωστόσο και στις δηλώσεις αξιωματούχων στο Κογκρέσο, που σημειώνουν ότι απαραίτητη προϋπόθεση για να πουληθούν σύγχρονα οπλικά συστήματα στην Τουρκία είναι να αλλάξει συμπεριφορά.
Επίθεση στην κυβέρνηση με αιχμή τα τουρκικά F-16 επιχειρεί ο ΣΥΡΙΖΑ, κάνοντας λόγο για «παταγώδη αποτυχία της πολιτικής του “πιστού και δεδομένου συμμάχου” του κ. Μητσοτάκη».
Από εδώ και πέρα σύμφωνα με τα ισχύοντα στις ΗΠΑ και εφόσον οι τεχνικές συνομιλίες μεταξύ Ουάσιγκτον – Αγκυρας έχουν ολοκληρωθεί, αναμένεται να σταλεί το αίτημα του Στέιτ Ντιπάρτμεντ στις επιτροπές του Κογκρέσου ζητώντας την έγκριση της σύμβασης. Ο Μενέντεζ έχει το δικαίωμα βέτο, ως πρόεδρος της Επιτροπής Διεθνών Σχέσεων της Γερουσίας και εφόσον η σύμβαση δεν εγκριθεί θα σημαίνει ότι θα υπάρξει καθυστέρηση ενός μήνα. Στη συνέχεια η κυβέρνηση Μπάιντεν πρέπει να ανοίξει νέο γύρο συνομιλιών με την Τουρκία στη βάση των προϋποθέσεων που θα θέσει το Κογκρέσο. Εφόσον η Τουρκία είναι αρνητική, ο Μπάιντεν μπορεί να επανέλθει ζητώντας έγκριση του Κογκρέσου το οποίο δεδομένου ότι θα απαιτείται αυξημένη πλειοψηφία δεν θα μπορεί να αγνοήσει την εισήγηση του Λευκού Οίκου.
